MALINAW ANG PANININDIGAN! Tinutulan ni Lucas Bersamin ang mga kumakalat na ulat tungkol sa umano’y warrant ng ICC laban kay Bato Dela Rosa, sinabing ito’y HINDI TOTOO. Ngunit sa parehong hininga, nilinaw rin niya na kung ito’y magiging OPISYAL, ang Pilipinas ay HINDI MANANAHIMIK!

wala pang warrant: paglilinaw mula sa kataas-taasang hukuman

nagbigay ng malinaw at diretso sa puntong pahayag si chief justice lucas bersamin kaugnay ng usap-usapang may inilabas na warrant of arrest ang international criminal court (icc) laban kay dating pnp chief at ngayo’y senador bato dela rosa. ayon kay bersamin, hindi totoo ang balitang ito, at walang basehang legal sa kasalukuyan para sabihing may aktwal na warrant mula sa icc.

ang pahayag ay tugon sa mga kumalat na social media posts at ilang balita na nagpapahiwatig na diumano’y mayroong na-isyu na warrant para kay dela rosa kaugnay ng war on drugs sa ilalim ng administrasyon ni dating pangulong rodrigo duterte.

walang opisyal na dokumento

itinutok ni bersamin ang kanyang mensahe sa katotohanang wala pang opisyal na dokumento mula sa icc na maaaring gamiting batayan para sa anumang legal na aksyon laban kay bato. aniya, kahit may mga ongoing proceedings sa international level, kailangang respetuhin pa rin ang proseso at ang tamang oras ng impormasyon.

ipinaliwanag din niya na hindi maaring basta-basta tanggapin o paniwalaan ang mga tsismis, lalo na kung galing lamang sa hindi kumpirmadong sources. “hangga’t walang pormal na komunikasyon mula sa icc, hindi natin maaaring isiping totoo ang mga iyan,” ayon kay bersamin.

hindi magbibingi-bingihan kung sakaling maging opisyal

sa kabila ng kanyang mariing pagtanggi sa pagkakaroon ng warrant, sinabi rin ni bersamin ang isang bagay na lalo pang nagbigay ng bigat sa isyu: kung sakaling may opisyal na desisyon ang icc sa hinaharap, hindi magbibingi-bingihan ang pilipinas.

ang pahayag na ito ay tila babala at paalala na may hangganan ang proteksyon, lalo na kung may matibay na basehang legal mula sa international community. iginiit ni bersamin na bilang isang bansa na bahagi ng pandaigdigang komunidad, may obligasyon din ang pilipinas na tugunan ang mga kasong may kinalaman sa human rights violations, kung kinakailangan.

ang papel ng pilipinas sa international justice

naging bahagi noon ang pilipinas sa rome statute, ang kasunduan na nagtatag sa icc. kahit pa umalis ang bansa mula sa kasunduan noong 2019, may mga legal expert na nagsasabing maaaring usigin pa rin ang mga krimen na ginawa habang miyembro pa ang pilipinas. dito pumapasok ang sensitibong posisyon ng gobyerno: paano kikilos kung may malinaw na utos mula sa isang international body?

ang pahayag ni bersamin ay maaaring pagbubukas ng pintuan sa posibilidad ng pakikiisa, kung at kung lamang ay may konkretong batayan mula sa korte.

ang reaksyon mula sa kampo ni bato dela rosa

sa panig naman ni senador dela rosa, agad niyang itinanggi ang pagkakaroon ng anumang formal notice mula sa icc. aniya, pawang black propaganda lamang ang kumakalat at walang ibang layunin kundi siraan ang kanyang pangalan, lalo na’t papalapit ang eleksyon.

iginiit din niya na handa siyang harapin ang anumang legal na usapin, ngunit hindi siya papayag na basta-bastang hatulan sa korte ng mga banyaga. naninindigan pa rin siya sa kanyang ginawa noong panahon ng kampanya kontra droga, na aniya ay “para sa kabutihan ng bayan.”

pagtugon ng publiko at mga tagapagtanggol ng karapatang pantao

habang ang ilan ay naniniwala sa pagiging inosente ni dela rosa, marami rin ang nagsusulong ng hustisya para sa mga biktima ng extrajudicial killings. ang mga human rights advocates ay nagsasabing dapat lamang na maipagpatuloy ang imbestigasyon sa mga dating opisyal na pinaniniwalaang may direktang kinalaman sa malawakang paglabag ng karapatang pantao.

ang pahayag ni bersamin ay tila pagbibigay ng pag-asa sa mga biktima at kanilang pamilya na may posibilidad pa ring managot ang mga responsable, basta’t may sapat na ebidensya at legal na mandato.

ang hinaharap ng isyung ito

malinaw pa rin na mahaba at masalimuot ang landas ng hustisya sa ganitong klaseng usapin. habang wala pang opisyal na hakbang mula sa icc, mananatili ang isyung ito sa ilalim ng malawak na pag-uusisa. sa ngayon, ang tanong ng marami ay hindi lang kung may warrant ba talaga—kundi kung may sapat bang political will ang pilipinas na tugunan ito sakaling maging pormal na ang usapin.

at gaya ng sinabi ni bersamin, ang katahimikan ay hindi nangangahulugang hindi tayo makikinig.