Ang motu ng Philippine National Police (PNP), “To Serve and Protect,” ay nagsisilbing pundasyon ng tiwala ng publiko. Subalit, may mga pagkakataon na ang mga tagapagpatupad ng batas mismo ang nagiging mitsa ng kasamaan, na nagpapabagsak sa tiwala at nagdudulot ng matinding takot sa komunidad. Ang kuwento ni Fabel Pineda, isang 15-taong-gulang na dalagita mula Ilocos Sur, ay isa sa mga pinakamalagim na halimbawa nito. Ang insidente, na nagsimula sa isang curfew violation, ay nauwi sa panggagahasa, molestation, at sa huli, brutal na pagpatay matapos si Fabel ay maglakas-loob na maghain ng reklamo laban sa dalawang pulis. Ang kasong ito ay naging simbolo ng kawalan ng hustisya at nagbunsod ng malawakang panawagan para sa reporma sa hanay ng kapulisan.

I. Ang Gabi ng Pang-aabuso: Curfew na Nauwi sa Trahedya
Noong Hunyo 29, 2020, si Fabel Pineda at ang kanyang 18-anyos na pinsan na si Bernadette ay hinuli ng dalawang police staff sergeants, sina Randy Ramos at Marawi Torda, dahil sa paglabag sa curfew. Ang simpleng paglabag sa ordinansa ay dapat sanang humantong sa isang presinto o simpleng admonition.

Ngunit ang dalawang pulis ay may ibang balak. Sa halip na ihatid ang mga dalagita sa presinto, dinala nila ang mga ito sa isang liblib na lugar kung saan sila diumano’y ginahasa at minolestya. Ang pangyayaring ito ay nagdulot ng matinding trauma at takot sa dalawang biktima. Ang mga taong dapat na magprotekta sa kanila ay siyang gumawa ng kasamaan.

II. Ang Tapang ni Fabel: Pagsampa ng Reklamo at Ang Huling Byahe
Sa kabila ng matinding trauma, nagpakita si Fabel ng walang-katulad na tapang. Matapos makatakas, matapang siyang nagsampa ng reklamo ng “Act of Lasciviousness” laban kina Ramos at Torda sa Cabugao Municipal Police Station noong Hulyo 2. Ang kanyang desisyon ay isang malaking hakbang laban sa pang-aabuso ng kapangyarihan.

Gayunpaman, ang system ay tila hindi pumanig sa kanya. Sa kanilang pag-uwi, tinanggihan ang kanilang request para sa escort—isang desisyon na naging mitsa ng malagim na pangyayari. Habang bumibiyahe, sila ay tinambangan. Si Fabel ay binaril at idineklarang “dead on arrival” sa ospital. Ang kanyang tapang na maghanap ng hustisya ay nagdulot ng kanyang kamatayan.

III. Ang Pagdududa sa PNP: “Served and Protect” para Kanino?
Ang malagim na krimen na ito ay nagdulot ng malawakang galit at pagdududa sa kredibilidad ng kapulisan. Ipinakita sa CCTV ang pag-angkas nina Fabel at kanyang pinsan sa motorsiklo ng dalawang pulis—isang ebidensya na nagpapatunay ng koneksyon ng mga suspek.

Kinondena ni PNP Chief General Archie Gamboa ang krimen, tinawag ang mga suspek na “hayop” at “walang kwentang pulis,” at tiniyak ang seguridad ng pinsan ni Fabel. Nagsagawa rin ng imbestigasyon ang National Police Commission (NAPOLCOM). Ngunit para sa publiko, ang mga pahayag na ito ay hindi sapat. Ang krimen ay nagpalabas ng perception na ang motto ng PNP na “Served and Protect” ay tila para lamang sa mayayaman o sa mga may kapangyarihan.

IV. Ang Panawagan para sa Hustisya: Isang Movement na Hindi Natabunan
Ang ina ni Fabel, si Blessy Pineda, na isang domestic worker sa Kuwait, ay nahirapang makauwi dahil sa gastos. Ang kanyang pagdating ay nagdulot ng mas malaking movement. Bagama’t ang media attention ay naagaw ng isyu ng ABS-CBN franchise, ang kuwento ni Fabel ay hindi nalimutan.

Ang hashtag #JusticeForFabel ay nag-trending sa Twitter, at maraming social media influencers, aktibista, at internasyonal na organisasyon ang nanawagan para sa agarang resolusyon ng kaso. Si Fabel ay naging symbol ng pang-aabuso ng kapangyarihan at ang laban ng mga biktima laban sa sistema.

Ibinahagi ng pamilya ang paniniwala na “sumanib” si Fabel sa isang kaibigan at nagpaalala na huwag magtiwala sa lahat ng tumutulong, dahil mayroong “bababaliktad” sa kanila—isang mensahe na nagbigay-bigat sa pagdududa ng publiko sa lahat ng nasa paligid.

V. Kontrobersiya sa Kustodiya at Ang Legal na Proseso
Ang kaso ay lalong nagdulot ng kontrobersiya. Nagulat ang publiko nang lumapit si Blessy Pineda kay Raffy Tulfo at sinabing nakita nila ang mga suspek na sina Ramos at Torda na namamalengke, sa kabila ng sinasabing “restricted custody.” Lumabas din na ang Mayor ang nagbigay ng seguridad sa pamilya, hindi ang pulis. Ang insidente ay nagpalakas sa hinala na may “proteksyon” ang mga pulis.

Nilinaw ni Brig. Gen. Rodolfo Azurin Jr. ang legal na status. Ang kasong “Acts of Lasciviousness” ay na-dismiss dahil diumano’y hindi napirmahan ni Fabel bago ang kanyang kamatayan. Gayunpaman, nananatili sa kustodiya ang mga suspek para sa kasong murder kay Fabel at panggagahasa sa pinsan nito.

Ang pinakamalaking pagkabigla ay nang pinayagan silang magpiyansa para sa murder case (P200,000), ngunit hindi si Ramos para sa kasong panggagahasa. Inilipat ang kaso sa Integrity Monitoring and Enforcement Group (IMEG) dahil sa suspicion ng bias.

VI. Pananagutan at Reporma sa Batas: Ang Legacy ni Fabel
Ang kaso ni Fabel ay nagdulot ng malawakang pananagutan. Nagsampa ng kaso ang tiyuhin ni Fabel laban kay Staff Sergeant Merley Joy Pasco (Women and Children’s Protection Desk) dahil sa pagtanggi nito sa escort. Tinanggal din sa pwesto ang mga municipal police chiefs ng Cabugao at San Juan.

Higit pa sa paghahanap ng hustisya, ang kaso ay nagdulot ng reporma sa batas. Dahil sa insidente, isinusulong ang pag-amyenda sa Republic Act 10591 (Comprehensive Law on Firearms and Ammunition) upang pagbawalan ang mga off-duty na pulis na magdala ng baril. Ang panawagan na ito ay nagpapakita na ang kamatayan ni Fabel ay may malaking epekto sa pambansang usapin.

Nanawagan ang Commission on Human Rights (CHR) sa PNP at DOJ para sa agarang resolusyon ng kaso. Ang kuwento ni Fabel Pineda ay nananatiling isang matinding paalala na ang laban para sa hustisya ay hindi kailanman magtatapos, lalo na kapag ang mga nagpoprotekta ang siyang umaabuso sa kapangyarihan. Ang kanyang legacy ay ang pagtulak sa system na maging mas tapat, mas transparent, at mas naglilingkod sa lahat ng mamamayan, lalo na sa mga walang boses.