I. Ang Kumpirmasyon at Ang Maling Ulat

Sa gitna ng mga naglalabasang ulat sa social media, isang mahalagang paglilinaw ang kailangan: Ang mga balitang nagsasabing “yari na” si Senador Alan Peter Cayetano dahil sa testimonya ni Secretary Vince Dizon ay pawang walang basehan. Sa katunayan, ang naganap sa Senate hearing ay baligtad: Si Senador Cayetano ang siyang matapang na nag-imbestiga at nagtanong kay Secretary Dizon—na dating kalihim ng DPWH—kaugnay ng matitinding isyu ng katiwalian sa nasabing ahensya.

Ang pagdinig ay naganap bilang bahagi ng masusing pagsusuri ng Senado sa panukalang badyet ng gobyerno, isang proseso kung saan hinaharap ng mga ahensya ang mga mambabatas upang ipaliwanag kung saan at paano gagamitin ang pondo ng bayan. Ngunit sa halip na badyet lamang, naging sentro ng atensyon ang sistema ng korapsyon na matagal nang bumabagabag sa DPWH.

II. Ang Mainit na Panggigisa: Pagsasapubliko ng ‘Modus Operandi’

Naging emosyonal at kritikal ang mga tanong ni Senador Cayetano. Direktang hinamon niya si Secretary Dizon na ilahad at aminin ang modus operandi ng mga sindikato sa loob ng ahensya.

“Hindi natin masasagot ang isyu ng korapsyon kung hindi natin alam kung paano sila nandaraya,” matigas na pahayag ni Cayetano. “Hindi lang natin kailangan ang ‘whistleblower,’ kailangan nating malaman kung paano ginagawa ang rigging ng bidding at paano nagiging legal ang ‘ghost projects’.”

Ang mga “ghost projects” ang isa sa pinakamalaking kalaban ng gobyerno. Ito ay mga proyekto—tulad ng mga kalsada, tulay, o flood control—na nakalista sa papeles, binayaran ng gobyerno, ngunit sa aktuwal ay hindi naman ginawa, o kaya ay hindi natapos. Ang pondo ay diretsong napupunta sa bulsa ng mga tiwaling opisyal at kontratista.

Ibinunyag din ni Cayetano ang posibilidad ng “padded budgets,” kung saan pinalalaki ang orihinal na gastos ng isang proyekto upang may mapagkunan ng kickbacks.

III. Ang Tugon ni Secretary Dizon at ang Pagsisikap Kontra Katiwalian

Kinilala ni Secretary Dizon ang katotohanan ng mga isyung ito at tiniyak na gumagawa sila ng mga hakbang upang supilin ang katiwalian. Ipinahayag niya ang kanilang kooperasyon sa mga imbestigasyon laban sa ilang opisyal na sangkot sa graft and malversation, na may kinalaman sa mga kaso tulad ng flood control anomalies.

Gayunpaman, binigyang-diin ni Cayetano na ang isyu ay hindi lamang tungkol sa indibidwal na opisyal. Aniya, “Kahit palitan mo ang tao, kung ang sistema ay hindi mo binago, magpapatuloy ang korapsyon.”

Ang hamon ni Cayetano ay nakatuon sa legislative reforms—pagbabago sa batas, lalo na sa Government Procurement Reform Act (GPRA), upang maging mas mahigpit, mas transparent, at mas mahirap dayain ang proseso ng bidding.

IV. Ang Implikasyon sa Pondo ng Sambayanan

Ang pag-iimbestigang ito ay higit pa sa pulitika. Direkta itong nakaaapekto sa bawat Pilipino. Ang bilyun-bilyong pisong nawawala sa ghost projects at padded budgets ay pondo sana para sa pagpapabuti ng kalidad ng buhay: mas matibay na kalsada, mas mabilis na transportasyon, at mas epektibong imprastraktura para sa pagkontrol sa baha.

Ang pagpapanagot sa mga opisyal at ang pagsasaayos ng sistema ay isang malaking hakbang tungo sa pagbabalik ng tiwala ng publiko sa gobyerno. Ang panggigisa ni Cayetano kay Dizon ay nagpapatunay na ang Senado ay handang maging watchdog at ang tagapagtaguyod ng transparency at accountability sa pondo ng bayan.

Ang panawagan ay malinaw: Kinakailangang magkaisa ang lahat ng sangay ng gobyerno—ang Executive at ang Legislative—upang tuluyang mabuwag ang mga sindikato ng korapsyon at maprotektahan ang bawat piso ng buwis na ibinabayad ng mamamayan.