Isang mainit at kontrobersyal na balita ang bumalot sa Malakanyang nitong mga nakaraang araw, matapos umarangkada ang mga pahayag ni dating Executive Secretary Lucas Bersamin tungkol sa kanyang pagbibitiw sa puwesto at sa diumano’y Php100 billion insertion sa 2025 National Budget. Ang usaping ito ay nagdulot ng matinding diskusyon sa publiko at naglatag ng posibilidad ng impeachment laban kay Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr.

Nagulat ang publiko nang aminin ni Bersamin na hindi siya kusang nagbitiw sa kanyang posisyon. Taliwas ito sa sinabi ni Usec. Claire Castro, na ayon sa kanya, voluntaryong umalis si Bersamin dahil sa delikadesa. Sa kanyang pahayag, iginiit ni Bersamin na siya ay pinaalis sa puwesto sa utos mismo ni Pangulong Marcos at wala siyang kinalaman sa umano’y insertion ng Php100 billion sa 2025 budget. Binanggit din niya na wala siyang alam sa anumang kickback scheme na kaugnay sa nasabing pondo.

Dagdag pa rito, lumabas ang mga rebelasyon mula kay dating Ako Bicol Party List Representative Zaldi Saldico at ilang kasamahan sa gobyerno, kabilang si dating DPWH Undersecretary Roberto Bernardo, na nagpapahiwatig ng pagkakasangkot ng ilang opisyal ng Malakanyang sa iligal na pag-manipula ng pondo sa infrastructure projects. Ayon sa ilang kongresista, ang pananahimik ni Pangulong Marcos Jr. sa mga alegasyong ito ay nagdudulot ng matinding kawalan ng tiwala ng publiko at maaaring humantong sa impeachment kung hindi ito agad aaksyunan.

Kasabay nito, inihain ni Davao City First District Representative Paulo Pulong Duterte ang House Resolution No. 488 upang imbestigahan ang mga alegasyong ibinulalas ni Saldico. Ang resolusyon ay naglalayong harapin at siyasatin ang mga direktiba umano ng Pangulo sa pag-insert ng Php100 billion sa national budget at kung may mga benepisyo o kickback na nakuha mula rito. Binanggit din ang posibleng pagkakasangkot ng dating House Speaker Martin Romualdez, na sinasabing tumanggap ng bahagi ng iligal na pondo.

Sa Senado, umapela si dating Presidential Advisor on Political Affairs Jacinto Jing Paras kay Senate Blue Ribbon Committee Chairman Panfilo Lacson na panatilihin ang integridad ng imbestigasyon at huwag gumawa ng konklusyon bago matapos ang masusing pagsisiyasat. Ayon kay Paras, hindi makatarungan ang pagbibigay ng hatol nang wala pang sapat na ebidensya at testimonya mula sa mga pangunahing saksi.

Ang isyung ito ay nag-ugat sa alegasyon ng Php100 billion insertion sa 2025 National Budget, na sinasabing pinayagan ng Pangulo sa pamamagitan ng kanyang utos kay Bersamin at iba pang opisyal. Ang naturang pondo ay sinasabing ipinamamahagi sa ilalim ng infrastructure projects ng gobyerno, ngunit may hinala na bahagi nito ay napunta sa kickback schemes, ayon sa mga pahayag ng dating opisyal.

Ang pananahimik ni Pangulong Marcos Jr. ay nagdulot ng mas matinding usapin sa mga kongresista at senador na nanawagan ng agarang pagpapaliwanag. Ayon sa ilang miyembro ng minority block sa Camara, hindi sapat na i-dismiss o i-handwave lamang ang mga alegasyon; nararapat na harapin at linawin ng Pangulo ang bawat detalye upang maibalik ang tiwala ng publiko sa administrasyon.

Bukod sa mga alegasyon, lumitaw din ang mga fake quotes at misinformation na kumalat sa social media, kabilang ang pekeng pahayag mula sa First Lady Lisa Araneta Marcos at kay Senator Imelda “Imy” Marcos. Pinabulaanan ng mga opisyal na ito ang mga pekeng impormasyon at ipinaliwanag na ang ilang meme at code card ay hindi tunay na nagmula sa kanila. Gayunpaman, ang pagkakalat ng mga pekeng balita ay nagdagdag lamang sa tensyon at pagdududa ng publiko.

Habang patuloy ang pag-aaral ng Blue Ribbon Committee at iba pang kaukulang ahensya, nagiging malinaw na ang isyung ito ay higit pa sa simpleng budget allocation. Ito ay tungkol sa transparency, accountability, at ang ugnayan ng pamahalaan sa tiwala ng mamamayan. Maraming eksperto at political analysts ang naniniwala na kung hindi maagapan at maipaliwanag nang maayos ang alegasyon, maaari itong humantong sa mas matinding politikal na repercussions para sa Pangulo.

Kasama sa mga panawagan ay ang agarang pagsisiyasat sa mga detalye ng Php100 billion insertion, kung paano ito ipinamamahagi, at kung sino ang tunay na nakinabang mula dito. Ang Blue Ribbon Committee, House Appropriations Panel, at iba pang kaukulang ahensya ay inaasahan na magsagawa ng masusing imbestigasyon upang mapatunayan ang katotohanan sa likod ng alegasyon.

Samantala, ipinapakita ng mga pangyayari na ang publiko ay lalong naging mapanuri at handang magtanong sa pamahalaan. Ang transparency sa paggamit ng pondo ng bayan ay patuloy na inuudyok ng mga mamamayan, at ang bawat opisyal ay inaasahang managot sa anumang anomalya o ilegal na gawain.

Sa huli, ang isyu ni Bersamin at ang alegasyon laban kay Pangulong Marcos ay nagpapaalala sa lahat ng kahalagahan ng pananagutan sa gobyerno at ang kapangyarihan ng mga mamamayan na humingi ng linaw at hustisya. Ang resulta ng imbestigasyon ay magtatakda ng landas ng administrasyon at magbibigay ng malinaw na mensahe tungkol sa integridad ng pamahalaan sa harap ng publiko.

Ang susunod na mga linggo ay magiging kritikal, hindi lamang para sa mga opisyal ng Malakanyang kundi pati na rin sa mga Pilipinong nagmamasid sa kanilang pamahalaan. Ang bawat hakbang ay tutukuyin kung paano haharapin ng liderato ang mga alegasyon, at kung paano maibabalik ang tiwala ng publiko sa mga institusyon ng gobyerno.