“Ang mga sugat na itinago sa tahimik na mga taon ay muling bumubukas kapag hinamon ng kawalang-galang. At sa pagitan ng karenderya at ng dilim ng Quiapo, isang agila ang muling magbubukas ng pakpak.”

Tahimik ang Quiapo sa mga unang oras ng umaga. Ang mga ilaw ng simbahan ay tila mga matang nakamasid sa bawat kaluluwang dumaraan, habang ang hamog ay dumadampi sa mga yero ng mga tindahan. Sa gitna ng katahimikan, isang malutong na sampal ang biglang umalingawngaw — isang tunog na parang bombang sumabog, yumanig sa payapang paligid.

“Hoy babae! Anong karapatan mong tumawad-tawad dito?” ang sigaw ni Berto — kilala sa palengke bilang si Berto Peklat, ang siga na may marka ng kabangisan sa kanang kilay. Sa kanyang harapan, si Aling Maya, ang tahimik na may-ari ng isang munting karenderya, ay napayuko habang humahapdi ang pisngi.

Sa unang tingin, isa lang siyang simpleng babae — tatlumpu’t apat na taong gulang, magalang, at walang kaaway. Ngunit sa sandaling iyon, habang naramdaman niya ang lagitik ng sampal, may isang bagay sa loob niya ang biglang nagising.

Isang bagay na matagal nang natutulog. Isang bahagi ng kanyang pagkatao na pilit niyang inilibing sampung taon na ang nakararaan.

Dahan-dahan siyang tumingala. Ang mga matang dati’y laging nakayuko, ngayo’y malamig at matalim. “Anong pangalan mo?” mahinahon niyang tanong kay Berto, ngunit ang boses niya ay tila yelo—walang emosyon, walang takot.

At sa pag-angat ng manggas ng kanyang damit, bahagyang sumilip ang kupas na tattoo ng isang agila sa kaliwang pulso.

Hindi alam ni Berto, ang babaeng tinawag niyang “walang karapatan” ay hindi isang ordinaryong tindera. Siya ay dating si Kapitan Isabel Reyes, ang tinaguriang “Agilang Dilim” ng First Scout Ranger Regiment — Batalyong Aguila.

Sampung taon na siyang nawawala sa serbisyo. Sampung taon na siyang nagkubli sa pangalang Maya Cruz, nagsusumikap mamuhay ng payapa sa Quiapo. Ngunit sa isang iglap, sa isang sampal, ang nakaraan ay muling nagising.

Alas-singko y medya ng umaga. Marahang itinaas ni Maya ang bakal na rehas ng kanyang karenderya. Ang bawat galaw ay maingat, tahimik — parang sanay na sanay sa disiplina ng mga taong sanay sa panganib. Ang mga kalyo sa kanyang palad ay matitigas pa rin, bakas ng mga taong humawak ng baril, ng mga sandatang dati niyang tinuring na bahagi ng katawan.

“Ang aga mo yata ngayon, Ineng,” bati ni Mang Lando, ang matandang nagtitinda ng karneng baboy sa katabing pwesto.

“Maghahanda po ako ng maaga, Mang Lando. Marami pong order sa adobo at sinigang,” magalang na sagot ni Maya habang isinasabit ang apron.

Tahimik ngunit laging alerto. Ganito siya kilala sa buong palengke. Ang mga mata niya, kahit anong oras, ay palaging gumagalaw—sinusuri ang paligid, binabasa ang kilos ng mga tao. Si Mang Lando, sa kanyang mga taon ng pagbabantay sa palengke, ay palaging may kutob: Iba ang babae na ‘to.

Pagsapit ng alas-siyete, maayos na nakahanay ang mga putahe sa salaming estante. Adobo, kare-kare, pritong isda, atsara. Lahat nakapwesto na parang sundalo sa inspeksyon. Si Maya ay perfectionist—hindi niya matiis ang kahit kaunting kalat o pagkakamali.

Lumapit ang unang suki, si Aling Rosy. “Iha, dalawang kilo ng adobo nga.”

Habang nagsasandok si Maya, napansin ng matanda ang mga kamay niya. “Naku, Maya, ang titigas ng kamay mo ha! Parang nagbubuhat ka ng bakal.”

Napahinto siya sandali. “Ah… nag-gym lang po dati, Aling Rosy. Para sa kalusugan.”
Ngumiti siya, ngunit sa likod ng ngiting iyon ay ang bigat ng mga alaalang gusto niyang kalimutan.

Bandang alas-diyes, may isang lalaking nakaitim na leather jacket na huminto sa labas ng karenderya. Naninigarilyo, nakasandal sa poste, at palinga-linga sa paligid. Sa isang kisap-mata, alam na ni Maya — hindi ito basta tambay. Masyadong maingat, masyadong sistematiko ang kilos.

