Sa mundong puno ng alingasngas ng pulitika sa Pilipinas, ang katahimikan ay madalas na isang palatandaan lamang ng isang paparating na bagyo. Ang mga alyansa ay binubuo sa likod ng mga saradong pinto, at ang mga ito ay nasisira sa isang iglap, kadalasan sa paraang pinaka-dramatiko. Ngayon, isang bagong bagyo ang tila sumiklab, at ang sentro nito ay isang galaw na sinasabing yayanig sa mismong pundasyon ng kapangyarihan sa Kongreso.

Isang “breaking” report ang mabilis na kumakalat, na may dalang balita na kasing-init ng pulbura: Si Luistro, isang pangalan na maaaring hindi pa kasing-ingay ng iba, ay gumawa ng isang makapangyarihang galaw. Siya ay “nag-ala Zaldy Co.”

Ang kanyang ginawa? Ang pagsasampa ng isang kaso sa Ombudsman. At ang kanyang target? Hindi isang maliit na isda. Ang kanyang pinuntirya: “ang isa sa bespren ni Romualdez.”

Sa isang iglap, ang isang tila tahimik na manlalaro ay nagdeklara ng giyera. Ang paghahain ng kaso sa Ombudsman ay hindi isang simpleng paratang. Ito ay isang pormal na legal na aksyon, isang deklarasyon na ang nagsasakdal ay may hawak na “resibo”—mga ebidensya ng diumano’y katiwalian. Ang pagpili sa Ombudsman bilang arena ay nagpapahiwatig na ang mga alegasyon ay mabigat: graft, korapsyon, o maling paggamit ng pampublikong pondo.

Ngunit ang mas nagpakagulat sa lahat ay hindi ang kaso mismo, kundi ang target. Ang pag-atake sa isang “bespren” o matalik na kaibigan ni House Speaker Martin Romualdez ay isang galaw na puno ng simbolismo. Sa pulitika, bihira ang direktang pag-atake sa hari. Ang mas epektibong paraan ay ang pag-target sa “inner circle,” sa mga taong pinagkakatiwalaan ng lider.

Ito ay isang mensahe. Isang mensahe na ang nagsasakdal, si Luistro, ay hindi natatakot. Ito ay isang mensahe na kaya niyang abutin ang mga taong nakapaligid sa pinakamataas na upuan sa Kamara. Ito ay isang pampublikong hamon na naglalagay kay Speaker Romualdez sa isang napaka-awkward na posisyon: Ididistansya ba niya ang sarili mula sa kanyang “bespren,” o ipagtatanggol niya ito at madadamay sa gulo?

Ang paghambing kay Luistro kay Zaldy Co ay isang napakabigat na analohiya. Si Congressman Zaldy Co ay isang pangalan na naging kasingkahulugan ng kapangyarihan sa loob ng Kongreso, lalo na bilang pinuno ng makapangyarihang House Committee on Appropriations. Ang “mag-ala Zaldy Co” ay nangangahulugan ng paggamit ng matalas na pang-amoy sa pulitika, ng pag-alam kung paano gumalaw ang mga piyesa, at, higit sa lahat, ng pagkakaroon ng lakas ng loob na gamitin ang kapangyarihang iyon upang makamit ang isang layunin.

Ipinahihiwatig ng analohiyang ito na si Luistro ay hindi na isang simpleng backbencher. Siya ay lumabas mula sa anino, armado ng isang kaso sa Ombudsman, at handang makipaglaro sa “big leagues.” Ipinapakita niya na siya man ay may “pangil” at kayang mangagat.

Ang katanungan ngayon ay: Ano ang nag-udyok kay Luistro?

Ito ba ay isang personal na alitan sa pagitan niya at ng “bespren” ni Romualdez? Sa pulitika, ang mga personal na hidwaan ay madalas na nagiging pampublikong labanan, na ginagamitan ng mga legal na sandata. Marahil ay may isang kasunduan na hindi natupad, isang pangako na napako, o isang simpleng “apakan” sa teritoryo na nauwi sa isang legal na pasabog.

