Senado, Umapela sa ICC: Ilagay si Duterte sa House Arrest Dahil sa Matinding Kalagayan

Sa makasaysayang hakbang, inaprubahan ng Senado ang Senate Resolution No. 144 na humihiling sa International Criminal Court (ICC) na isailalim si dating Pangulong Rodrigo Duterte sa house arrest para sa makataong konsiderasyon. Sa kabila ng mabigat na kontrobersiya na bumabalot sa pangalan ni Duterte, lalo na kaugnay ng kanyang kampanya kontra-droga, iginiit ng ilang mambabatas na panahon na upang manaig ang awa, hindi pulitika.

Isang Apela ng Pagkatao

Ang nasabing resolusyon ay hindi humihiling ng kalayaan para kay Duterte, kundi ng pansamantalang pagpapahintulot na manatili siya sa isang ligtas at komportableng lugar habang patuloy ang imbestigasyon ng ICC laban sa kanya. Isa itong panawagan para sa makataong pagtrato sa isang 80-taong-gulang na lalaki, dating lider ng bansa, na ngayo’y humaharap sa matinding kalagayan ng kalusugan—pisikal man o mental.

Sa privilege speech ni Senator Alan Peter Cayetano, kanyang binalikan ang panahon kung kailan niya unang nakadaupang-palad si Duterte, at ang kanilang naging pagkakaibigan. Aniya, “Si Duterte ay hindi kasing sama ng sinasabi ng kanyang mga kritiko, pero hindi rin kasing bait ng sinasabi ng kanyang mga tagasuporta. Ngunit tao siya, at ang isang tao ay may karapatang pantao—lalo na sa panahon ng kahinaan.”

Matinding Panawagan Mula sa mga Dating Kaalyado

Nagkaisa ang ilang prominenteng senador sa pagsusulong ng resolusyon—kabilang sina Senators Bong Go, Ronald “Bato” dela Rosa, Robin Padilla, Jinggoy Estrada, at ang Majority Leader Joel Villanueva. Ang kanilang mga talumpati ay hindi basta pulitikal, kundi personal at emosyonal.

Si Senator Bato dela Rosa, halos maiyak habang inaalala ang kanyang yumaong ama, ay nagsabing, “Gusto lang ni Duterte makakain ng munggo, isda, at uminom ng tuba sa Davao… sana maramdaman niya na hindi siya pinabayaan ng bayan na kanyang pinagsilbihan.”

Si Senator Bong Go naman, na halos buong termino ng dating pangulo ay nasa tabi niya, ay nagsabing, “Sobra pa po sa tatay ang turing ko kay Tatay Digong. Hindi po sanay mag-isa si Duterte. Baka isang araw, wala na lang tayong marinig na balita kundi ang pinakamalungkot na pangyayari.”

Ang mga salaysay ay punong-puno ng hinanakit at pagsisisi—hindi sa pagkatao ni Duterte kundi sa posibilidad na sa kanyang mga huling taon, siya ay mamamatay sa banyagang kulungan, malayo sa pamilya at bayan.

Hindi Ito Pagpapawalang-Sala

Sa kabila ng damdamin, malinaw sa mga senador na hindi nila binubura ang mga isyu laban kay Duterte. Hindi ito paglilinis ng pangalan. Sa halip, ito ay pagkilala sa prinsipyo ng due process at makataong pagtrato sa kahit sinong akusado—lalo na’t wala pang pinal na hatol.

“Ito ay hindi tungkol sa kung DDS ka ba o dilawan. Hindi ito usapin ng pulitika. Ito ay usapin ng pagiging tao,” ayon kay Senate Majority Leader Villanueva. “Kung siya man ay may kasalanan, may tamang proseso para rito. Ngunit habang wala pa ang hatol, hindi siya dapat tratuhin na parang kriminal na wala nang karapatang mabuhay ng may dignidad.”

Pagpupunyagi Para sa Makataong Lipunan

Ayon sa mga mambabatas, ito ay pagkakataon ng Pilipinas na ipakita sa buong mundo na tayo ay isang bansang marunong magpatawad, umunawa, at umako ng ating sariling mga sugat. Sa kabila ng kanyang naging pamumuno na tinuturing ng ilan na malupit, si Duterte ay naging bahagi ng kasaysayan ng bansa. At gaya ng ibang naging lider—gaya nina dating Pangulong Joseph Estrada at Gloria Macapagal-Arroyo—na pinayagang manatili sa ospital habang nasa kaso, bakit hindi rin si Duterte?

Maging si Senator Robin Padilla ay nagbigay ng napakabigat na paglalarawan sa kasalukuyang kalagayan ni Duterte. Ayon sa kanya, “Si Tatay Digong ay nasa bartolina. Nakakulong sa isang maliit na silid, walang kausap, walang kasama. Ang isang taong 80 anyos, may sakit at nanghihina, ay hindi dapat ganoon ang sinasapit.”

Mga Tanong na Kailangang Sagutin

Hindi maikakaila na may malaking bahagi ng sambayanan ang tumututol sa pagbibigay ng “pribilehiyo” kay Duterte. Para sa mga pamilya ng mga biktima ng extrajudicial killings, ang hakbang ng Senado ay tila pagtataksil sa hustisya.

Ngunit dito pumapasok ang mas malalim na tanong: Maaari bang sabay magtagpo ang hustisya at awa? Maaari bang panagutin ang isang tao sa kanyang mga ginawa nang hindi kinakailangang ipagkait ang dignidad sa kanyang pagtanda?

Isang Panawagan sa Malacañang

Bagama’t wala sa kamay ng Senado ang pinal na desisyon, umaasa ang mga senador na ang ehekutibo ay makikinig. Ang kanilang apela ay malinaw: “Ito ay hindi para kay Duterte lamang. Ito ay para sa ating pagkatao bilang bansa.”

Isang huling pakiusap nga ni Senator Bato, “Bago mahuli ang lahat. Bago siya mamatay sa bartolina sa banyagang bansa. Baka ito na ang huling pagkakataon nating ipakitang may puso pa rin tayo bilang mga Pilipino.”

Sa Huli, Tao Pa Rin

Hindi maiaalis na si Rodrigo Duterte ay isang polarizing figure. Sa mata ng ilan, bayani. Sa iba, berdugo. Ngunit sa kanyang pagtanda at pagkakasakit, isa na lang ang kanyang kinakatawan—isang Pilipinong nangangailangan ng kaunting habag.

Kaya ang tanong: Hahayaan ba nating ang isang dating pangulo, na minsang pinaniwalaan at sinuportahan ng milyon-milyon, ay tuluyang mamatay sa banyagang kulungan, malayo sa kanyang bayan at pamilya?

Ang sagot ay nasa ating lahat.