“Minsan, sa mga lugar na pinakamadilim, doon mo matatagpuan ang mga pusong pinakamaningning.”

Sa gilid ng estero, sa isang barong-barong na halos yari sa pinagtagpi-tagping yero, araw-araw nagigising si Lisa bago pa man sumikat ang araw. Sa tunog ng pagpatak ng tubig mula sa bubong at sa amoy ng kape na niluluto niya sa lumang kalan, nagsisimula ang bawat kabanata ng kanyang pakikibaka. “Inay, gising na po. May gamot po kayo mamaya,” malambing niyang sabi habang inaayos ang kumot ng inang si Aling Rosa, na matagal nang may karamdaman.

Mahina ngunit puno ng pagmamahal ang sagot ng matanda. “Anak, huwag mo na akong alalahanin. Mauuna ka na sa trabaho.”
Ngumiti lang si Lisa. Sanay na siya sa hirap, pero hindi kailanman siya nasanay sa pagbitaw.

Paglabas niya ng bahay, sinalubong siya ng liwanag ng umagang Maynila—magulo, maingay, ngunit puno ng buhay. Bitbit niya ang lumang bag, maliit na payong, at lakas ng loob na siyang tanging puhunan. Sa karinderyang pinagtatrabahuhan, naamoy niya agad ang sinigang at pritong galunggong—mga paboritong ulam ng mga suki.

“Lisa, ikaw na sa labas ha,” sigaw ni Mang Tonyo, ang may-ari. “Pasensya ka na anak, ipapatahi ko na lang yung uniform mo pag may budget na.”
“Wala pong problema, Mang Tonyo. Basta may trabaho po ako, masaya na ako.”

Ganito araw-araw si Lisa—nakangiti kahit pagod, magalang kahit pinapagalitan, at maasikaso sa bawat customer. Dahil sa kanya, hindi lang dahil sa lasa ng pagkain kundi sa init ng kanyang ngiti, dinarayo ang karinderya ni Mang Tonyo.

Isang araw, napansin niya ang isang matandang lalaking laging kumakain ng lugaw sa kanto. Tahimik ito, tila may mabigat na dinadala. Nilapitan niya.
“Tatay, gusto niyo po ba ng dagdag na sabaw? Libre ko na po.”
Tumingala ang matanda at ngumiti. “Salamat, hija. Ikaw ba, may anak ka na?”
Napatawa si Lisa. “Wala pa po tay. Baka po takot sa hirap ng buhay ko.”
Umiling ang matanda, saka nagsabi, “Alam mo, hija, ang kabaitan mo—yan ang kayamanang hindi kayang bilhin ng pera.”

Hindi alam ni Lisa, may mga matang nagmamasid sa kanyang kabutihan.

Isang tanghali, dumating si Lanny, ang kasamahan niya, dala ang isang balitang yumanig sa kanyang puso. “Lisa, nagpadala ng notice yung landlord. Dapat mabayaran ang renta ngayong linggo o paalisin tayo.”
Parang tumigil ang oras. Naalala niya ang gamot ni Inay, ang utang sa botika, at ang perang wala pa. Pero matapos ang ilang segundo, ngumiti pa rin siya. “Bahala na, Lan. May paraan si Lord.”

Pag-uwi, sinalubong siya ng batang si Junjun, may dalang bulaklak na gawa sa dahon. “Ate Lisa, para po sa inyo.”
Napangiti siya. “Salamat, Junjun. Ang ganda naman nito.”
Sa gitna ng hirap, mga ganitong simpleng sandali ang nagbibigay ng lakas sa kanya.

Sa bahay, nadatnan niyang inuubo ng malakas si Aling Rosa. Agad niyang inabot ang gamot.
“Pasensya ka na anak, baka wala ka nang baon bukas,” sabi ng matanda.
Ngumiti lang si Lisa. “Ang mahalaga po, gumaling kayo.”
Kinagabihan, lumabas siya sa labas, tumingala sa bituin, at bumulong, “Panginoon, bigyan niyo po ako ng lakas.”

Kinabukasan, maaga siyang pumasok. “Lisa, mukhang masigla ka ah?” sabi ni Lanny.
“Oo, Lan. Baka may magandang mangyari.”