O ito ba ay isang mas malalim na “proxy war”? Posible kayang si Luistro ay hindi gumagalaw nang mag-isa? Sa isang kumplikadong laro ng pulitika, madalas may mga mas malalaking manlalaro sa likod ng mga gumagawa ng ingay. Maaaring si Luistro ang “front” ng isang mas malaking paksyon na nais hamunin ang pamumuno ni Speaker Romualdez. Ang pag-atake sa kanyang “bespren” ay ang unang salvo sa isang mas malawak na giyera para sa kapangyarihan sa loob ng Kongreso.

Ang pinaka-mapanganib na posibilidad para sa administrasyon ay kung ang galaw ni Luistro ay isang “principled stand.” Paano kung ang kasong isinampa sa Ombudsman ay hindi lamang pamumulitika, kundi lehitimong pagbubulgar ng katiwalian? Kung ang “resibo” na hawak ni Luistro ay totoo, ito ay hindi lamang yayanig sa Kamara, kundi pati na rin sa buong administrasyon.

Ang balita ay nagdulot ng “pagkagulo” sa Palasyo at Kongreso. Ang isang matatag na alyansa ay biglang nagkaroon ng lamat. Ang mga miyembro ng mayorya, na dati ay komportableng nakahanay sa likod ng Speaker, ay biglang napipilitang mag-isip. Kaninong panig sila kakampi? Magiging matatag ba ang Speaker at ipagtatanggol ang kanyang kaibigan, o iiwan ba niya ito sa ere upang iligtas ang kanyang sariling reputasyon?

Ang “bespren” na ngayon ay nasa gitna ng iskandalo ay kailangang humarap sa isang mahirap na laban. Ang isang kaso sa Ombudsman ay isang mantsa na mahirap burahin, kahit na mapawalang-sala pa sa huli. Ang proseso mismo ay isang parusa. Ang kanyang pangalan ay kakaladkarin sa media, ang kanyang bawat galaw ay sisilipin, at ang kanyang relasyon sa Speaker ay magiging isang “liability” sa halip na isang “asset.”

Ang timing ng “pasabog” na ito ay kritikal. Kadalasan, ang mga ganitong galaw ay nangyayari kapag may mga nalalapit na importanteng desisyon—ang pagpasa ng pambansang badyet, ang mga debate sa mga kontrobersyal na batas, o ang paghahanda para sa susunod na eleksyon. Ang galaw ni Luistro ay maaaring isang “negotiating tactic,” isang paraan upang makakuha ng mas malaking “leverage” sa mga darating na usapan. “Manahimik ka sa iyong pag-atake, at ibibigay namin ang gusto mo.”

Ngunit kung ang layunin ay simpleng “gulo,” nagtagumpay na si Luistro. Nagawa niyang sirain ang katahimikan. Nagawa niyang ipasok ang duda sa isipan ng lahat. Nagawa niyang ipakita na ang “inner circle” ni Romualdez ay hindi “untouchable.”

Ito ang bagong mukha ng pulitika. Ang mga laban ay hindi na lamang sa eleksyon. Ang tunay na laban ay nangyayari sa mga bulwagan ng kapangyarihan, sa mga komite, at, tulad ng ipinakita ni Luistro, sa mga opisina ng Ombudsman.

Habang hinihintay ng lahat ang susunod na kabanata—ang opisyal na pahayag ng “bespren,” ang magiging reaksyon ni Speaker Romualdez, at ang pagsilip sa mga ebidensyang hawak ni Luistro—isang bagay ang sigurado: Ang political chessboard ay nagbago. Isang bagong manlalaro na “nag-ala Zaldy Co” ang gumawa ng kanyang unang galaw, at ang lahat ay napipilitang mag-react. Ang katahimikan ay tapos na. Nagsimula na ang gulo.