Ang ilog na tahimik na dumadaloy sa ilalim ng tulay sa Laguna ay naging sementeryo ng isang kuwento—ang kuwento ng pagkawala ni Jenalyn Salazar. Sa loob ng halos isang dekada, ang kanyang pagkawala ay tiningnan bilang isang trahedya, isang misteryo na sinubok ng kahirapan, at isang hinala ng pagpapakamatay. Ngunit ang misteryo ay hindi tungkol sa kamatayan; ito ay tungkol sa isang matinding panlilinlang, isang kasinungalingan na nagpawalang-halaga sa pagluluksa ng isang pamilya at nagwasak sa buhay ng isa pa.

Ang kuwento ni Jenalyn ay nagsilbing paalala na gaano man kahusay ang pagtatago ng isang tao, ang katotohanan ay lilitaw sa tamang panahon, at ang kapalit nito ay ang pagkawasak ng lahat ng koneksiyon, maging sa sarili mong pangalan.

Ang Pagluluksa at ang Kandila sa Tulay (Laguna, 2009)
Nagsimula ang trahedya noong Setyembre 21, 2009. Umalis si Jenalyn Salazar, 28 taong gulang, ng kanilang bahay sa Laguna nang madaling araw. Wala siyang iniwang paalam o sulat sa kanyang asawang si Johnny (Dionny) at sa dalawang anak na lalaki, na noo’y 6 at 4 taong gulang pa lamang.

Ayon sa salaysay ng isang mangangalakal, nakita niya si Jenalyn na palakad-lakad at nakatayo sa gilid ng tulay, bago marinig ang tunog ng bumagsak sa ilog. Agad na nag-ulat si Johnny sa pulisya. Isang search and rescue operation ang isinagawa sa loob ng tatlong araw, sinuyod ang ilog at mga pangpang. Ngunit walang natagpuang katawan o anumang palatandaan. Ang pagkawala ni Jenalyn ay nanatiling misteryo, at marami ang naghinala na nagpakamatay siya dahil sa depresyon o kahirapan.

Sa loob ng halos 10 taon, si Johnny ay naging isang nag-iisang ama, isang part-time construction worker na hirap sa pinansyal at madalas kapos sa gastusin. Ang panganay na anak ay napilitang maging responsable, habang ang bunso ay laging nagtatanong kung kailan babalik ang kanilang ina. Sa bawat gabi, nagluluksa si Johnny at nagsisindi ng kandila sa tulay bilang pag-alaala kay Jenalyn, tinanggap na hindi na babalik ang kanyang asawa. Ang tahanan nila ay napuno ng katahimikan at pangungulila.

Ang Hindi Inaasahang Rebulusyon: Isang Larawan Mula sa Cebu
Halos isang dekada ang lumipas, noong Oktubre 2018, ang pagluluksa ni Johnny ay tila naging “huwad.”

Isang dating kapitbahay ni Johnny ang nagbakasyon sa Cebu City. Habang naglalakad sa Colon Street, napansin niya ang isang babae na kahawig na kahawig ni Jenalyn, kasama ang isang lalaki at isang batang babae. Palihim niyang kinuhanan ng larawan ang babae at dinala ito pabalik sa Laguna.

Lubos na nagulat si Johnny nang makita ang litrato. Ang babaeng itinuturing niyang patay ay buhay, malusog, at may bagong pamilya sa Cebu. Ang kanyang pagluluksa ay biglang napalitan ng matinding sakit at galit. Ang mga kandilang kanyang sinisindihan ay tila nagmistulang huwad, at ang kasinungalingan ay nagdulot ng kirot na mas matindi pa sa kamatayan.

Determinado si Johnny na malaman ang katotohanan. Kahit kapos sa pera, naglakbay siya patungong Cebu sakay ng barko, bitbit ang larawan.

Pagharap sa “Vanessa” at Ang Pagguho ng Bagong Buhay
Sa Cebu, gamit ang litrato, nagtanong-tanong si Johnny sa mga palengke at tindahan, hanggang sa matukoy niya ang babae bilang si “Vanessa,” asawa ni Alan Lagkao, isang negosyante, at may anak na babae. Tinunton ni Johnny ang tirahan ng pamilya at hinarap si Vanessa, na kanyang kinilala bilang si Jenalyn.

Sa una ay tumanggi si Vanessa, ngunit unti-unting nagbago ang kanyang ekspresyon nang ilahad ni Johnny ang mga detalye ng kanilang nakaraan. Nagulat din si Alan, ang bagong asawa, nang malaman ang tungkol sa iniwang pamilya at dalawang anak ni Vanessa sa Laguna.

Umalis si Johnny na may mabigat na kalooban ngunit may kaunting kalayaan dahil alam na niya ang katotohanan. Pagbalik niya sa Laguna, hindi na siya mapakali. Maging ang mga kaanak ni Jenalyn ay hindi rin makapaniwala at itinuring siyang makasarili at taksil.

Sa Cebu, nagpatuloy ang tensyon sa bahay nina Alan at Vanessa. Natuklasan ni Alan na peke ang mga dokumento ni Vanessa at ang kanilang kasal ay walang bisa. Sa galit, pinalayas niya si Vanessa. Ang kaso ay umabot sa Municipal Trial Court para sa kustodiya ng kanilang anak. Ipinagkaloob ng korte kay Alan ang kustodiya, at pinawalang-bisa ang kanilang kasal. Ang panlilinlang ni Jenalyn ay nagwasak sa kanyang bagong buhay.

Ang Malamig na Katahimikan ng Laguna
Nawalan ng direksyon si Vanessa (Jenalyn) sa Cebu. Wala na siyang tahanan at wala nang malalapitan. Sa kabila ng matinding hiya at bigat ng konsensya, bumalik siya sa Laguna.

Sinalubong siya ng malamig na katahimikan sa bahay ni Johnny. Si Johnny at ang kanilang mga anak, na ngayo’y mga binatilyo na, ay hindi na nagpakita ng anumang pagnanais na tanggapin siya.

Ang mga anak, na matagal nang naghahanap ng ina, ay walang nadama kundi galit para sa isang inang pinili ang sarili kaysa sa pamilya, at bumalik lamang dahil wala nang ibang pagpipilian. Para sa kanila, mas mabuti pang “tuluyang naglaho si Jenalyn kaysa bumalik na dala ang bigat ng kasinungalingan at pagtataksil.” Ang sakit ng pagluluksa ay pinalitan ng poot sa panlilinlang.

Sa huli, naiwan si Jenalyn na mag-isa, walang pamilya at walang kahit na ano. Ang kanyang pangalan, maging sa Laguna o Cebu, ay naging simbolo ng kasinungalingan at pagtataksil. Ang kanyang buhay ay nagsilbing isang aral na gaano man kahusay ang pagtatago, ang katotohanan ay lilitaw at sisirain ang lahat ng binuo sa kasinungalingan.