“Nasusunog ang ating bahay — at tayo mismo ang nagsindi ng apoy.”
Ito ang matapang at nakakayanig na pahayag ni Congressman Egay Erice, Senior House Deputy Minority Leader, sa gitna ng lumalalim na eskandalo sa loob ng Kongreso. Sa harap ng publiko, binunyag niya ang diumano’y sistematikong korupsyon na bumalot sa 19th Congress — isang korupsyon na, ayon sa kanya, hindi na matatakpan at hindi na rin dapat ituring na simpleng pulitika.

Sa isang pahayag na tila panawagan at rebelasyon na rin, isiniwalat ni Erice ang umano’y mga anomalya sa pondo ng pamahalaan — partikular na ang P1.45 trilyong budget insertion at diversion mula 2023 hanggang 2025. At sa gitna ng mga pangalan, dalawang matunog ang tinukoy: dating House Speaker Martin Romualdez at dating Ako Bicol Representative Zaldy Co.

P1.45 Trilyon: “Greed Gone Wild”
Ayon kay Cong. Erice, ang nasabing halaga ay inilagay sa budget bilang mga “insertion” — mga pondong isiniksik para sa mga proyektong wala sa orihinal na panukala ng Pangulo. Karamihan umano sa mga proyektong ito ay “ghost projects,” substandard, o proyektong wala namang direktang benepisyo sa taumbayan.

Mas masakit pa rito, aniya, ay ginamit ang mga pondong ito para sa pansariling interes ng ilang makapangyarihang pamilya sa Kongreso.

“Ang naging patakaran sa 19th Congress ay hindi na ang tama — kundi kung saan nila gusto mapunta, doon mapupunta ang pera. Ito na ang naging batas: ang salita ng makapangyarihan,” ani Erice.

Pagkakanta sa Kapwa Mambabatas
Hindi na rin nagpaliguy-ligoy si Erice sa pagtukoy sa mga pangalan. Binanggit niya mismo sina Martin Romualdez at Zaldy Co bilang mga umano’y pangunahing sangkot sa anomalya sa flood control projects.

Matatandaang kapwa may hawak ng makapangyarihang posisyon ang dalawa sa nakaraang Kongreso — si Romualdez bilang dating House Speaker, at si Co bilang tagapangulo ng House Appropriations Committee.

Ani Erice, “Hindi ito gawa ng oposisyon. Hindi ito paninira. Ito ay paghahayag ng katotohanan.”

“Hindi Na Pwede ang Business as Usual”
Sa kanyang talumpati, mariing sinabi ni Erice na tapos na ang panahon ng palusot at pagtatakip. Hindi na umano uubra ang “business as usual” habang ang bayan ay lumulubog sa kahirapan at baha, at ang kabataan ay nawawalan ng pag-asa sa kinabukasan.

“Habang nalulunod sa baha ang ating mga kababayan, naglulunoy sa karangyaan ang ilang pinuno at ang kanilang pamilya. Hindi na ito biro. Hindi na ito tsismis. Ito ay krimen sa bayan.”

Tinawag din niyang isang “dynastic monarchy” ang kasalukuyang kalakaran sa pulitika, kung saan halos buong pamilya ay sabay-sabay na nasa posisyon. May gobernador, may mayor, may kongresista — minsan pati barangay captain, kamag-anak din.

Zaldy Co, Martin Romualdez deny kickback claims by the Discayas | PEP.ph

PBBM, Nadawit Din sa Isyu
Bagama’t hindi direktang inakusahan ng korupsyon, sinabi ni Erice na kasama si Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. sa dapat managot sa budget insertion dahil pinayagan itong mangyari sa ilalim ng kanyang termino.

Ang masaklap pa, ayon sa kanya, ay hindi ito bahagi ng plano ng Pangulo kundi isiniksik ng ilang makapangyarihan para sa kanilang pansariling interes.

“Mr. President, I believe you are sincere. Pero hindi sapat ang luha. Kailangan natin ng tunay na aksyon,” panawagan ni Erice.

Hinikayat niya si PBBM na isama sa legislative agenda ang anti-political dynasty bill at iba pang reporma na maaaring ikabawas ng kapangyarihan ng sariling pamilya — bilang patunay ng kanyang sinseridad.

Suporta o Sakripisyo: Panawagan sa Kongreso
Hindi rin pinalampas ni Erice ang kanyang mga kasamahan sa Kongreso. Sa halip na pagtatanggol, panawagan ng malalim na introspeksyon ang kanyang mensahe.

“Mga kasama, magbulay-bulay tayo. Manalamin tayo. Huwag na nating hintaying ang taumbayan na ang gumawa ng mas radical na aksyon.”

Hinikayat niya ang agarang pagpasa ng batas para palakasin ang Independent Commission for Infrastructure (ICI) at pagbubukas ng lahat ng dokumento kaugnay sa budget sa publiko para sa masusing pagsisiyasat.

“Ang Bayan ang Maglalantad ng Katotohanan”
Tila simula pa lang ito ng mas malalim at mas masaklap na serye ng rebelasyon. Ayon kay Erice, sa mga darating na araw, linggo, at buwan, ay mas marami pang pangalan ang isisiwalat at baho ang ilalantad — kahit pa itigil ng Senado at Kamara ang mga imbestigasyon.

“Hindi na natin kailangan ng mas maraming hearing. Ang bayan na mismo ang maglalantad ng katotohanan. Gising na ang taumbayan — at galit na sila.”

Sino ang Mananagot?
Sa huli, iniwan ni Erice ang publiko sa isang masakit pero makatotohanang tanong: Papayag ba tayong masunog ang ating bansa, habang tayo’y tahimik na nanonood?

Habang ang galit ng taumbayan ay patuloy na kumukulo, ang inaasahan ngayon ay ang tunay na pananagutan — hindi lamang ng mga nasa ibaba, kundi lalo na ng mga nasa itaas.

At sa bawat pagbubunyag ng katotohanan, lumalakas ang sigaw ng mga Pilipino: Tama na. Sobra na. Panagutin na.