Nang magtama ang kanilang mga mata, tila nagulat ang lalaki at mabilis na umalis.

Ang instinct ni Maya ay muling kumirot. Sampung taon man siyang tahimik, hindi nawala ang likas na pakiramdam ng isang sundalo.

Tanghali na. Pumunta si Maya sa lugawan ni Aling Susan, isang maliit na kainan sa sulok ng palengke. Dito siya unang kumain sampung taon na ang nakalipas — lugaw na naging simbolo ng panibagong simula.

“Oh, Maya! Isang order ulit, ‘no?” bati ni Aling Susan, ang matandang may-ari.

“Opo, Nay. Pakidagdagan na lang po ng tokwa’t baboy.”

Habang kumakain, narinig niyang bumulong si Aling Susan. “Ingat ka ha. May mga bagong mukha dito sa palengke, mga nakaitim, puro tatoo. Laging nakatambay sa eskinita.”

Bahagyang tumaas ang kilay ni Maya. “Sige po, Nay. Mag-iingat ako.”

Sa mga sandaling iyon, dumating si Marco Aguilar, dating pulis na ngayo’y tumutulong sa kanyang ina sa Quiapo.

“Magandang tanghali po, Ate Maya,” bati ni Marco habang umuupo sa tapat niya. “Dati po ba kayong nagta-train ng martial arts? Kakaiba po ang tindig niyo.”

Sandaling nanginig ang kamay ni Maya na may hawak na kutsara. “Konti lang. Para lang depensa sa sarili,” mabilis niyang sagot.

Ngumiti si Marco, ngunit ang titig niya ay matalim — parang may kutob. Sa isip niya, ang babae’ng ‘to, may nakaraan na hindi basta-basta.

Pagsapit ng hapon, bumalik si Maya sa karenderya. Ngunit sa dapit-hapon, muling nagpakita ang lalaking nakita niya kaninang umaga—ngayon ay may kasama na. Kapwa sila nakaitim, mabigat ang kilos, at ang mga kamay ay laging nasa tagiliran.

Mabilis ang tibok ng puso ni Maya, ngunit kalmado ang isip. Mula sa likod ng kusina, binuksan niya ang lumang kahon na gawa sa kahoy — isang kahong hindi niya pinakialaman sa loob ng sampung taon.

Sa loob nito, nakabalot sa telang olibo, naroon pa rin ang kanyang lumang military dog tag, ilang bala, at isang larawan ng kanyang unit — Batalyong Aguila.

Hinaplos niya ito. “Huwag mo akong pilitin bumalik,” bulong niya, tila kausap ang sarili.

Ngunit sa labas, naririnig niya ang mahinang yabag ng dalawang lalaki. Ang kanilang mga boses ay pabulong, mabigat. Ang hangin ay tila nanigas.

Alas-otso ng gabi. Isinara ni Maya ang karenderya, nagpalit ng damit, at umuwi. Tatlong beses siyang nagbago ng ruta, gaya ng nakasanayan ng isang taong sanay sa pag-iwas sa anino.

Pagdating sa bahay, sinuri niya ang mga pinto, bintana, at bawat sulok bago siya umupo sa harap ng salamin. Dahan-dahan niyang tinanggal ang hikaw, at sa ilalim nito ay ang maliit na peklat ng bala — isang bakas ng digmaan.

“Isabel Reyes…” mahina niyang bulong. “Hanggang kailan ako magtatago?”

Sa gabi ring iyon, napanaginipan niyang muli ang mga sigaw ng labanan. Ang mga putok ng baril. Ang mga utos ng komandante. At sa gitna ng lahat, isang boses ang muling sumigaw:

“Reyes, bumalik ka. Hindi pa tapos ang laban.”

Nagising siya nang balot sa pawis. Alas-tres ng madaling araw. Tahimik ang paligid, ngunit ramdam niya — may mga matang nakamasid.

Lumapit siya sa bintana. Sa di kalayuan, sa ilalim ng poste ng ilaw, may dalawang lalaking nakatayo. Parehong nakaitim. Parehong mga anino ng kahapon.

Dahan-dahan niyang isinara ang kurtina. Huminga nang malalim.

Muli niyang binuksan ang lumang kahon, kinuha ang dog tag, at marahang isinabit sa kanyang leeg.

Kapitan Isabel Reyes. First Scout Ranger Regiment.

“Kung ayaw ninyong tigilan ang katahimikan ko,” bulong niya sa dilim, “ako na mismo ang magdadala ng bagyo.”

At sa labas ng Quiapo, habang papasikat pa lang ang araw, isang bagong umaga ang magsisimula — hindi para kay Aling Maya, kundi para sa Kapitan na muling gigising mula sa pagkakatago.