Manila — Sa isang bansa kung saan ang kapangyarihan ay parang apoy—kapag nilaro, tiyak na may masusunog—unti-unti nang lumalabas ang kwento ng isang operasyon na matagal nang itinatago sa ilalim ng mesa. Isang kwento ng katapatan, kasinungalingan, at pera na tila walang katapusan. Ang lahat ay nagsimula sa isang pangalan: Project Verde.

Ayon sa mga mapagkakatiwalaang source mula sa loob ng isang ahensya ng gobyerno, ang Project Verde umano ay isang “environmental rehabilitation program” — pero sa likod ng magagandang dokumento, may nakatagong kasunduan, mga pirma, at deposito sa mga account na hindi maipaliwanag. At ngayon, tatlong makapangyarihang personalidad ang nasasangkot — mga taong dati’y tila untouchable.

Tahimik na Simula, Malakas na Alon

Noong una, walang nakapansin. Ang proyekto raw ay simpleng plano ng pamahalaan para sa paglilinis ng ilog, pagpapatayo ng flood barriers, at paglalagay ng green infrastructure. Pero nang may isang empleyado ng Department of Public Infrastructure ang biglang mag-resign at maglabas ng USB sa isang kilalang investigative journalist, doon nagsimula ang lahat.

Ang laman daw ng USB: mga dokumentong may pirma ng tatlong mataas na opisyal, mga proposal na doble ang halaga ng aktwal na proyekto, at mga email thread na nagpapakitang may pinapadalang “consultation fee” sa labas ng bansa.

Hindi pa malinaw kung sino ang nagpasimula ng proyekto, pero ayon sa aming source, may kinalaman dito ang isang dating senador, isang kongresista, at isang opisyal ng gabinete — pawang malapit sa sentro ng kapangyarihan.

“Walang Halong Politika,” Pero Bakit May Pangalan?

Isang gabi sa isang private residence sa New Manila, naganap daw ang isang pulong. Tatlong SUV ang pumasok, at makalipas ang dalawang oras, may isang lalaki raw na lumabas na nagmamadaling sumakay sa ibang sasakyan. Kinabukasan, naglabasan ang mga memo na pirmado ng mga taong iyon — memo na nagsasabing “urgent approval needed.”

Ayon sa mga dokumentong ito, may pondong ₱3.8 bilyon na inilaan sa “pilot implementation,” ngunit ang 40% umano ay napunta sa isang consultancy firm na wala namang opisina sa bansa.
Ang nakarehistrong pangalan? Verde Global Solutions Limited — Cayman Islands.

Ang mga pirma? Magkakaiba, pero may pattern. Lahat pawang nanggaling sa mga memo ng iisang opisina.

Ang Lihim na Meeting sa Tagaytay

Isang linggo matapos pumutok ang isyu, may mga saksi raw na nakakita sa ilang politiko at negosyante na nagkita sa isang resort sa Tagaytay. Ayon sa security log, hindi sila nakarehistro sa ilalim ng tunay na pangalan — gumamit daw ng alyas. Isa sa mga waitstaff na nakasaksi ay nagsabi, “Tahimik silang lahat. Pero halata mong may mabigat na pinag-uusapan. May lalaking umiiyak, may sumisigaw ng ‘bakit mo ako isinama rito?’”

Hindi pa malinaw kung konektado iyon sa Project Verde, pero dalawang araw pagkatapos ng pulong, may isang taong biglang nag-file ng indefinite leave sa gobyerno. At sa loob ng linggong iyon — tatlong opisyal na opisina ang sabay-sabay na ni-raid ng anti-graft task force.

Ang Nawawalang Hard Drive

Mula sa mga impormasyong nakuha ng aming team, may isang missing hard drive mula sa opisina ng Project Verde Secretariat. Ito raw ang naglalaman ng original copies ng mga transaksiyon, bidding results, at listahan ng mga foreign suppliers.

Isang insider mula sa IT Division ang nagsabing,

“Bago pa dumating ang mga auditor, may dalawang lalaking pumasok sa opisina. Hindi sila regular staff. Pagkatapos nilang umalis, nawawala na ang drive.”

Sinubukan naming hanapin kung sino ang nag-utos ng “data retrieval,” ngunit sa mga log ng security, lumalabas na hindi dumaan sa main entrance ang mga lalaki.
Sino ang nagpasok sa kanila?
At bakit walang CCTV sa mismong hallway na iyon?

“Pag Napilitan Akong Magsalita…”

Isang dating consultant na ngayon ay under witness protection ang nagsabing,

“Hindi nila akalain na may mga kopya pa ako ng mga kontrata. Pag napilitan akong magsalita, marami ang mawawasak.”

Ayon sa kanya, may mga kilalang pangalan na kasali sa “disbursement pipeline” — mga taong hindi opisyal na bahagi ng proyekto, pero tumatanggap umano ng bahagi ng pondo kapalit ng “political protection.”

