Isang malakas na dagundong sa mundo ng politika at anti-corruption ang bumulaga nitong mga nagdaang araw matapos lumabas ang balitang nahuli na sa Japan si dating Bicol Party-list Representative Zaldy Co. Matagal nang umuugong ang pangalan niya sa mga alegasyon ng katiwalian, pero ngayong tila tuluyan nang kumikilos ang batas para habulin siya, mas lalong tumindi ang interes ng publiko.

Sa unang tingin, parang isa lang itong pangkaraniwang kaso ng isang pulitikong inakusahan ng pagnanakaw sa kaban ng bayan. Pero habang lumalalim ang imbestigasyon at habang mas maraming detalye ang lumalabas, mas klarong nakikita kung gaano kalaki, kalawak, at kabigat ang mga alegasyong kinahaharap ni Co. At sa gitna ng lahat ng ito, si Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. mismo ang nag-anunsyo ng malalaking hakbang upang tiyakin na maibabalik sa taumbayan ang diumano’y bilyon-bilyong pisong nawala.

Bilyon-Bilyong Yaman sa Ilalim ng Pangalan ni Zaldy Co

Ayon sa Anti-Money Laundering Council (AMLC), mahigit P12 bilyon ang na-freeze na assets na may kinalaman kay Co—isang halagang hindi basta-basta, lalo na kung ikukumpara sa opisyal niyang kinikita bilang lingkod-bayan.

Kabilang sa mga ipinablock na ari-arian ay:

205 bank accounts

12 insurance policies

3 air assets (aviation properties)

At iba pang investment holdings

Dagdag pa rito, ayon sa AMLC, umabot sa P3.9 bilyon ang kabuuang recorded transaction flow sa kanyang pangalan mula 2021 hanggang 2025—apat na taong umano’y napakalayo sa normal na financial activity ng isang opisyal ng gobyerno.

Kung ikukumpara ito sa mga taon bago pa siya naging kongresista (2012–2018), napakalaki ng disparity. Ito ang nagpaniniwala sa AMLC na may “probable cause” na ang mga pera at ari-arian ay maaaring galing sa mga transaksiyong may bahid ng katiwalian.

Mismong si Pangulong Bongbong Marcos ang nagpatibay sa freeze order na ito, at malinaw ang mensahe niya: ibabalik sa taong-bayan ang perang ninakaw sa kanila.

Mga Proyektong Dikit sa Kontrobersiya

Isa sa mga pinakamabigat na iligal na pinagmumulan ng pondo, ayon sa mga imbestigador, ay ang mga flood-control projects na umano’y nauwi sa overpriced deals at anomalous distribution. Bukod pa rito, ilang beses nang nadawit ang kanyang pangalan sa iba pang eskandalo tulad ng overpriced laptops sa DepEd at mga isyu ng pangingikil at pag-overprice sa iba pang kontrata.

Dagdag pa rito, iniulat din na si Co ay may malaking bahagi ng shares sa Southern West Incorporated—isang kumpanyang patuloy na sinisilip dahil sa umano’y malalaking transaksiyong may kaugnayan sa public funds. Ngunit itinanggi niya ang lahat ng akusasyon.

PBBM: Walang Sasantuhin, Kahit Sino Pa Ito

Sa isang talumpati, ipinahayag ng pangulo ang malinaw na linya ng kanyang pamahalaan: kailangang matigil ang kultura ng katiwalian, at kailangang gumawa ng konkretong hakbang upang habulin ang mga nakinabang mula rito.

“Ito po ang pangako namin: ang pera ng taumbayan ay ibabalik sa taumbayan,” mariin niyang wika.

Hindi lamang simpleng kaso ang kahaharapin ni Co kung mapapatunayang totoo ang mga alegasyon. Ayon sa Palasyo, multiple counts of graft and corrupt practices ang nakasampa laban sa kanya sa Sandiganbayan. Kapag napatunayang guilty, maaari siyang makulong habang buhay.

Takas o Nagpapahinga sa Abroad?

Ang isa pang nakakagulat na detalye: ayon sa mga intelligence report, matagal nang nakitang lumipad si Co papunta ng Japan. Hindi malinaw kung opisyal na “fugitive” ang kanyang status sa oras na ito, pero malinaw na mas lumalala ang sitwasyon.

Ang tanong ng marami: bakit nasa Japan? Nagtatago ba? O nagkataon lamang na siya ay nagbakasyon?

Sa ngayon, iba-iba ang lumulutang na spekulasyon. Pero habang wala pang opisyal na pahayag mula sa kanyang kampo, tuloy ang usap-usapan.

Gaano Kalakas ang Ebidensya?

Malinaw na malaki ang halagang pinag-uusapan. Malinaw din na hindi birong financial pattern ang nakita ng AMLC. At hindi maglalabas ng freeze order ang Pangulo kung walang sapat na basehan mula sa imbestigasyon.

Kung pagbabatayan ang datos, tila hindi simpleng pagkakamali ang kinahaharap ni Co—kundi isang sistematikong paggalaw ng pera na tumatakbo sa loob ng maraming taon. Kaya habang patuloy ang desisyon ng gobyerno na buhayin ang mga freeze orders, lalo pang lumalalim ang kontrang naratibong naglalabasang online.

Marami ang nagtatanong: may koneksyon ba ito sa mga proyekto na dapat sana ay para sa mga nasa probinsya? May iba pa bang kasangkot? Hanggang saan ang magiging epekto nito?

Ano ang Susunod na Mangyayari?

Kung mapatutunayan ang lahat at kung mauuwi sa extradition, maaari itong maging isa sa pinakamalaking anti-corruption cases sa bansa sa loob ng nakaraang isang dekada. Posibleng mawala kay Co ang lahat—ang posisyon, ang ari-arian, ang kalayaan.

Ngunit sa kabilang banda, hindi rin mawawala ang posibilidad ng legal battle, pag-apela, at paglabas ng kanyang panig upang kontrahin ang mga alegasyon.

Para sa taumbayan, malinaw ang dalawang hiling:
transparency at tunay na hustisya.

At sa ngayon, iyon ang sinusubukang ipakita ng administrasyon.

Sa paglalim ng imbestigasyon, hindi lang ito kuwento ng isang dating kongresista. Ito ay kuwento ng isang sistemang unti-unting sinusubukang linisin—at ng isang bansang pilit inaabot ang pagkakataong mabawi ang pera na matagal nang pinaniniwalaang inaabuso.

Sa huli, mananatili ang tanong: kung ang isang opisyal na may ganito kalaking impluwensiya ay nasampahan ng malaking kaso, sino pa ang susunod? At gaano pa kalalim ang maaring bumaon ang imbestigasyon?