Sa gitna ng lumalalang isyu ng korapsyon at umano’y maanomalyang paggamit ng pondo ng bayan, muling naging sentro ng atensyon ang Senado matapos magsalpukan ang iba’t ibang personalidad sa gitna ng Blue Ribbon hearing. Kung dati’y umiikot lamang ang usapan sa mga paratang ni Congressman Zaldy Co laban kay Pangulong Bongbong Marcos, ngayon ay lumawak ang naratibo: mula sa alyas na “Saldico,” hanggang sa DPWH officials, contractors, at umanoy pagnanakaw, dagdagan, at pagkawala ng mahahalagang dokumento.

Ang pangyayaring ito ay hindi lamang basta hearing; ito ay naging sukdulan ng tensyon na matagal nang nabuo sa ilalim ng seryosong paratang ng katiwalian. Ang mga salaysay, ang suntok sa hangin na alegasyon, at ang init ng tanong ng mga senador ay naglatag ng larawan ng isang sistemang maaaring matagal nang bulok—pero ngayon lang totoong nabubunyag.

Pribadong Pag-uusap, Pampublikong Banggaan

Ayon sa ulat, nagkaroon na umano ng pribadong pag-uusap sina Pangulong Bongbong Marcos at Congressman Zaldy Co matapos ang malalakas na akusasyon ng korapsyon. Bagama’t tahimik ang Malacañang sa detalye, malinaw ang mensahe—oras na para patunayan kung sino ang nagsasabi ng totoo at kung sino ang dapat managot.

Sa gitna ng pagkakabangga ng magkabilang panig, minabuti nilang idaan sa Senado ang usapin. At dito, unti-unting lumabas ang mas kumplikadong larawan: hindi lamang simpleng bintang, kundi posibleng malawakang operasyon ng “advance commissions,” “special funds,” at mga proyektong nagkakaroon ng kickback bago pa man maisama sa National Expenditure Program.

Mga Kwento ng Advance Commission at Nepa-Samantala Pang Pagbubulgar

Ilang ulit nabanggit sa hearing ang testimonya ni Engineer Alcantara—at dito nagliyab ang diskusyon. Ayon sa kanya, mayroon umanong mga kontraktor na naglalabas ng 10% or higit pa bilang advance para masigurong mailalagay ang proyekto nila sa NEP.

Isang senador ang nagtanong: “Saan galing ang pera kung hindi pa budgeted?”

Tugon: “Sa mga contractor po na gustong mag-take ng risk.”

Sa puntong ito, lumakas ang hinala ng publiko. Bakit may risk-taking? Bakit may advance? Ang proyekto ay hindi pa pinal, pero may naglalabas na ng pera. Ayon pa sa ilang senador, indikasyon ito ng sistema ng padulas na matagal nang inirereklamo ng bayan pero ngayon lang nabibigyan ng malinaw na mukha.

Pagkawala ng Dokumento: Magic? Sunog? O Deliberado?

Hindi pa tapos ang drama. Lumabas ang alegasyon na ilang dokumentong maaaring makapagdiin sa ilang matataas na opisyal ay bigla na lamang “nawala” matapos umano’y sunog sa DPWH Bureau of Research and Standards.

Ayon kay Usec. Bisnar, base sa imbestigasyon, walang “apektadong project documents.” Pero para sa mga senador, mahirap paniwalaan na walang natupok o nadamay, lalo’t may mga ulat na dati roong naka-assign ang ex-wife ng isang opisyal na iniimbestigahan din.

Sinundan pa ito ng isyu sa Baguio Engineering Office, kung saan mismong opisina ang sinira at dokumento ang tinamper. Ang district engineer ay agad na inalis, pero hindi pa malinaw kung bakit may ganoong pangyayari—at kung may nag-utos para itago ang katotohanan.

Ledger na Ayaw Ilabas: Patunay o Panakip?

Isa sa pinakaaabangang bahagi ng hearing ay ang tungkol sa ledger na hawak umano ng mag-asawang Discaya—isang dokumento na sinasabing naglalaman ng pangalan ng mga tumanggap ng kickback mula 2016 hanggang 2022.

Ngunit nang dumating ang oras para isumite ito, biglang lumabo ang kwento. Hindi daw nila makita. Nawala. Na-misplace. O baka raw nasa storage.

Hindi ito tinanggap ng Senado.
Isang senador pa nga ang nagsabi:

“Hindi ‘yan ordinaryong papel. Hindi maaaring ‘hindi ko matandaan.’ Kung hindi niyo ilalabas, baka pati asawa niyo makulong.”

Sa huli, sinamahan sila ng Sergeant-at-Arms para kunin ang ledger—isang tagpong hango sa eksena ng political thriller.

Flood Control Scandal: Bilyon-bilyon ang Ginastos, pero Tao ang Nalunod

Habang naglulunoy sa usapin ng padulas sa national projects, isa pang masakit na isyu ang pumutok: ang Cebu flood disaster.

Mahigit 50 bilyong piso ang inilaan para sa flood control sa Cebu sa loob ng 10 taon. Pero sa huli, higit 150 ang namatay, daan-daan ang nasugatan, libo ang nawalan ng bahay.

Ayon mismo sa DPWH, ineffective, substandard, at puno ng pag-abuso ang mga proyekto. Para kay Senator Risa Hontiveros, ito ay hindi lamang kapabayaan kundi maaaring gross negligence—o mas malala pa.

Master Plan na Hindi Sinunod—Lason na Resulta

Nalaman din na may master plan pala para sa Cebu flood control na ginawa ng DPWH at JICA noong 2017. Pero ito raw ay “na-neglect.”

Hindi sinunod.
Hindi ipinatupad.
At ngayon, ang kabayaran: buhay ng tao.

Ano ang Susunod?

Sa dami ng rebelasyon, isa lang ang malinaw—malayo pa bago matapos ang usaping ito. Ang kombinasyon ng testimonya, pag-iwas, biglaang sunog, tampered documents, at ledger na “nawawala” ay nagbubukas ng mas malalim na tanong:

Kung ganito kabigat ang nakikita sa harap, gaano pa kaya ang nasa likod?

Habang patuloy ang pagdinig, naghihintay ang publiko ng isang malinaw na sagot:
Sino ang magnanakaw? At sino ang magtatanggol sa katotohanan?