Sa isang mainit at tensyonadong pagdinig sa Senado, ginisa ng mga mambabatas ang mga opisyal ng National Irrigation Administration (NIA) kaugnay sa brutal na pagpaslang sa isa nilang empleyado na nagbunyag ng di-umano’y mga anomalya at “ghost projects” sa ahensya. Ang biktima, na kinilalang si Kyle, isang legal researcher, ay pinagbabaril ng riding-in-tandem noong Oktubre 10, matapos ang sunod-sunod niyang social media posts na kumukwestiyon sa integridad ng ilang proyekto ng NIA.

Ang pagsisiyasat, na pinangunahan ni Senator Robin Padilla, ay nakatuon sa pagtukoy kung may direktang kaugnayan ang trabaho ni Kyle at ang kanyang mga pagbubunyag sa kanyang sinapit na kamatayan.

Ang sentro ng kontrobersiya ay ang mga post ni Kyle sa Facebook, kung saan naglabas siya ng mga larawan ng mga proyekto ng NIA, partikular na ang Maging Communal Irrigation Project sa Lanao del Sur, na anya ay “incomplete,” “substandard,” o posibleng “ghost projects.” Inakusahan pa niya ang isang regional director ng pagpirma sa isang ulat na nagsasabing “fully completed” na ang proyekto kahit walang isinagawang ocular inspection.

Ngunit sa pagharap ng mga opisyal ng NIA sa Senado, mariin nilang itinanggi ang mga alegasyon at naglatag ng sarili nilang ebidensya para pabulaanan ang mga akusasyon ni Kyle.

Ayon kay NIA Administrator Eduardo Edigilan, ang mga larawang ipinost ni Kyle ay “outdated” o luma na. Paliwanag niya, ang mga larawan ay kuha matapos masira ang proyekto dahil sa malalakas na pag-ulan at kalamidad noong 2023.

Upang patunayan ang kanilang punto, nagprisinta ang NIA ng isang “composite report” na may “before and after” photos. Ang mga larawan sa kaliwa, na sinabing ipinost ni Kyle, ay nagpapakita ng natabunang kanal at sirang istruktura. Sa kabilang banda, ang mga larawan sa kanan, na kuha umano ng isang validation team noong Oktubre 13, 2025—tatlong araw matapos mapatay si Kyle—ay nagpapakita ng isang maayos, kumpleto, at gumaganang irrigation canal.

“Pinuntahan po ng aming composite team… at nakikita po namin that the structure is in place and water is flowing,” paliwanag ni Engr. Salome Aragas Rayasan, na bahagi ng nag-validate ng proyekto. “Yung pinakita niyang picture na wasak, gawa na po ngayon… Hindi namin nakikita ‘yung mga pictures na nasa social media which questions the integrity of the project… The Maging communal irrigation project is operational.”

Upang dagdagan ang bigat ng kanilang depensa, nag-play din ang NIA ng isang video interview ng isang miyembro ng lokal na Irrigators Association (IA). Sa video, pinasalamatan ng magsasaka ang NIA para sa proyekto, na nagsasabing dahil dito, nakakapagtanim na sila ng tatlong beses sa isang taon kumpara sa dating isa lang.

Gayunpaman, hindi naging sapat ang mga ebidensyang ito upang lubusang kumbinsihin si Senator Padilla, na nagpakita ng pagkadismaya sa isang partikular na linya ng depensa ng ahensya.

Sinubukan ni Administrator Edigilan na ilayo ang sisi sa kasalukuyang administrasyon sa pagsasabing ang mga proyektong tinutukoy ni Kyle ay pinondohan at na-bid out noong 2020 at natapos noong 2021, sa ilalim pa ng “previous administration.”

“Gusto ko pong ulitin… na ‘yung kanyang tinutukoy na mga projects ay projects ng previous administration. Sila ang nagpundo, sila ang nagpa-bid,” sabi ni Edigilan.

Agad itong binara ni Senator Padilla. “Pinapatay sa administrasyon mo eh. H’wag mo na ituro ‘yung dating administrasyon ba? Lumang tugtugin na ‘yan,” mariing pahayag ng senador. Para kay Padilla, ang mahalagang punto ay nangyari ang krimen sa kasalukuyang panahon, na nagpapahiwatig na ang banta, kung mayroon man, ay naroroon pa rin.

Sinabi ni Padilla na maraming grupo, kabilang ang mga samahan ng abogado at fraternity, ang lumalapit sa kanya para humingi ng tulong upang makamit ang hustisya para kay Kyle.

Nagdagdag pa ng misteryo sa kaso ang mga detalyeng lumabas tungkol sa mismong biktima. Si Kyle ay hindi abogado kundi isang “legal researcher.” Ayon sa isang opisyal ng NIA mula sa Region 10, si Larry Franada, nag-resign o hindi na nag-renew ng kanyang kontrata si Kyle noong Hunyo 30, 2025, ilang buwan bago siya paslangin.

Nang tanungin ni Padilla kung may alam siyang kaaway o naka-away ni Kyle sa opisina, sinabi ni Franada na kaibigan niya ang lahat sa rehiyon, kabilang si Kyle, at wala siyang narinig na anumang banta o away na kinasangkutan nito.

Sinubukan din ng NIA na palabasin na hindi lamang ang kanilang ahensya ang target ng mga batikos ni Kyle. Ayon kay Edigilan, sa mga social media post ng biktima, binabatikos nito ang halos lahat ng ahensya ng gobyerno.

“Ang dami kasi, lahat ng ahensya… Senate, Congress, DPWH, DOH, lahat po… may post po si Kyle,” sabi ng administrador, na nangakong isusumite ang mga post ni Kyle sa komite.

Iginiit din ng NIA na “malabo” magkaroon ng anomalya sa kanilang mga proyekto dahil sa kanilang transparent na proseso. Ayon sa kanila, mula pa lamang sa pirmahan ng kontrata, pre-construction conference, hanggang sa inspection at acceptance, ay kasama na ang mga Irrigators Association (IA). Bukod pa rito, isang patakaran umano na 70% ng mga manggagawa sa proyekto ay dapat magmula sa mga miyembro ng IA upang magkaroon sila ng “sense of ownership.”

Sa pagtatapos ng pagdinig, habang kinikilala ang mga ebidensyang ipinakita ng NIA, sinabi ng mga senador na kailangan pa rin ng isang independenteng imbestigasyon mula sa mga awtoridad.

“Ang allegation is against NIA,” paalala ng chairperson ng komite. “Pag inimbestigahan niyo sarili niyo, medyo may question mark doon. So we’d rather get it from an independent body.”

Kinumpirma naman ng NIA na sila ay nakikipagtulungan na sa Philippine National Police (PNP), CIDG, at National Bureau of Investigation (NBI). Bukod dito, ang unyon ng mga empleyado ng NIA at ang top management ay nag-ambag-ambag para mag-alok ng reward money para sa sinumang makakapagbigay ng impormasyon na ikalulutas ng kaso.

Habang ipiniprisinta ng NIA ang ebidensya ng mga proyektong maayos at gumagana, nananatiling nakabitin ang pinakamabigat na tanong: Kung totoo ngang walang anomalya, sino at bakit may nagbayad sa mga hired assassins para patahimikin ang isang legal researcher? Ang paghahanap ng hustisya para kay Kyle ay malayo pa sa pagtatapos.