Isang nakakagulat na rebelasyon at kasunod na kontrobersya ang muling nagpa-igting sa pangalan ni Ombudsman Boying Remulla matapos niyang ibunyag sa isang panayam na minsan siyang nakipaglaban sa leukemia noong 2023. Sa halip na makuha ang simpatiya ng publiko, umani ito ng matinding batikos mula sa mga netizen na tila hindi kumbinsido sa kanyang mga pahayag at sa paraan ng kanyang pagtugon sa mga isyung kinakaharap ng pamahalaan.

Ayon kay Remulla, dumaan siya sa dalawang cycle ng chemotherapy, total body irradiation, at bone marrow transplant. Sa tulong umano ng kanyang anak at pananalig sa Diyos, matagumpay niyang nalampasan ang mabigat na laban sa sakit. Sa panahong iyon, nagsilbi pa siyang kalihim ng Department of Justice bago tuluyang italaga bilang Ombudsman ngayong taon.

Ngunit kasunod ng kanyang pagbubunyag, agad ding nilinaw ng Office of the Ombudsman na wala na siyang karamdaman at ganap na siyang nakarekober. Sa kabila ng paglilinaw, hindi napigilan ng publiko na magtanong—bakit ngayon lamang ito isiniwalat, at ano ang kinalaman nito sa mga isyung kinakaharap niya bilang Ombudsman?

Sa social media, tila hindi naawa ang ilan. Sa halip, mas lalo silang nagalit. Ayon sa mga netizen, kung totoong pinagkatiwalaan si Remulla ng bagong buhay, dapat niyang gamitin ito para sa katotohanan at hindi para protektahan ang mga tiwaling opisyal. Isang komento pa ang nagsabing, “Kung gagamitin mo ang huling sandali ng buhay mo para takpan ang mga sindikato, pagbabayaran mo ‘yan.”

Ang mga ganitong komento ay sumasalamin sa matinding galit ng taumbayan—hindi dahil sa karamdaman ni Remulla, kundi sa nararamdamang kawalan ng hustisya sa mga malalaking kaso ng katiwalian.

Lalo pang tumindi ang usapan nang sa isang panayam kay veteran journalist Luchi Cruz Valdes, sinabi ni Remulla na “huwag magalit” ang publiko at sa halip ay “gawin ang trabaho” sa pagkakalap ng ebidensya. Marami ang napa-react sa linyang ito, dahil tila ipinapasa umano ng Ombudsman sa mga mamamayan ang tungkuling dapat ay ginagampanan ng kanyang opisina.

“Trabaho ba ng taumbayan ang maghanap ng ebidensya?” tanong ng ilang komentaryo. “Hindi ba’t trabaho ‘yan ng Ombudsman?” dagdag pa ng iba.

Ang pahayag ni Remulla ay lumabas sa gitna ng mainit na isyu ng umano’y flood control project anomaly na nag-uugnay sa ilang matataas na opisyal, kabilang sina dating House Speaker Martin Romualdez at Congressman Elizaldy Co. Sa kabila ng mga alegasyon at testimonya mula sa mga dating tauhan ng pamahalaan, nanatiling matatag ang posisyon ng Ombudsman na walang sapat na ebidensya upang magsampa ng kaso.

Ito ang nagpasiklab ng damdamin ng mga mamamayan na tila sawa na sa paulit-ulit na “walang sapat na ebidensya” na palusot sa bawat kasong may bahid ng katiwalian. Ang tanong ng publiko: paano magkakaroon ng ebidensya kung hindi naman ginagalaw o sinusuri ng mga kinauukulan ang mga dokumento at testigo?

Maging si Senate President Pro Tempore Panfilo Lacson ay nagpahayag ng intensyong ituloy ang imbestigasyon sa nasabing proyekto kung siya’y muling italaga bilang chairperson ng Senate Blue Ribbon Committee. Aniya, may mga bagong testigong handang magsalita, kabilang si dating Technical Sergeant Orly Godza na nagpatotoo tungkol sa mga “bag ng pera” umano na dinala sa mga tirahan ng mga mambabatas.

Habang patuloy ang imbestigasyon, tila tahimik naman ang Ombudsman sa mga hakbangin laban sa mga sangkot na politiko. Kaya naman, lalong nabubuo sa isip ng mga mamamayan ang pagdududa—may mga pinoprotektahan ba?

Sa kabilang banda, iginiit ni Remulla na malinaw ang kanyang posisyon: hindi siya babali ng batas, at lahat ng kanyang hakbang ay naaayon sa legal na proseso. “The law is clear,” mariin niyang pahayag. Ngunit sa mata ng mga ordinaryong Pilipino, tila lumalabo ang hustisya kapag ang mga may kapangyarihan ang nasasangkot.

Dagdag pa rito, nagbunsod ng mas matinding usapin ang patuloy na kampanya ng administrasyon laban sa korupsyon. Sa direktiba ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr., inatasan ang Department of Public Works and Highways (DPWH) na ibaba ng hanggang 50% ang presyo ng mga materyales para sa mga proyekto matapos matuklasan ang sobra-sobrang patong sa halaga. Ayon kay Secretary Manuel Bonoan, ito ang “pinakamalaking reporma” sa ahensya upang mabawasan ang katiwalian.

Ngunit sa gitna ng lahat ng ito, ang tanong ng publiko ay hindi nagbabago: may tunay bang mananagot? O katulad ng dati, matatabunan na naman ang lahat sa mga paliwanag na “walang sapat na ebidensya”?

Sa mga panayam at pahayag, naninindigan si Remulla na ang kanyang tungkulin ay manatiling patas at hindi magpadala sa emosyon ng publiko. Ngunit sa isang bansa kung saan paulit-ulit na nasasaktan ang tiwala ng mamamayan, mahirap maibalik ang kredibilidad sa simpleng mga salita.

Ang panawagan ng marami ngayon ay malinaw: hindi sapat ang mga pangakong “gagawin ang tama.” Gusto ng sambayanan ng resulta—ng hustisya, ng pananagutan, ng pagbabago.

Sa huli, mananatiling palaisipan kung kayang harapin ni Ombudsman Boying Remulla ang hamon ng kanyang bagong tungkulin nang may tunay na tapang at integridad. Sa mata ng mga Pilipino, ang kanyang pagkilos sa mga darating na buwan ang magiging tunay na sukatan—hindi ng kanyang karamdaman, kundi ng kanyang pagkatao bilang tagapagtanggol ng batas at ng bayan.