Sa isang tahimik na sitio sa Tarlac, nabasag ang katahimikan noong Pebrero 2015 nang matagpuang wala nang buhay ang 59-anyos na si Remedios Villarta, isang biyuda at matagal nang naninirahan mag-isa sa kanyang lumang bahay. Sa unang tingin, karaniwang kaso lamang ito ng karahasan. Ngunit sa ilalim ng trahedyang iyon, nakatago ang isang madilim na kwento ng pamahiin, chismis, at galit—mga bagay na tuluyang kumitil sa buhay ng isang inosenteng lola.

Ang Simula ng Isang Simpleng Buhay

Si Remedios Villarta ay isang dating Ilongga na napadpad sa Luzon matapos mag-asawa noong dekada 1980. Kilala siya sa kanilang barangay bilang palangiti at mabait, laging bumabati sa mga kapitbahay at madalas na makikita sa palengke o sementeryo kung saan nakalibing ang kanyang asawa.

Matapos pumanaw ang kanyang kabiyak noong 2002, nanatili siyang mag-isa sa bahay nila sa Tarlac. Ilang ulit siyang inanyayahan ng kanyang mga anak na lumipat sa Maynila, ngunit tumanggi siya. Para kay Remedios, ang lumang bahay at ang mga alaala sa lugar na iyon ay tanging koneksyon niya sa nakaraan.

Tahimik ang buhay ng matanda. Hanggang sa isang araw, unti-unting nagbago ang tingin ng mga tao sa kanya.

Mula Sa Mabait Na Lola, Naging “Mangkukulam”

Sa mga umpukan sa kanto, nagsimulang kumalat ang usapan. May ilan daw na nakakita kay Remedios na naglalagay ng asin sa bakuran sa gabi o nagtitirik ng kandila sa loob ng bahay. Ang mga gawaing iyon, na maaaring simpleng pamahiin o ritwal para sa kanya, ay ginawang batayan ng mga tsismoso at tsismosa sa lugar para sabihing siya raw ay isang “mangkukulam.”

Ang pinagmulan ng lahat ng tsismis ay si Carolina Bartolome, 53-anyos na kapitbahay ni Remedios. Ayon sa mga nakakaalam, matagal nang may galit si Carolina sa ginang dahil sa dating isyung may pagtatangka raw ang asawa ni Carolina na manligaw kay Remedios noon. Bagaman hindi pinatulan ng matanda ang lalaki, nagsimulang umusbong ang selos at puot sa puso ni Carolina.

Mula noon, ginawa niyang misyon ang sirain ang reputasyon ng biyuda. Ikinalat niya na nakita niyang nagsasagawa ng “ritwal ng demonyo” si Remedios, na ito raw ang dahilan ng pagkakasakit at kamalasan sa baryo. At tulad ng maraming kwentong walang basehan, kumalat ito nang mabilis—hanggang sa halos buong barangay ay naniwalang totoo.

Ang Pamilyang Alvarado at Ang Pagkakasakit ng Bata

Noong 2014, dumating sa lugar ang pamilyang Alvarado mula Pangasinan. Si Nicolas “Kulas” Alvarado, 38-anyos, ay isang tricycle driver; ang kanyang asawa naman ay empleyado sa isang pabrika. Mayroon silang anak na babae, si Gian, na masayahin at palakaibigan.

Isang araw, dumaan si Gian at ang kanyang mga kaklase sa bahay ni Remedios upang humingi ng bunga ng bayabas. Pinatuloy sila ng matanda, pinakain pa at kinausap na parang sariling apo. Sa mga batang iyon, si Remedios ay isang mabait na lola. Ngunit sa mata ng mga mapanghusga, siya pa rin ang “mangkukulam.”

Makalipas ang ilang araw, nagkasakit si Gian. Una’y simpleng lagnat at ubo, ngunit kalaunan ay lumala ito. Sa halip na dalhin agad sa ospital, pinaniwala ni Carolina ang pamilya na si Remedios daw ang dahilan ng karamdaman ng bata. Ayon pa raw sa isang albularyong kakilala ni Carolina, may “matandang babae” na kumukulam kay Gian gamit ang buhok nito.