Ang kanyang pinaka-nakakatindig-balahibong pahayag:

“Hindi ito simpleng korapsyon. May kasunduan dito na kapag bumagsak ang isa, lahat dapat tahimik.”

Ang Katahimikan ng Palasyo

Sa gitna ng pagputok ng balita, tahimik ang pamahalaan. Walang opisyal na pahayag mula sa Malacañang, maliban sa isang maikling mensahe ng spokesperson:

“We do not tolerate corruption, but we will not comment on ongoing investigations.”

Pero sa loob ng Palasyo, ayon sa isang source, iba raw ang tono.
“Galit ang Presidente. Pero mas galit siya sa mga taong nag-leak. Hindi dahil sa ginawa nila, kundi dahil sa timing. Parang may gustong magpabagsak ng tiwala ng publiko.”

Mga Boses Mula sa Loob

May tatlong tauhan daw sa Project Verde Secretariat na kasalukuyang nasa kustodiya ng task force. Ayon sa ulat, may isa sa kanila ang nagsimulang magbigay ng “partial testimony” — patungkol sa kung paano binabaluktot ang procurement process.

Isang bahagi ng kanyang pahayag, nakuha ng aming team mula sa isang kopya ng affidavit:

“Ang pirma po ay pinapasa sa amin blanko. Kami na ang naglalagay ng detalye. Alam naming bawal, pero may pressure mula sa itaas. Pag di mo sinunod, lipat ka ng assignment o wala ka nang trabaho.”

Isa sa mga investigator ang nagsabing,

“Maraming takot magsalita. Pero may ilan na handang lumabas — kung mabibigyan ng proteksyon.”

Ang Mga Account sa Labas ng Bansa

Mula sa mga dokumentong isinumite ng isang international financial group, may mga transaksiyong na-trace papunta sa tatlong account sa Singapore, Hong Kong, at Dubai — lahat naka-link sa mga dummy corporation.
Ang halagang nailipat sa loob ng apat na buwan: ₱1.2 bilyon.

Hindi pa malinaw kung sino ang may kontrol ng mga account, pero ayon sa dokumento ng Bangko Sentral, “suspicious pattern” daw ang mga withdrawals at remittance — pare-pareho ang petsa, pareho ang halaga, at laging may memo: “consulting services.”

Ang Matinding Paglilinis

Pagkatapos lumabas ng unang ulat, biglang nagkaroon ng reshuffling sa ilang departamento. Ang mga matagal nang director ay biglang na-reassign sa probinsya, habang ang mga bagong opisyal ay hindi kilala sa loob ng ahensya.
Isa sa mga analyst ang nagsabi,

“Parang pinapalitan lahat ng may alam. Tahimik pero halatang may tinatago.”

May isa pang anomalya — ang mga record ng meeting minutes mula Enero hanggang Abril ay biglang naglaho sa central database. Ang paliwanag ng IT Division: “Server crash.”
Ngunit ayon sa isang whistleblower, hindi daw ito simpleng crash — manual deletion daw.

Ang Biglang Paglaho ng Isang Testigo

Noong ikatlong linggo ng imbestigasyon, isang testigo ang biglang nawala. Siya raw ang accountant na unang nagsumite ng kopya ng mga “questionable vouchers.” Huling nakita siya sa isang convenience store malapit sa Quezon Avenue, dalawang araw bago siya dapat humarap sa Senate inquiry.

Hanggang ngayon, hindi siya natatagpuan.
Ang kanyang cellphone, natagpuan sa gilid ng EDSA — patay, walang SIM.
Ang kanyang pamilya ay nasa ilalim ngayon ng police protection.

Ang Mga Tanong na Walang Sagot

Habang lumalalim ang imbestigasyon, mas dumarami ang tanong kaysa sagot:

Sino talaga ang utak sa likod ng Project Verde?

Paano nakalusot ang bilyon-bilyong halaga sa Commission on Audit?

At bakit tila walang gustong magsalita mula sa loob?

Ayon sa isang analyst, “Hindi ito simpleng anomaly. Isa itong blueprint ng kung paano gumagana ang sistema — kung paanong ang pera ng bayan ay nagiging puhunan ng mga iilang tao para manatili sa poder.”

Ang Huling Babala

Isang senior government official ang nagsabi sa amin off-record:

“May isa pang file. Mas malaki. Kapag ‘yun ang lumabas, hindi lang tatlong pangalan ang babagsak — buong estruktura ng kapangyarihan.”

Ngayon, tahimik na muli ang paligid. Walang pahayag. Walang balita. Pero sa mga bulungan sa loob ng kapitolyo, may takot, may kaba, at may pakiramdam na parang bago pumutok ang bagyo — may dumadaloy nang hangin na malamig, mabigat, at hindi mapakali.

At habang ang publiko ay nag-aabang, isa lang ang malinaw:

Ang Project Verde ay hindi lang isang kwento ng korapsyon —
Isa itong paalala na kahit gaano katagal mong itago ang lihim,
darating at darating ang oras na lalabas ito — sa paraang hindi mo inaasahan.