Ang pulitika ng Pilipinas ay laging puno ng drama at kontrobersya, ngunit bihira sa kasaysayan ang isang sitwasyon na nagdulot ng matinding gulat at pagkabahala tulad ng kasalukuyang umiikot sa social media. Ang mga balita tungkol sa umano’y pagiging lulong sa ipinagbabawal na gamot ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr., batay sa diumano’y pag-amin ng kanyang sariling kapatid na si Senador Imee Marcos, ay nag-udyok sa mga kritiko na ideklara ang isang “national emergency at constitutional crisis.” Ang krisis na ito ay nagbibigay-daan sa mga haka-haka at panawagan para sa agarang pagpapalit ng pamunuan, kung saan si Bise Presidente Sara Duterte ang inaasahang papalit ayon sa Konstitusyon.

Ang “Bombshell Revelation” at ang Kilos ng Militar
Nagsimula ang viral trend sa pagtalakay sa umano’y pag-amin ni Senador Imee Marcos na si Pangulong Bongbong Marcos Jr. ay “unfit to govern” dahil sa drug addiction. Ang pahayag na ito, na tinawag na “Bombshell Revelation”, ay nagbigay ng malaking impact sa pulitika. Agad na idineklara ng mga analyst na “game over na” para sa kasalukuyang administrasyon.

Ang tensyon ay lalong tumaas nang biglang nag-post ang Philippine Army sa kanilang Facebook page, isang aksyon na umano’y ikinagulat ng “gobyernong Ngagba.” Ang post ay nagsasaad: “as soldier we should honor our oat serve with professionalism honor and integrity remain loyal to the constitution and letting the rule of law guide our every action.” Ang pahayag na ito ay ipinahiwatig ng mga nagbabahagi na handa na ang militar na sumunod sa rule of law at protektahan ang Konstitusyon.

Ang implikasyon nito ay malalim: ang paghahanda ni Bise Presidente Sara Duterte na “mag-takeover anumang oras” ay tila sinusuportahan ng katahimikan at pag-iingat ng mga Armed Forces of the Philippines (AFP) at Philippine National Police (PNP).

Ang Konstitusyon bilang Sandigan ng Pagbabago
Ang panawagan para sa pagpapalit ng pamunuan ay may matibay na basehan sa 1987 Konstitusyon. Binigyang-diin ang Artikulo VII, Seksyon 8 at 11, na nagtatakda ng proseso ng pagpapalit ng pangulo sa kaso ng kamatayan, permanenteng kapansanan, pagtanggal sa pwesto, o pagbibitiw.

Ayon sa mga analyst, ang umano’y drug addiction ay pumapatak sa kategorya ng permanenteng kapansanan o kawalan ng kakayahan (unfit to govern). Nanawagan sila para sa Cabinet, AFP, PNP, at Kongreso na kumilos at sundin ang mandato ng Konstitusyon.

Dahil sa seryosong kalikasan ng paratang, iminungkahi ang isang public hair/political drug test upang patunayan na hindi kompromiso ang pangulo. Ang panawagan na ito ay hindi lamang tungkol sa personal na isyu; ito ay tungkol sa pambansang seguridad at katatagan.

Ang Malalim na Implikasyon ng Krisis
Ang sitwasyong ito ay hindi lamang isang political crisis; ito ay may malalim na implikasyon sa ekonomiya, ugnayang panlabas, at pangkalahatang katatagan ng bansa. Ayon sa mga kritiko, ang korapsyon at kapalpakan ng kasalukuyang administrasyon ang nagdulot ng malawakang paghihirap sa bansa.

Binanggit ang pagtaas ng presyo ng bilihin (gaya ng sibuyas na umabot sa P600), ang pagbagsak ng turismo, ang kapalpakan sa flood control, at ang paghina ng stock market. Ang mga problemang ito ay sinasabing sinadya at dulot ng personal na interes ng pamilya Marcos-Araneta-Romualdez, hindi normal na problema ng gobyerno.

Ang maling ugnayang panlabas, partikular ang pagtalikod sa China, ay sinasabing konektado umano sa naka-freeze na yaman ng mga Marcos sa US, na nagpapakita ng isang pattern ng pag-uugali na nakatuon sa pansariling agenda kaysa sa interes ng bansa.

Ang Pagsusuri at ang Panawagan para sa Pagbabago
Nagbigay din ng sariling pagsusuri ang nagbabahagi, na nagsasabing ang pamilyang Marcos-Araneta-Romualdez ang “nangwasak ng Pilipinas.” Iginigiit niya na ang mga problemang panlipunan at pang-ekonomiya ay resulta ng kanilang kasakiman. Kabilang sa mga paratang ng korapsyon ang umano’y 45 maleta ng pera at 50 milyong ninakaw para sa vloggers.

Kinumpara niya ito sa magandang ekonomiya at pagbaba ng bilang ng NPA noong administrasyon ni Duterte, na nagpapakita ng pagkadismaya sa kasalukuyang leadership. Binatikos din ang “utang na loob” system sa mga appointment ng kasalukuyang administrasyon, na nagpapakita ng kakulangan sa professionalism.

Ang reaksyon ng publiko ay nagpapakita ng pagkadismaya sa sitwasyon. Marami ang nagpahayag ng suporta kay VP Sara Duterte, nanawagan para sa pagsunod sa “rule of law” at isang “mapayapang pagsasalin” ng kapangyarihan. Nais ng marami ang isang pangulo na may malasakit at pagmamahal sa bayan, isang liwanag na magdadala ng katatagan at hustisya sa Pilipinas. Ang krisis na ito ay nagpapatunay na ang tunay na loyalty ay dapat nasa Konstitusyon at sa mamamayan, hindi sa indibidwal.