Dahil sa kahirapan at takot, naniwala si Kulas. Sinubukan pa nilang sumailalim sa mga “ritwal” ng albularyo—may mga orasyon, inuming may halamang gamot, at dasal sa gabi. Ngunit walang nangyari. Ilang araw ang lumipas, pumanaw si Gian.

Ayon sa doktor, severe pneumonia ang dahilan ng pagkamatay ng bata—hindi kulam. Ngunit para kay Kulas, ibang usapan iyon.

Ang Galit na Nagbunga ng Trahedya

Matapos ilibing ang kanyang anak, tuluyang binalot si Kulas ng galit at panlulumo. Araw-araw siyang umiinom, palakad-lakad sa tapat ng bahay ni Remedios. Habang tumatagal, mas pinaniniwalaan niyang si Remedios ang pumatay sa kanyang anak.

Noong isang malamig na gabi ng Pebrero 2015, lasing at puno ng hinanakit, pumasok si Kulas sa bahay ni Remedios. Ayon sa imbestigasyon, sa bintanang gawa sa kahoy siya dumaan, at hawak niya ang isang matalim na kutsilyo.

Walang kalaban-laban ang matanda—tulog pa raw ito nang atakihin. Dalawang araw bago natagpuan ang kanyang bangkay. Wala ni isang gamit na nawawala. Ang tanging motibo: galit.

Hustisya Para Kay Remedios

Mabilis na natunton ng mga awtoridad si Kulas, na nagtago sa bahay ng kamag-anak sa Pangasinan. Nang arestuhin, hindi siya tumutol. Tahimik lamang niyang sinabi, “Ginawa ko lang ang tama. Siya ang kumuha sa anak ko.”

Ngunit sa korte, malinaw ang mga ebidensyang nagsasabing walang basehan ang kanyang paniniwala. Lumabas din na walang anumang ebidensya o saksi na makapagsasabing may kinalaman si Remedios sa pagkamatay ni Gian.

Noong 2018, hinatulan ng reclusion perpetua si Nicolas “Kulas” Alvarado sa kasong murder. Sa hatol ng hukom, binigyang-diin na ang pamahiin at tsismis ay hindi kailanman magiging dahilan upang kitilin ang buhay ng iba.

Ang mga anak ni Remedios, na parehong nasa Maynila, ay labis ang pagdadalamhati. Para sa kanila, ang kanilang ina ay biktima hindi lamang ng isang tao, kundi ng isang lipunang mas mabilis maniwala sa sabi-sabi kaysa sa katotohanan.

Ang Kapalaran ni Carolina

Sa paglilitis, nanahimik si Carolina Bartolome—ang pinagmulan ng lahat ng tsismis. Hindi siya nakasuhan dahil walang matibay na ebidensya laban sa kanya. Ngunit tila ang kapalaran mismo ang bumawi.

Noong 2019, nadiskubre na may cancer siya at nasa stage 3 na. Matapos ang ilang taon ng gamutan, tinamaan siya ng COVID-19 noong 2021 at isa sa mga libo-libong nasawi sa pandemya.

Para sa mga nakakaalam ng kwento, tila katarungan ng tadhana ang kanyang sinapit.

Ang Aral sa Likod ng Lahat

Ang kaso ni Remedios Villarta ay nagsilbing matinding paalala kung gaano kalakas ang impluwensya ng maling paniniwala at tsismis. Sa isang lipunang sanay sa sabi-sabi, madaling mamatay ang katotohanan—at minsan, pati ang inosenteng tao.

Si Remedios ay hindi kailanman napatunayang “mangkukulam.” Isa lamang siyang matandang babae na gusto ng tahimik na buhay, ngunit pinatay dahil sa takot at paninira.

Kung tutuusin, hindi kulam ang pumatay kay Remedios—kundi kamangmangan at galit ng mga tao sa paligid niya.

Sa dulo, ang kanyang kwento ay hindi lang kwento ng krimen, kundi isang aral para sa lahat:
Na bago tayo maniwala sa sabi-sabi, tanungin muna natin ang sarili—baka ang tunay na demonyo ay hindi sa labas, kundi nasa loob natin mismo.