Mainit ang usapan sa larangan ng pulitika matapos ang pagkakatalaga kay Jesus Crispin “Boying” Remulla bilang bagong Ombudsman ng bansa. Sa unang linggo pa lamang ng kanyang panunungkulan, agad niyang inihayag na bubuksan muli ang mga kasong may kinalaman sa anomalya sa mga flood control projects at sa madugong kampanya kontra droga ng nakaraang administrasyon.

Para sa ilan, ito ang matagal nang hinihintay na “malinis na simula” ng isang Ombudsman na seryosong hahabol sa mga tiwaling opisyal. Pero para sa iba — lalo na sa mga tagasuporta ng mga Duterte — tila may kakaibang plano sa likod ng biglaang pagkilos na ito.

Ayon kay Remulla, layunin niyang busisiin muli ang lahat ng reklamo at alegasyon na naitala noong panahon ng “war on drugs” at tingnan kung may mga kasong hindi nabigyan ng hustisya. Kasabay nito, tiniyak niyang hindi lamang maliliit na kawani ang iimbestigahan kundi pati ang mga dating mataas na opisyal ng pamahalaan na posibleng sangkot.

Ngunit dito nagsimula ang tensyon. Maraming netizen, lalo na sa hanay ng mga DDS at loyalista ng dating pangulong Rodrigo Duterte, ang hindi natuwa. Para sa kanila, tila malinaw na may sabwatan umano ang administrasyon ni Pangulong Bongbong Marcos at ng bagong Ombudsman upang unti-unting pahinain ang pangalan ng mga Duterte bago pa sumapit ang 2028 elections.

Ang teorya: kung masisira ang kredibilidad ng pamilya Duterte sa mata ng publiko, magiging mas madali para sa ibang kampo na kontrolin ang susunod na halalan. Ang hakbang na ito, ayon sa mga kritiko, ay maaaring bahagi ng mas malawak na “political maneuvering” na matagal nang pinaghihinalaan sa mga koridor ng kapangyarihan.

Pero kung tatanungin si Remulla, malinaw ang kanyang posisyon. Wala raw siyang pinapanigan — at ang tanging panig na kanyang pinoprotektahan ay ang interes ng sambayanan. “Ang Ombudsman ay para sa bayan, hindi para sa sinumang pulitiko,” ani niya sa isang panayam.

Bagama’t inaasahan ng publiko na magiging patas siya, hindi maikakailang mabigat ang imahe na kanyang bitbit. Matagal nang itinuturing si Remulla bilang Marcos loyalist — isang katotohanang lalo pang nagpapatindi sa duda ng mga kalaban ng administrasyon.

Sa social media, bumuhos ang mga reaksyon: may mga pumuri sa kanyang tapang, ngunit marami rin ang nagtanong kung bakit tila ang mga Duterte agad ang laman ng mga unang imbestigasyon. “Bakit hindi muna unahin ang mga bagong kaso ng katiwalian?” tanong ng ilan. “Bakit parang selective?” dagdag pa ng iba.

Samantala, sa kabilang panig naman, pinalakpakan ng ilan ang desisyon ng Ombudsman na buhayin ang mga matagal nang nakatiwangwang na kaso. Para sa kanila, panahon na para managot ang mga dapat managot — kahit sino pa sila. Kung may kinalaman man sa nakaraang administrasyon, hindi raw iyon dahilan para hindi ituloy ang imbestigasyon.

Kasama sa mga tinukoy na unang sisiyasatin ng tanggapan ni Remulla ang mga flood control projects na umabot sa halos P100 bilyon ang pondo. Marami sa mga proyektong ito ang naiulat na hindi natapos, may mga ghost contractor, at may sobra-sobrang budget na hindi maipaliwanag kung saan napunta. Ilan pa sa mga pangalan ng mga dating opisyal ng DPWH at ilang mambabatas ang naiugnay sa mga naturang anomalya.

Bukod pa rito, binanggit din ng bagong Ombudsman na sisilipin nila ang mga reklamo kaugnay ng iba pang imprastrakturang pinondohan ng gobyerno — kabilang ang farm-to-market roads, tulay, at iba pang proyekto sa ilalim ng Build, Build, Build program.

Ngunit sa gitna ng lahat ng ito, lumalakas ang tanong: kaya ba talagang maging “independent” ni Remulla? O mauuwi rin ba ito sa isa na namang palabas ng pulitika kung saan ang hustisya ay ginagamit bilang sandata laban sa mga kalaban?

Ang mga ganitong pagdududa ay hindi bago. Sa tuwing may pagbabago sa mataas na posisyon ng pamahalaan, natural na may agam-agam ang taumbayan. Pero iba ang sitwasyon ngayon — dahil kaliwa’t kanan ang mga akusasyon ng panlilinlang, at tila mas umiinit na naman ang labanan ng Marcos at Duterte camps.

Sa mga susunod na buwan, inaasahang maglalabas ng mga subpoena ang Office of the Ombudsman para sa ilang dating opisyal. May mga balita ring magbubukas ng panibagong Senate hearing ukol sa flood control fund anomalies, kung saan inaasahang may mga bagong testigo na maglalantad ng mga pangalan.

Kung totoo ang mga paratang, ito na marahil ang magiging pinakamalaking political scandal bago ang 2028 elections. Pero kung mapatunayang walang basehan, ito naman ang magpapatibay sa paniniwalang ginagamit lamang ang kapangyarihan upang sirain ang kalaban.

Sa dulo, isang tanong lang ang mahalaga: ang bagong Ombudsman ba ay magiging simbolo ng katotohanan — o isa na namang instrumento ng pulitika?

Ang sagot ay makikita sa mga susunod na hakbang. Sa ngayon, abot-langit ang inaasahan ng mga Pilipino. At tulad ng dati, ang bayan ang huhusga kung sino ang tunay na lumalaban para sa katotohanan — at kung sino ang nagtatago sa likod ng kapangyarihan.