Isa na namang nakalulungkot na kwento ang yumanig sa puso ng maraming Pilipino matapos pumanaw si Eman Atienza, ang bunsong anak ng TV host at weather anchor na si Kuya Kim Atienza. Sa edad na 19, iniwan ni Eman ang mundong ito, at kasabay ng kanyang pagpanaw ay ang pag-ungos ng mga tanong, luha, at mga salitang hindi na nasabi.

Para sa marami, si Eman ay isang masayahin at mapagmahal na kabataan. Lumaki siya sa isang pamilyang kilala sa positibong impluwensya sa publiko—isang tahanang puno ng inspirasyon, talino, at pananampalataya. Ngunit sa likod ng mga ngiting iyon, may labang tahimik niyang pinasan.

Ayon sa mga malalapit sa kanya, si Eman ay matagal nang nakikipaglaban sa isang kondisyon na may kinalaman sa mental health. Sa murang edad pa lamang, nagsimula na siyang sumailalim sa therapy at naging bukas sa kanyang karanasan. Sa social media, madalas niyang ibahagi ang mga pagsubok na dinaranas, hindi upang humingi ng awa, kundi upang iparamdam sa iba na hindi sila nag-iisa.

Ang kanyang katapatan tungkol sa sariling kalagayan ang nagbigay-inspirasyon sa maraming kabataan na nakikibaka rin sa parehong sakit. Subalit gaya ng maraming nakararanas ng ganitong kondisyon, hindi madali ang laban. Ang bawat araw ay tila pagtahak sa manipis na linya sa pagitan ng pag-asa at pagod.

Ang bipolar disorder ay isang uri ng kondisyon kung saan nakararanas ang isang tao ng matinding pagbabago ng emosyon. May mga araw na puno siya ng sigla at ideya—parang kayang-kaya niyang baguhin ang mundo. Ngunit may mga araw din na kabaligtaran: mga sandaling walang gana, puno ng lungkot, at tila walang saysay ang lahat.

Sa ganitong kalagayan, si Eman ay patuloy na lumalaban. Ngumingiti kahit pagod na. Nagtatago ng lungkot sa likod ng masasayang post at tawa. Isa siyang larawan ng mga kabataang ayaw maging pabigat sa iba—mga sanay magpakatatag kahit sa loob ay wasak na.

Ngunit darating talaga ang puntong kahit ang pinakamalakas ay napapagod. At nang hindi na kinaya ni Eman ang bigat ng kanyang pinapasan, bumalot ang katahimikan sa tahanan ng mga Atienza. Isang katahimikan na mas mabigat pa sa mga salitang kayang sabihin.

Tahimik na hinarap ni Kuya Kim at ng kanyang asawa na si Felicia ang pagkawala ng kanilang anak. Walang mahabang pahayag, walang labis na salita—tanging isang mensahe ng pagmamahal at paggunita sa anak na nagbigay liwanag sa kanilang buhay. “She brought so much joy, laughter, and love into our lives,” pahayag ng pamilya sa social media.

Maraming Pilipino ang nakaramdam ng matinding lungkot sa balitang ito. Marami rin ang napaisip kung gaano kabigat ang laban ng mga taong may ganitong kondisyon, at kung gaano kahalaga ang pakikinig, pag-unawa, at presensiya ng pamilya at mga kaibigan.

Ang kalusugang pangkaisipan ay isang paksa na madalas pa ring iwasan sa ating lipunan. Marami ang natatakot pag-usapan ito dahil baka husgahan o hindi maintindihan. Ngunit ang kwento ni Eman ay isang matinding paalala: ang sakit na hindi nakikita ay totoo, at maaari itong maging kasing delikado ng anumang pisikal na karamdaman.

Hindi kailangang maging eksperto upang makatulong. Minsan, sapat na ang simpleng pakikinig, ang pag-alalay, o ang pagsasabing “nandito lang ako.” Dahil sa mga sandaling iyon ng katahimikan, maaaring iyon ang huling pagkakataon na hinihintay ng isang taong pagod na pero gusto pang lumaban.

Ang pagkamatay ni Eman ay hindi lamang kwento ng pagdadalamhati—ito rin ay paanyaya sa lahat na mas palawakin pa ang pang-unawa sa mental health. Ang mga tulad niya ay hindi mahina. Sila ay mga mandirigma sa laban na hindi nakikita, mga taong patuloy na hinaharap ang sarili nilang unos araw-araw.

Sa gitna ng lungkot, pinili ng pamilya Atienza na kumapit sa pananampalataya. Sa kanilang tahimik na panalangin, umaasa silang ang anak na minsang nagbigay-liwanag ay ngayon ay nasa lugar na walang sakit, walang takot, at walang pagod.

Sa mga naiwan, manatiling mulat at mapagmatyag. Kung may kilala kang tila tahimik na lumalayo o biglang nagiging kakaiba ang kilos, lapitan mo. Hindi mo kailangang magtanong agad—minsan sapat na ang presensiya. Ang pagkakaroon ng taong handang makinig ay minsan na lamang sa mga dahilan kung bakit may mga nananatiling lumalaban.

Ang kwento ni Eman ay hindi pagtatapos, kundi paalala. Na sa likod ng bawat ngiti ay maaaring may kirot. At sa bawat tahimik na gabi, maaaring may kaluluwang umaasang may makarinig.

Sa kanyang pagpanaw, iniwan niya sa atin ang isang mensahe—na hindi kahinaan ang humingi ng tulong, at hindi nakakahiya ang aminin na hindi tayo okay. Dahil minsan, ang pinakamalakas ay iyong marunong umamin na kailangan nila ng yakap, hindi ng husga.