Matapos ang pitong taon sa Amerika, sabik na sabik si Lianne na muling makita ang kanyang mga magulang sa Batangas. Noon pa man, pangarap na niyang iuwi ang tagumpay — ipakita sa kanila na sulit ang lahat ng sakripisyong ginawa nila para mapagtapos siya at mabigyan ng mas magandang buhay.

Kaya nang makuha niya ang approval sa bakasyon mula sa trabaho, agad niyang binili ang tiket. Hindi niya sinabi kahit kanino sa pamilya. “Gusto ko silang sorpresahin,” natatawa niyang sinabi sa kaibigan habang nag-iimpake. “Gusto kong makita ‘yung mukha ni Mama pagbigla akong kumatok sa pinto.”

Paglapag sa Ninoy Aquino International Airport, mahigpit niyang niyakap ang maliit na maleta na puno ng pasalubong — chocolates, branded bags, at ilang mga gamit para sa bahay. Sa isip niya, baka nga maiyak pa si Papa pag makita siyang bigla sa may tarangkahan.

Lumipas ang ilang oras ng biyahe, at habang papalapit na ang taxi sa kanilang baryo, bumilis ang tibok ng puso niya. Ilang hakbang na lang, at makikita na niyang muli ang tahanang matagal niyang pinangarap balikan.

Tahimik siyang bumaba sa kanto, dala ang mga bitbit, at naglakad sa pamilyar na daan. Sa harap ng bahay, nakita niyang may ilaw pa sa sala. “Gising pa sila!” bulong niya sa sarili.

Dahan-dahan niyang binuksan ang gate. Sumalubong sa kanya ang mahinang tugtog ng radyo mula sa loob. Nilapag niya ang maleta, inayos ang buhok, at kumatok nang marahan.

Walang sumagot.

Kumatok siyang muli, mas malakas ngayon. Ilang segundo lang, bumukas ang pinto.

Ngunit hindi ang mga magulang niya ang lumabas.

Isang babae — mga mid-30s, naka-duster, at halatang galing sa kusina. Natigilan si Lianne. “Ah… si Mama po?” tanong niya, hindi sigurado kung anong nangyayari.

Napakunot ang noo ng babae. “Sino ka?”

Humakbang si Lianne papasok. “Ako po si Lianne. Anak nila Mang Nestor at Aling Tess…”

Bago pa man siya makapagsalita ulit, may lumabas na lalaki mula sa kusina, may hawak na tasa ng kape — at halos mabitawan iyon nang magtama ang mga mata nila.

“Lianne?”

Si Papa.

Pero bakit ganon? Bakit parang hindi siya masaya? Bakit parang may bigat ang tingin?

Tahimik ang buong bahay. Doon lang napansin ni Lianne ang mga larawan sa dingding — mga bagong family photos. Ang babae kanina, nakangiti, kasama ang kanyang ama. Sa gitna ng mga litrato, isang batang lalaki, mga apat na taong gulang, nakangiting hawak-hawak ni Papa.

Parang biglang lumiit ang mundo ni Lianne.

“Anak…” mahinang sabi ni Mang Nestor. “Hindi mo alam… namatay ang nanay mo, dalawang taon na.”

Parang binuhusan ng malamig na tubig si Lianne. Napatigil siya, hindi makapagsalita.

At bago pa man siya makasagot, marahan nang lumapit ang babae. “Ako si Elen, asawa ng tatay mo ngayon,” mahinahon nitong sabi. “Pasensya ka na kung ganito mo nalaman. Hindi namin alam kung paano sasabihin sa’yo.”

Lumuhod si Lianne, hawak ang dibdib, pinipigilan ang luha. Lahat ng planong surpresa, lahat ng saya na inisip niyang madarama — biglang naglaho.

Ang inuwian niyang tahanan ay hindi na ang tahanang iniwan niya.

Kinabukasan, habang tahimik na nakaupo sa lumang duyan sa likod-bahay, nilapitan siya ng ama. “Alam kong masakit,” wika ni Mang Nestor. “Pero gusto kong malaman mo — hindi kita kinalimutan. Hindi kita pinalitan.”

Marahan siyang tumingin sa ama, ramdam ang pagod sa mukha nito. “Gusto ko lang sanang makita kayo ulit,” sabi niya, halos pabulong.

At sa gitna ng katahimikan, nagyakap silang mag-ama — isang yakap na puno ng pangungulila, pagsisisi, at pag-asa.

Sa mga sumunod na araw, natutunan ni Lianne tanggapin ang bago niyang realidad. Nakilala niya si Elen, na pala’y siyang nag-alaga sa kanyang ama nang ito’y magkasakit. At unti-unti, habang lumilipas ang mga linggo, natutunan niyang ngumiti muli.

Hindi iyon ang pagbabalik na inakala niya — pero marahil, iyon ang pagbabalik na kailangan niya.