At tila tugon sa panalangin, dumating ang matandang suki, ngayon ay may kasamang batang lalaki.
“Ito ang apo ko, si Nico,” pakilala ng matanda.
Ngumiti si Lisa. “Gusto mo ng lugaw, Niko?”
“Opo, ate, pero wala po kaming pera,” sagot ng bata.
“Libre ni ate ngayon,” sabi ni Lisa sabay kindat.
Nagkatawanan silang tatlo. Sa simpleng kabutihang iyon, nagsimulang magbukas ang pinto ng tadhana.

Lumipas ang mga buwan, mas lalo pang nagsumikap si Lisa. Halos wala na siyang pahinga, ngunit kailangang magpatuloy. “Lisa, baka bumigay ka niyan,” paalala ni Aling Rosa.
“Mas mabuti na pong pagod kaysa walang pambili ng gamot niyo,” sagot ni Lisa habang pinipigilan ang luha.

Sa karinderya, dumarami na ang customer—kasabay din ang mga taong mapangmata.
“Bakit malamig ang pagkain?” reklamo ng isang babaeng naka-corporate attire.
“Pasensya na po ma’am, papainitan ko po ulit,” mahinahong sagot niya.
Ngunit sumabat ang isang lalaki. “Sayang ganda mo, dito ka lang nagtatrabaho?”
Tumawa ang barkada nito.

Tahimik lang si Lisa. “Trabaho lang po, sir. Hindi po nakakahiya to.”
Sa likod ng kanyang ngiti, tinago niya ang sakit na parang apoy sa dibdib.

Kinagabihan, habang nagwawalis, lumapit si Lanny. “Lisa, gusto mo bang lumipat? Pwede kang magreceptionist sa hotel ng pinsan ko.”
Napaisip si Lisa. “Gusto ko sana, pero hindi ko kayang iwan si Mang Tonyo. Siya lang tumulong sa akin nung wala akong makain.”
Sumabat si Mang Tonyo, “Hayaan mo siya, Lan. Hindi lahat pera ang sukatan. Mas mahalaga ang respeto sa pinagmulan.”
Tumango si Lisa. Sa gitna ng hirap, ramdam niyang hindi siya nag-iisa.

Ngunit isang gabi, habang naglalakad pauwi, tila may mga matang nakamasid sa kanya. Mabilis niyang tinakbo ang ilang kanto hanggang makarating sa bahay. Sinalubong siya ng ina, halos hindi makahinga.
“Anak… kailangan na siguro akong dalhin sa ospital.”
Parang gumuho ang mundo ni Lisa. Wala na siyang pera, ni kahit pamasahe. Lumuhod siya sa tabi ng kama. “Lord, tulungan niyo po kami…”

Kinabukasan, kahit gutom, pumasok pa rin siya sa trabaho.
“Lisa, ayos ka lang?” tanong ni Lanny.
“Oo,” tugon niya, kahit nanginginig na sa gutom.

Nang hapon, dumating ang grupo ng mayayamang estudyante. “Uy, si ate waitress, lutang! Bilisan mo nga!”
Tahimik lang si Lisa, tinapos ang trabaho. “Salamat po sa order,” sabi niya, pilit na nakangiti habang pinipigil ang luha.

Pagsapit ng gabi, inabot ni Lanny ang isang supot. “Lisa, maliit lang to, pero sana makatulong.”
Yumakap si Lisa. “Salamat, Lan. Hindi mo alam kung gaano to kahalaga.”
Sa tinig niyang garalgal, bumulong siya, “Minsan gusto ko nang sumuko, pero pag naiisip kong wala nang aasahan si Inay, kailangan kong lumaban.”

At sa mga sandaling iyon, habang pinagmamasdan siya ng langit, may isang taong nakaupo sa isang gusaling salamin sa lungsod. Hawak ang tasa ng kape, malamig ang tingin ngunit puno ng interes. “Hanapin niyo ang pangalang Lisa,” utos niya sa sekretarya. “Yung waitress sa karinderya ni Aling Tonya. Gusto kong makilala siya.”