Sa likod ng makulay na kwento ng pangarap at pagsusumikap ng maraming Pilipino, may mga istoryang tahimik na lumuluha sa dilim—mga kwentong hindi nabibigyan ng hustisya, hindi napapansin, hanggang sa pumutok na lang sa isang trahedyang kailanman ay hindi na maibabalik. Isa na rito ang kwento ni Romeo Galves, isang tricycle driver mula Sultan Kudarat, na naging simbolo ng kawalan ng hustisya, pagkakait ng karapatan, at ang desperadong hakbang ng isang amang nadurog ang puso.

Isang Ama, Isang Laban

Si Romeo, 35 anyos, ay isang simpleng tricycle driver. May asawa at dalawang anak, ang kanyang buhay ay umiikot lamang sa trabaho at pamilya. Ngunit ang mundo niya’y gumuho nang biglang magkasakit ang kanyang asawa ng lupus—isang uri ng karamdaman na hindi biro ang gamutan. Sa kawalan ng sapat na kita, tinanggap ni Romeo ang alok ng kapitbahay na magtrabaho bilang stay-in house helper sa isang mag-asawang negosyante sa Koronadal: sina Wilbert at Claris Samanego.

Iniwan niya ang kanyang pamilya sa pangangalaga ng kanyang mga magulang, umaasang ang bagong trabaho ay magiging susi sa pagbangon nila sa kahirapan.

Isang Umagang Binago ang Lahat

Noong Pebrero 2017, nagulantang si Romeo sa isang eksenang babago sa kanyang buhay. Ayon kay Claris, nawawala ang tatlong milyong piso mula sa kanilang cabinet. Walang pag-aatubili siyang itinuro bilang salarin. Ayon pa sa family driver na si Ronald, nakita raw niya si Romeo ilang araw bago ang insidente na nagbibilang ng pera sa likod ng bahay.

Matapos ang paghahalughog, natagpuan sa bag ni Romeo ang Php50,000 at isang mamahaling kwintas—ebidensyang agad nagdala sa kanyang pagkakaaresto. Sa kabila ng kanyang mariing pagtanggi at kakulangan ng solidong ebidensya, isinampa ang kasong qualified theft sa kanya. Hindi siya pinayagang magpiyansa. Para sa sistema, siya na ang may sala.

Isang Pagkakakulong na Mas Masakit pa sa Parusa

Sa kulungan, hindi ang kaso ang iniinda ni Romeo kundi ang iniwang asawa na nasa bingit ng kamatayan. Sa bawat araw na lumilipas, lumalalim ang takot at pangungulila—hanggang sa dumating ang balitang ayaw niyang tanggapin: pumanaw na ang kanyang asawa, hindi man lang siya nakapagpaalam.

Doon nagsimulang manahimik si Romeo. Nawala ang dating sigla, at tuluyang napawi ang liwanag sa kanyang mga mata.

Ang Biglang Baliktad ng Tadhana

Buwan matapos ang insidente, isang bagong abogado mula sa legal aid group ang inatasang tumulong sa kanya. Sa muling pag-review ng kaso, napansin ng abogado na walang fingerprints ni Romeo sa pera. Lalo pang lumalim ang hiwaga nang lumapit si Myra, asawa ni Ronald, na nagsabing may namamagitan umano sa kanyang asawa at kay Claris.

Ayon kay Myra, madalas niyang makita si Ronald at Claris na magkasama, at minsang natagpuan pa niya ang resibo ng isang mamahaling hotel sa bulsa ng kanyang asawa. Dagdag pa rito, napansin niyang biglaang naging magarbo ang pamumuhay ni Ronald.

Nagsalita si Myra hindi dahil sa selos kundi dahil sa konsensiya. Aniya, hindi niya kayang manahimik habang may inosenteng tao na nakakulong para sa kasalanang hindi niya ginawa.

Lumitaw ang Katotohanan

Sa muling forensic investigation, lumabas na ang fingerprints sa perang ebidensya ay mula kay Ronald, Claris, at isa pang di pa matukoy. Si Romeo? Wala. Sa harap ng bagong ebidensiya, si Wilbert—ang mister ni Claris—ay tumayo sa korte at binawi ang kaso laban kay Romeo.

Ayon kay Wilbert, hindi siya papayag na manatili sa kulungan ang isang taong hindi naman nagkasala. Inilahad din niya ang kanyang pagkadismaya sa pagtataksil ng kanyang asawa at ng kanilang family driver.

Ngunit para kay Romeo, huli na ang lahat. Wala na ang kanyang asawa. At ang pinakamasakit, wala siya roon noong pinakakailangan siya ng kanyang pamilya.

Ang Paghihiganti ng Isang Ama

Nang siya’y makalaya, hindi kapayapaan ang kanyang naramdaman. Sa halip, isang apoy ng galit ang nanatili sa kanyang dibdib. Sinundan niya mula sa malayo sina Claris at Ronald—ngayon ay magkasama na at namumuhay nang magarbo sa General Santos. Parang walang nangyari. Parang walang nawasak na buhay.

Hanggang dumating ang gabi ng Oktubre 2018. Isang tahimik na gabi sa subdivision. Isang gabi ng pagbibilang ng galit, ng hinagpis, ng pagkawalang-hiya sa sistemang hindi siya pinrotektahan.

Bitbit ang lumang baril ng kanyang ama, pinasok ni Romeo ang bahay. Tatlong putok. Tatlong segundo. Dalawang katawang walang buhay.

Hindi siya tumakbo. Hindi siya nagtago. Sumuko siya sa unang patrol na nasalubong, dala ang buong katotohanan sa kanyang dibdib.

Ang Desisyong Magpapalaya sa Kanyang Konsensya

Inilahad sa korte ang lahat: ang maling pagkakapiit, ang pagkamatay ng kanyang asawa, ang panlilinlang ng magkalaguyo, at ang emotional trauma na kanyang dinanas. Tinanggap ng hukom ang lahat ng mitigating circumstances. Noong Nobyembre 2019, hinatulan si Romeo ng walong taong pagkakakulong—hindi habangbuhay, hindi maximum, kundi may konsiderasyon sa kanyang dinanas.

Muling Pagbangon

Taong 2024, pinalaya si Romeo dahil sa good conduct. Walang sumalubong sa kanyang paglaya, ngunit sapat na ang katahimikan para sa isang pusong matagal nang sugatan. Agad siyang bumalik sa Sultan Kudarat kung saan naghihintay ang kanyang dalawang anak at magulang.

Bumalik siya sa pagiging tricycle driver. Tinanggap siya ng komunidad, hindi bilang kriminal, kundi bilang isang ama na naging biktima ng kasinungalingan at kawalang-awa.

Sa Huli

Hindi maibabalik ni Romeo ang mga nawala. Ngunit ang kanyang kwento ay mananatiling paalala sa atin: na sa sistemang madaling maniwala sa ebidensiyang gawa-gawa, at sa mundong puno ng pagkukunwari, ang katotohanan ang laging magpapalaya.

Ngunit tanong ng marami: kailan pa ba natin titiyaking hindi na maulit ang ganitong uri ng kawalang hustisya?