Isang nakakayanig na pagbubunyag ang muling gumising sa natutulog na diwa ng sambayanang Pilipino. Sa isang bansang sanay na sa mga balitang pampulitika, may mga isyu pa ring nagtataglay ng pambihirang bigat—lalo na kung ito ay nagsasangkot ng dalawang bagay na sagrado sa marami: ang pondo ng mga Overseas Filipino Workers (OFWs) at ang tiwala sa mga inihalal na opisyal.

Kamakailan, isang ‘di-umano’y malawakang anomalya ang pumutok, na naglagay sa tatlong prominenteng senador ng Pilipinas sa sentro ng isang nagbabagang kontrobersiya. Ang usapin: sampung bilyong piso (P10 Bilyon) mula sa pondo ng Overseas Workers Welfare Administration (OWWA), na di-umano’y nailipat at napunta sa mga opisina ng mga mambabatas na ito.

Ang impormasyon ay nagmula sa isang misteryosong indibidwal na nagpakilala lamang sa pangalang “Guro.” Sa isang panayam sa programang “Gikan sa Masa, Para sa Masa” ng SMNI, buong tapang na inilatag ng whistleblower na ito ang kanyang mga alegasyon. Ayon sa kanya, ang P10 Bilyon, na mula sa dugo at pawis ng mga OFW, ay sistematikong inilipat mula sa OWWA patungo sa Department of Labor and Employment (DOLE). Mula sa DOLE, ang nasabing pondo ay di-umano’y ipinamahagi sa mga opisina ng tatlong senador: sina Senador Joel Villanueva, Senador Sonny Angara, at Senador JV Ejercito.

Ang bigat ng alegasyong ito ay hindi matatawaran. Ang OWWA fund ay isang trust fund. Bawat sentimo nito ay nagmula sa mga miyembrong OFW bilang kanilang kontribusyon, na may pangakong ito ay gagamitin para sa kanilang kapakanan, proteksyon, at mga serbisyo sa oras ng pangangailangan. Ang ideya pa lamang na ang pondong ito ay nagalaw para sa ibang layunin, lalo na para sa mga proyektong pampulitika, ay isang anyo ng kataksilan sa mga itinuturing na “bagong bayani.”

Sentro ng alegasyon si Senador Joel Villanueva. Bago naging senador, si Villanueva ay nagsilbi bilang hepe ng Technical Education and Skills Development Authority (TESDA), isang ahensya na malapit sa DOLE. Ayon sa whistleblower, ang koneksyon na ito ay naging daan upang mailipat ang malaking bahagi ng pondo. Ang di-umano’y modus: ang pera ay ililipat mula sa OWWA, na mayroong bilyun-bilyong pondo, patungo sa DOLE, at mula doon ay ibababa sa mga programa na maiuugnay sa mga senador.

Hindi rin nakaligtas sa pagbanggit sina Senador Sonny Angara at Senador JV Ejercito. Bagamat hindi idinetalye nang husto ng whistleblower sa paunang pagbubunyag kung paano eksakto natanggap ng kanilang mga opisina ang pondo, ang kanyang mariing pahayag ay ang tatlong mambabatas na ito ang “nakinabang” sa bilyun-bilyong halaga na dapat sana ay para sa mga OFW.

Ang paglutang ni “Guro” ay nag-iwan ng isang malaking tanong sa hangin: Ano ang katotohanan sa likod ng kanyang mga paratang? At bakit ngayon lamang ito lumabas?

Ang mga reaksyon ay mabilis at maapoy. Ang mga grupo ng OFW sa iba’t ibang panig ng mundo ay agad na nagpahayag ng kanilang pagkabahala at galit. Para sa kanila, ang bawat pisong kanilang ipinapadala ay pinaghirapan. Ang kanilang kontribusyon sa OWWA ay isang investment para sa kanilang seguridad. Ang balitang ito ay isang sampal sa kanilang mga sakripisyo.

Marami ang nagtatanong: Paano naging posible ang ganitong kalaking paglipat ng pondo? Ang OWWA ay may sariling charter. Ang paggamit ng kanilang pondo ay dapat na sumunod sa mahigpit na mga alituntunin. Kung totoo ang alegasyon, ito ay nagbubukas ng isang malaking “Pandora’s Box” ng posibleng sabwatan sa pagitan ng iba’t ibang ahensya ng gobyerno.

Ang tatlong senador na pinangalanan ay hindi pa naglalabas ng komprehensibong sagot sa mga alegasyon ni “Guro” sa oras ng pagsulat nito. Gayunpaman, sa ilalim ng batas, sila ay itinuturing na inosente hangga’t hindi napapatunayan ang kanilang pagkakasala. Ngunit sa korte ng opinyon ng publiko, ang pinsala ay nagsimula na.

Ang panawagan para sa isang malalimang imbestigasyon ay lumalakas. Ngunit sino ang mag-iimbestiga? Ang Senado ba, sa pamamagitan ng Blue Ribbon Committee, ay may kakayahang magsagawa ng isang patas na pagdinig gayong ang mga miyembro nito mismo ang nasasangkot? Ang Department of Justice (DOJ) at ang Office of the Ombudsman ay ang mga inaasahang ahensya na dapat kumilos agad. Kailangan nilang kunin ang testimonya ng whistleblower, suriin ang mga dokumento, at sundan ang “paper trail” ng P10 Bilyon.

Ang isyung ito ay higit pa sa simpleng pulitika; ito ay tungkol sa moralidad. Kung mapapatunayan, ito ay isang halimbawa ng pinakamasahol na uri ng katiwalian—ang pagnanakaw mula sa mga taong pinaka-nangangailangan at pinaka-nagsasakripisyo para sa bansa.

Habang ang bansa ay nag-aabang sa susunod na kabanata, ang mga OFW at ang kanilang mga pamilya ay naiwan sa isang estado ng pagkabalisa. Ang tiwalang kanilang ibinigay sa sistema na dapat sana ay poprotekta sa kanila ay muling nasubok. Ang P10 Bilyong katanungan ay hindi maaaring basta na lamang ibaon sa limot.

Ang bola ngayon ay nasa kamay ng gobyerno. Patutunayan ba nilang walang kinikilingan ang batas at mayroon pang pag-asa para sa katarungan? O ang pagbubunyag bang ito ni “Guro” ay magiging isa lamang sa mahabang listahan ng mga eskandalo na walang napaparusahan, habang ang mga tunay na biktima—ang mga OFW—ay muling iiwanang nagtatanong kung nasaan na ang hustisya? Ang sagot sa mga tanong na ito ang magdidikta hindi lamang sa kapalaran ng tatlong senador, kundi sa tiwala ng buong bansa sa kanilang mga institusyon.