ISANG BAGONG TAGPO: HULING BAHAGI NG EX‑POSÉ NI ZALDY CO AT ANG MGA TANONG NA NANANATILI

Sa paglabas ng huling bahagi ng exposé ni dating Rep. Zaldy Co, mas tumindi ang bigat ng mga dokumentong dati’y pira‑pirasong lumulutang sa iba’t ibang balita. Sa bawat pahina ng kanyang salaysay, bumabalik ang mga pahiwatig ng kilos at desisyon na matagal nang isinantabi — ngayon ay may aninong nagmumungkahi ng mas malalim na koneksyon at kapangyarihang hindi madaling hayaan.

ANUNSIYO NG MALAKING ALIYAS
Sa kanyang video, inangkin ni Co na pinasok sa 2025 national budget ang humigit-kumulang PHP 100 bilyon na halaga ng proyekto, at ayon sa kanya, ito raw ay nasa ilalim ng direktiba nina Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. at dating House Speaker Martin Romualdez. Philstar+1
Sinabi rin niyang may mga nakalap siyang listahan ng proyekto, kasama na rito ang malaking bahagi para sa flood‑control at iba pang imprastruktura sa ilalim ng DPWH. Philstar

ANG “BROWN LEATHER BAG” AT MGA MALYETANG NAGLAKAT
Isa sa mga pinakamalinaw niyang inilatag: umano’y may pagpupulong sa Malacañang kung saan itinuro kay Co ang listahan ng proyekto, at ito raw ay ibinigay mula sa “brown leather bag.” Philstar
Dagdag pa niya, siya mismo at ang kanyang team ang naghatid ng mga maleta sa tahanan nina Marcos at Romualdez, kasama ang ibang mga tauhan. GMA Network

KONTRA-REAKSYON MULA SA PALASYO
Hindi naging tahimik ang reaksyon ng Malacañang: tinawag nilang “pure hearsay” ang mga alegasyon ni Co. Philippine News Agency
Ayon sa kanila, mali ang paglalahad ni Co ng timeline – may mga larawan raw ng maleta na may petsa bago pa man nagsimula ang bicameral conference para sa budget, kaya’t may tanong kung kailan at paano nagawa ang diumano’y paghahatid. Philippine News Agency
Sinabi rin ni Budget Secretary Amenah Pangandaman na ang lahat ng alokasyon ni Marcos ay matatag na nakalagay sa National Expenditure Program, kaya tinanggihan niya ang insinuasyon tungkol sa “insertions.” GMA Network

MGA PAG-AKUSASYON TUNGKOL SA IBA PANG BUDGET INSERTION
Hindi lamang PHP 100 bilyon ang binanggit sa isyung ito. Ayon kay Rep. Toby Tiangco, umano’y may PHP 13.8 bilyon na mga congressional insertions noong 2025 na kaugnay ni Zaldy Co. Philstar QA+1
Base pa sa kanyang pahayag, maraming proyekto ang tila may “paraan” ng pagpasok kahit hindi ito hiningi ng lokal na mambabatas — na may mga salitang ginamit gaya ng “parking” at “sagasa” sa paglalarawan nito. Philstar
May tanong pa si Tiangco tungkol sa kalidad ng ilang proyekto: aniya raw may mga flood‑control structure na overpriced, substandard, at maaring para lamang maglaman ng pondo. Philstar

MGA PARATANG TUNGKOL SA KORAPSIYON AT “PANAKIP BUTAS”
Sa huling bahagi ng exposé, iginiit ni Co na ginagamit siya para maging “poster boy” ng kontrobersya — bahagi lang umano siya ng mas malawak na iskema para takpan ang mga tunay na may kontrol sa pondong inilaan. Philstar
Sinabi rin niya na naramdaman niyang gumagamit ng puwersa para patahimikin siya: ayon sa kanya, may banta siyang papatayin kung magpapatuloy sa paghahayag. Philstar

MGA PAGKUKUNWARI AT MGA HINIHINALANG “GULANG STRATEGIYA”
Marami ang nagtatanong: kung totoo ang mga paratang ni Co, bakit ngayon lang niya inilalabas ang buong kuwentong ito? Ano ang tunay niyang motibo — paglilinis ng konsensya, paghahanap ng hustisya, o bahagi ng mas malaking laban-pulitika?
May ilan ding nagsasabi na posibleng gamitin ang exposé bilang paraan para magkaroon ng mataas na publisidad o impluwensiya, lalo’t ang isyu ng budget at kapangyarihan ay isang matinding batayan sa pulitika.

PAGPAPATURO SA KWESTIYON NG PAMPANANAGUTAN
Kung mapatunayan ang ilan sa mga pahayag ni Co, maaaring ito ay magsilbing panawagan para sa mas mahigpit na pagsubaybay sa proseso ng budget insertion at transparency sa pambansang pondo.
Sa kabilang dako, kung ang ilan sa mga alegasyon niya ay hindi matibay o kulang ang ebidensya, maaaring tumaas ang diskurso tungkol sa paggamit ng pampulitikang mga video at media para maglunsad ng kontrobersiya.

MGA TANONG NA HINDI PA NASASAGOT

May konkretong dokumento ba si Co para patunayan na ang PHP 100 bilyon ay talagang “iniutos” mula sa pinakamataas na antas?
Ano ang papel nina Marcos, Romualdez, at iba pa sa sinabi ni Co — totoong may direktiba ba?
Ano ang magiging tugon ng mga imbestigador o Kongreso — mag-iimbestiga ba ng malalim, o tatapusin sa pampublikong diskurso?
Paano maa-assure ng publiko na ang mga proyektong ibinunyag ni Co ay hindi ghost projects kundi tunay na may benepisyong pampubliko?

PANGWAKAS
Ang huling bahagi ng exposé ni Zaldy Co ay nagbukas ng mas mabigat na usapin — hindi lamang mga impormasyong bumabalik sa headline, kundi mga tanong tungkol sa kapangyarihan, pananagutan, at tunay na ibig sabihin ng “public service.” Hindi pa malinaw kung ano ang magiging katapusan ng kanyang pahayag, ngunit isang bagay ang tiyak: sa likod ng kanyang relasyon sa budget, may isang kuwento na patuloy na hinahanap ng lipunan — ang kuwento ng katotohanan.