Sa gitna ng lumalalang krisis pampulitika at pang-ekonomiya sa bansa, muling naging sentro ng kontrobersiya ang Kongreso matapos ilahad ni Congressman Ery Saldico ang umano’y malawakang katiwalian na sangkot ang pinakamataas na opisyal ng gobyerno. Ayon sa kanya, hindi lamang milyun-milyong piso kundi bilyon-bilyong pondo ng bayan ang inililihis, at kasama rito ang mga proyekto na posibleng pinagsamantalahan ng mga political dynasty.

Sa isang matinding talumpati sa plenaryo, binanggit ni Saldico na may mga pondo na inilagay sa 2023, 2024, at 2025 General Appropriations Act na hindi malinaw ang destinasyon. “Hindi lang DPWH kundi halos lahat ng ahensya ng gobyerno, mula national hanggang barangay, apektado,” ani niya. Ang ilan sa mga line item ay umano’y pinalitan o dinivert nang hindi malinaw sa publiko.

Bunsod nito, pinunto niya ang kawalan ng transparency sa budget process at ang dominasyon ng ilang pamilya sa pulitika bilang pangunahing dahilan ng katiwalian. Ayon kay Saldico, ang pangulo at ilang miyembro ng gabinete ay hindi kumibo sa oras na kinakailangan, na nagdulot ng pagkaantala sa implementasyon ng mahahalagang proyekto.

Dagdag pa niya, nagkaroon ng malalaking rally sa EDSA at Luneta bilang reaksyon sa mga alegasyon. Ngunit nanawagan si Saldico na hindi dapat ito gawing dahilan para labagin ang konstitusyon o pilitin ang pagbagsak ng pamahalaan. Sa halip, ang solusyon, ayon sa kanya, ay reporma sa loob ng legal na proseso, kabilang na ang:

Anti-Political Dynasty Law upang wakasan ang monopolyo ng iilang pamilya sa kapangyarihan.

Anti-Turnism at campaign finance reforms upang itaguyod ang tunay na prinsipyo sa politika.

Pagpapalakas sa ICI (Independent Commission on Infrastructure) upang masusing imbestigahan ang korapsyon sa mga proyekto.

Sa kanyang pahayag, binanggit din niya ang delikadong epekto ng political dynasties sa kabataan, kung saan ang katiwalian ay nagiging normal at ang gobyerno ay tila minamana na lamang. Pinuna niya ang kawalan ng ideolohiya sa mga partido at ang pagiging transactional ng pulitika, na nagbubunsod ng patuloy na paglala ng kahirapan.

Ipinunto ni Saldico na sa tatlong taon ng administrasyon ni Pangulong BBM, tumaas ang pambansang utang mula 12.79 trilyon hanggang 16.79 trilyon piso, kasabay ng pagbaba ng foreign investments at pagbagsak ng stock market. Dagdag pa niya, ang kabuuang epekto ng maling pamamahala at katiwalian ay ramdam ng ordinaryong Pilipino, mula sa pababang interes sa ipon ng senior citizens hanggang sa pagkaantala ng mga proyekto sa edukasyon at imprastruktura.

Sa pagtatapos ng kanyang talumpati, nanawagan si Saldico para sa konkreto at malinaw na reporma sa halip na paninira o politika. Aniya, ang tunay na solusyon ay hindi pagbagsak ng pamahalaan kundi pagbabago sa sistema ng gobyerno, pagsugpo sa political dynasties, at pagbibigay kapangyarihan sa mga independiyenteng institusyon upang tuluyang mapanagot ang mga lumalabag sa batas.

Ang isyu ng katiwalian at impluwensya ng political dynasties sa Pilipinas ay matagal nang pinagtatalunan. Ang pinakahuling pahayag ni Congressman Saldico ay nagbigay-diin sa pangangailangan ng systemic reforms upang maiwasan ang paulit-ulit na abuso ng kapangyarihan. Habang patuloy ang diskusyon sa Kongreso, nananatiling nakatutok ang publiko sa kung paano matutugunan ng pamahalaan ang malalim na problema ng transparency, accountability, at reporma sa politika.

Ang tanong ngayon: kaya pa bang baguhin ang sistema mula sa loob, o tuluyan nang lulubog ang bansa sa kahirapan at katiwalian? Ang hinaharap ng Pilipinas ay nakasalalay sa aksyon at pagpili ng bawat lider at mamamayan.