Mainit na mainit na usapin na naman ang yumanig sa publiko matapos ihayag ni dating congressman Zaldy Co ang panibagong video kung saan ipinakita niya ang kumpol-kumpol na maleta na umano’y naglalaman ng pera para raw i-deliver sa Pangulong Bongbong Marcos Jr. at dating House Speaker Martin Romualdez. Sa gitna ng mga bumibigat na akusasyon at nag-iinit na diskusyon online, mas lalo pang tumataas ang tensyon sa pagitan ng mga naniniwala, nagdududa, at nakikisubaybay sa imbestigasyon.

Sa kanyang inilabas na “part two” video, iginiit ni Co na ang mga larawan at video ng mga maleta ay patunay ng mga naganap na “deliveries”—isang salitang paulit-ulit niyang binanggit bilang sentro ng kanyang akusasyon. Ayon sa kanya, totoo raw ang testimonya ng umano’y courier na si Orle Gotisa, na naghatid daw ng mga maleta sa Forbes Park, pati sa Malacañang, noong panahong nasa Senado pa siya. Ipinunto rin ni Co na may mga rekord daw ang kanyang mga tauhan na magpapatunay sa mga pagdalang iyon.

Sa video, mariin niyang isinisi kay Pangulong Marcos at kay Speaker Romualdez ang umano’y 100 bilyong pisong “insertion” sa budget—isang pondo na ayon sa kanya ay personal umanong inaprubahan ng Pangulo at isiniksik sa General Appropriations Act. Giit pa niya, 25% umano ng halagang iyon—katumbas ng 25 bilyong piso—ang napunta sa Office of the President bilang SOP.

Mabigat ang mga paratang. Malinaw ang hamon niya. Pero mabigat din ang tanong: saan ang ebidensya?

Habang kumakalat ang video, mabilis ding kumalat ang mga pagdududa. Dahil sa ilang litrato ng maleta na may nakasabit pang sale tag na kaparehong-kapareho ng makikita sa mga SM Department Store ngayon, marami ang nagtanong kung bakit tila bago pa ang mga maleta. May netizen pang nagsabing parang “bagong bili sa mall,” hindi parang ginamit sa mga sinasabing cash deliveries. Ang iba nama’y nagkomento na tila walang bakas ng mabigat na laman ang mga maleta—parang walang anuman sa loob.

Sa muling panig ng administrasyon, mabilis na naglabas ng pahayag ang Malacañang. Mariing itinanggi ng mga kinatawan ng gobyerno ang mga paratang at sinabing malinaw na pagsisinungaling lamang ang mga pahayag ni Co. Ayon sa kanila, wala umanong dahilan ang Pangulo para magtulak ng mga “insertion” dahil maaari naman daw itong direktang ilagay sa National Expenditure Program kung nais talaga.

Idiniin din ng Malacañang na walang basehan ang mga inaangkin ni Co. Ang tanong na dapat daw itanong ay hindi kung bakit tinututulan ng gobyerno ang kanyang kwento, kundi bakit bigla siyang bumaligtad laban sa administrasyong dati niyang kaalyado. Sa halip na makita bilang “whistleblower,” mas nagmumukha raw umano siyang umiilag sa sariling kaso at sinusubukang iligtas ang sarili sa mas malalim na pagkakasabit.

Kasabay ng ingay ng video, lumutang pa ang usap-usapan tungkol sa sinasabing “panic mode” ng administrasyon. Pero agad itong itinanggi ng mga opisyal. Ayon sa kanila, walang ganoong pagkataranta. Ang tanging layunin ng biglaang press briefing ay klaruhin sa publiko kung sino ang nagsasalita ng totoo at sino ang nagpapakalat lamang ng kwento. Sa usapin ng mga rally at public outrage, sinabi ng Malacañang na kaya nilang harapin ang anumang isyu dahil malinaw umano sa kanila kung ano ang totoo.

Sa kabilang banda, lumalakas ang tanong mula sa media at publiko: kung totoo ang mga akusasyon, bakit hanggang ngayon ay wala pang mailabas na dokumento, bank record, CCTV footage, o malinaw na listahan? Bakit puro raw kuwento, pangalan, at pangakong “lalabas pa ang resibo” ang hawak niya?

Sa pagbanggit ni Co na may “Part 3” pa ang kanyang rebelasyon, marami ang nag-aabang kung tunay nga bang may susunod na ebidensya—o isa lamang itong desperadong pagtatangkang umiwas sa kanyang kinakaharap na kaso. Sa kasalukuyan, wala pang independiyenteng nagkukumpirma sa kanyang mga claims. Maging ang mga banggit niya tungkol sa pangulo at speaker ay walang opisyal na pinatutunayan kundi sariling mga salita lamang.

Nananawagan din si Co sa Senado na imbestigahan ang umano’y insertion, ngunit kasabay noon ay sinasabi ring hindi raw tutupad ang Ombudsman sa tungkulin. Sa panig naman ng Senado at Malacañang, tila malinaw ang posisyon nila: kung may ebidensya, ilabas. Kung wala, pananagutan daw ni Co ang anumang kasinungalingang sinasabi niya sa publiko.

Habang lumalalim ang kontrobersya, mas umiinit ang talakayan sa social media. May naniniwala. May nagdududa. May tumatawa. May umiinit ang ulo. Pero ang malinaw: hindi mawawala ang interes ng publiko sa isang isyung gumugulong mula sa budget insertions, bulto-bultong pera, political alliances, at alegasyon laban sa pinakamataas na opisina ng bansa.

Sa puntong ito, nagiging mas mahalaga ang tanong kaysa sagot:
Ano ba talaga ang totoo?
May darating bang tunay na ebidensya?
O isa lang itong maingay na kwento na mababasura rin pag tumahimik na ang hype?

Ang sigurado lang—habang walang malinaw na patunay, mananatiling bitin ang sambayanan. At bitin ang mga kuwento ay siyang madalas pinaka-maingay.

Sa mga susunod na araw, inaasahan ang mas maraming pahayag, mas maraming banat, mas maraming depensa—at posibleng mas maraming kahina-hinalang video. At tulad ng nakasanayan, ang publiko ang magiging hukom kung ano ang paniniwalaan, kukuwestiyunin, at ibabasura.

Isang bagay lang ang hindi pa rin nawawala: ang pangangailangan para sa ebidensya, hindi salita.