Hindi na simpleng alegasyon—isa itong direktang pagsisiwalat ng lantaran at sistematikong pagnanakaw sa kaban ng bayan. Sa isang matapang na forum, binulabog ni Senator Rodante Marcoleta ang buong Kamara at sambayanang Pilipino sa kanyang pasabog tungkol sa umano’y maayos at planadong modus ng korupsyon sa loob mismo ng Kongreso, sa ilalim ng kasalukuyang administrasyon ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr.

Ayon sa senador, hindi na ito basta-bastang anomalya. Aniya, ito na ang pinakamalalang insidente ng korupsyon na kanyang nasaksihan sa buong kasaysayan ng bansa—kung saan mismong ang budget ng bayan ang pinagmulan ng pandarambong.

Blankong Dokumento, Budget Insertion, at Institutionalized Corruption

Ipinunto ni Marcoleta na ang modus ay nagsisimula pa lamang sa proseso ng paggawa ng budget, kung saan inaasahan sana ang masinsinang pagsusuri at makatarungang paglalaan ng pondo para sa mga pangangailangan ng mamamayan. Ngunit sa halip, umano’y ginagamit ito bilang kasangkapan ng ilang mambabatas para mapunan ang kani-kanilang mga bulsa.

Ang nakakabiglang rebelasyon: matapos ang bicameral conference—na dapat ay naglalayong ayusin ang mga hindi pagkakaunawaan sa pagitan ng bersyon ng Senado at Kamara ng panukalang budget—ay tinadtad ng mga blankong pahina ang final budget document. Walang laman. Walang detalye. Ngunit pirmado.

“Isang tao lang daw ang ‘sumagot’ sa lahat ng blankong iyon gamit ang kanyang bolpen,” saad ni Marcoleta, puno ng pagkadismaya. “Isip-isipin mo, ilang buwan kaming nagde-debate tapos sa huli, isang tao lang pala ang maglalagay ng lahat ng halaga sa mga walang laman na espasyo. Nasaan ang respeto sa proseso?”

Sino ang “Mastermind”?

Isa sa mga pinaka-kontrobersyal na tanong ngayon: sino ang naglagay ng mga numero sa mga blankong espasyo?
Hanggang ngayon, ani Marcoleta, walang lumulutang o umaako sa responsibilidad. Lahat nagtuturuan. Lahat tahimik. May nagsasabing sa Kamara galing. May ibang nagsasabing sa Department of Budget and Management (DBM). May hinala pa nga na ito ay inaprubahan direkta sa Malacañang.

At dito nagsimula ang mas mabigat pang paratang ni Marcoleta: na-institutionalize na raw ang korupsyon. Hindi na ito lihim. Hindi na rin tinatago. Isinabatas na, kumbaga. Aniya, mismong ang DBM ay nagbibigay umano ng tinatawag na “allocable” na pondo—isang uri ng ‘allowance’ para sa mga miyembro ng Kamara, bilang kapalit ng katapatan at pagsuporta sa administrasyon.

“Ito ang reward system,” saad ni Marcoleta. “Kapag hindi kayo kokontra, may allocation kayo. Kapag loyal kayo kay Marcos, may dagdag. Kapag tuta kayo—may pabuya.”

Trilyon-Trilyong Halaga, Saan Napunta?

Hindi na milyon, hindi na bilyon—trilyon na raw ang nawawala sa kaban ng bayan ayon sa senador. Lahat ito, sa ilalim ng sistemang sinadya, pinlano, at isinagawa ng mga taong mataas ang pinag-aralan, may pangalan, at may posisyon sa gobyerno.

Ang masaklap? Ayon kay Marcoleta, hindi gumagalaw ang Korte Suprema. Wala raw desisyon. Wala ring imbestigasyon. At tila ba nakapikit na lang ang mga dapat sana’y tagapagtanggol ng batas.

“Sa unang pagkakataon sa kasaysayan ng Pilipinas, may budget na pinasa ng gobyerno na puro blanko ang laman. At wala pa ring sagot hanggang ngayon kung sino ang gumawa,” ani Marcoleta.

Romualdez at Marcos Jr., Umiwas?

Habang patuloy ang sigawan sa Kongreso at ang pagkakawatak-watak ng mga opinyon ng mamamayan, isa sa mga umuugong na tanong ay: Ano ang papel nina House Speaker Martin Romualdez at Pangulong Marcos Jr. sa lahat ng ito?

Bagama’t kapwa itinanggi ng dalawa ang anumang sangkot sa anomalya, marami ang hindi kumbinsido. May mga nagsasabing imposible raw na hindi sila nakakaalam. Lalo’t ayon kay Marcoleta, ang mga “allocable funds” ay direktang nakadikit sa mga proyektong sangkot ang executive branch.

Sabi pa niya, “Sa Pilipinas, kapag hindi ka corrupt, ikaw pa ang may diperensya. Ganun katindi ang sistema ngayon.”

Isang Lihim na Binunyag?

Kasabay ng forum ay may biglang nabanggit na pangalang “Discaya” — isang babae raw na may alam na hindi pa inilalantad sa publiko. Ayon sa ilang mga nakasaksi, tila may mga dokumentong hawak ito na pwedeng magdikit-dikit sa mga piraso ng puzzle ng korupsyon sa loob ng Kongreso.

Hanggang ngayon, palaisipan kung sino si Discaya at ano ang kanyang tunay na nalalaman.

Anong Dapat Gawin?

Tanong ng bayan: Hanggang kailan magpapatuloy ang ganitong sistema? Ayon sa ilang netizens, ito na dapat ang hudyat para sa mas malalim na imbestigasyon at malawakang paglilinis sa gobyerno—hindi lang sa mababang kapulungan, kundi sa lahat ng sangay ng pamahalaan.

May ilan ding nananawagan ng transparency, pagbubukas ng records, at direktang paglalantad ng mga pangalan ng mga sangkot. Dahil kung hindi, mananatiling isang walang laman na papel ang hustisya sa Pilipinas—puno ng blanko, ngunit pirmado na ng mga makapangyarihang walang puso.