“Ang haligi ng tahanan ay dapat na matibay… ngunit ano ang mangyayari kapag ang haligi na iyon ay bigla na lang nanghina?”

Isang mapagpalang araw sa inyong lahat, mga Kapuso at kasama sa bawat kwentuhan. Samahan niyo po akong muli sa pagbubukas ng isa na namang aklat ng buhay, kung saan ang bawat pahina ay puno ng pagsubok, pag-ibig, at pag-asa.

Sabi nila, “Ang isang ama ang siyang haligi ng tahanan. Isang sandalan na hindi natitinag—ano man ang bigat ng pasanin o lakas ng unos na dumating.”

Ngunit paano kung ang haliging ito, na walang sawang sumasalos sa bawat pagsubok, ay bigla na lang manghina at magsimulang gumuho? Saan kakapit ang pamilyang kanyang itinataguyod? Halina’t pakinggan natin ang simula ng kanilang paglalakbay.

Ang sikat ng araw ay tila nagbabagang bakal na walang awang humahampas sa balat ng mga trabahador sa construction site. Ang alikabok ay lumilikha ng makapal na ulap sa bawat pagbuhos ng semento at kalampag ng mga bakal.

Sa gitna ng lahat ng ito, si Lino Aguilar ay patuloy sa pagbubuhat ng mga hollow block. Sa edad na 52, ang kanyang katawan ay sanay na sa bigat. Ang kanyang mga braso ay tila ugat ng isang matandang puno—matibay at puno ng pinagdaanan.

Ngunit sa araw na iyon, may kakaiba. Bawat paghinga niya ay tila may kasamang kirot. Ang paningin niya ay paminsan-minsan nanlalabo. Ipinagsawalang-bahala niya ito. Para sa kanyang mga anak, kakayanin niya ang lahat: para kay Sinag, Dalisay, at Alon.

Ngunit nang iaangat niya ang isa pang bloke, isang matinding pagkahilo ang biglang dumapo sa kanya. Ang mga ingay sa paligid ay tila humina at naging isang ugong. Ang huling nakita niya ay umiikot na asul na langit.

Bago tuluyang nagdilim ang lahat, isang malakas na kalabog ang umalingawngaw. Mas malakas pa sa tunog ng mga martilyo. Ang haligi ng kanilang tahanan ay bumagsak.

Sa kabilang dako ng lungsod ng Pag-asa, sa isang maliit na kainan kung saan siya nagtatrabaho bilang part-time, hindi mapakali si Sinag Cruz. Kanina pa siya palinga-linga sa relo. Kailangan niyang makauwi agad para ipagluto ng hapunan ang kanyang mga kapatid at ang ama.

Habang nagpupuna siya ng mesa, biglang tumunog ang kanyang mumurahing cellphone—isang hindi rehistradong numero.

“Hello?” sagot niya.

“Ito ba si Sinag Cruz? Anak ka ba ni Lino Aguilar?” tanong ng isang nag-aalalang boses sa kabilang linya.

Isang malamig na kaba ang biglang gumapang sa buong katawan ni Sinag. “Opo, ako nga po. Bakit po?”

“Kailangan mong pumunta sa lungsod ng Pag-asa General Hospital. Ang tatay mo, isinugod dito. Inatake sa construction site.”

Ang mga salitang iyon ay tila mga pako na bumaon sa kanyang pandinig. Nabitawan niya ang hawak na baso. Ang tunog ng pagkabasag nito sa sahig ay hindi niya narinig.

Ang tanging alam niya ay kailangan niyang makarating sa ospital. Humahaos siyang nagpaalam sa manager at tumakbo palabas, walang pakialam sa mga taong kanyang nababangga. Sa isip niya, paulit-ulit ang tanong: “Itay, anong nangyari sa’yo?”

Pagdating niya sa emergency room, naabutan niya ang kanyang mga kapatid na naghihintay sa labas.

Si Dalisay, na labing apat na taong gulang, ay tahimik na lumuluha habang yakap-yakap ang sarili. Si Alon, ang bunso, ay nakadikit sa pader, magkakuyom ang kamao. Ang mukha niya ay nagpapakita ng galit, napilit itinatago ang takot.

“Anong sabi ng doktor?” bungad ni Sinag, habol ang hininga.

“Umiiling lang si Dalisay. Hindi pa siya lumalabas, kuya.”

Umupo si Sinag sa tabi nila. Ang puso niya ay dumadagundong sa kaba. Tiningnan niya ang kanyang mga kamay, na may kalyo na parang sa ama. Naalala niya noong bata pa siya, madalas siyang isinasakay ni Lino sa likod kapag umuulan pauwi mula sa eskwela. Ramdam niya ang init at tibay ng likod nito—isang sandalan na para sa kanya ay hinding-hindi magigiba.

Ngayon, ang sandalang iyon ay nasa loob ng isang silid, nakikipaglaban para sa buhay nito.

Ilang sandali pa, bumukas ang pinto ng emergency room at lumabas ang isang doktor na may seryosong mukha. Agad silang napatayo.

“Kayo po ba ang pamilya ni Mr. Lino Aguilar?”

“Opo, Doc. Ako po ang panganay,” mabilis na sagot ni Sinag.

“Kumusta po ang itay namin?”

Bumuntung hininga ang doktor. “Stable na siya sa ngayon, pero seryoso ang kondisyon. Humina siya dahil sa matinding pagod at kulang sa nutrisyon. Kailangan ng agarang angoplasty, isang operasyon para buksan ang baradong ugat sa puso.”

Gumaan ang pakiramdam ni Sinag. Ang salitang “stable” ay nagbigay-lingap, ngunit bumalik agad ang bigat nang marinig ang salitang “operasyon.”

“Magkano po ang aabutin, Doc?” tanong niya.

Tiningnan ng doktor ang clipboard. Pagkatapos ay sumulyap sa kanilang tatlo. “Malaki ang gastos—humigit-kumulang Php 3 milyon, hindi pa kasama ang mga gamot at bayad sa ospital.”

Ang halaga ay tila isang malaking pader na biglang itinayo sa kanilang harapan. Saan nila kukunin ang ganoong pera? Ang kinikita ni Sinag bilang service crew ay sapat lang para sa pang-araw-araw na pagkain at pamasahe.

Naramdaman ni Sinag na nanlambot ang kanyang mga tuhod. Niyakap siya ni Dalisay at doon na siya humagulgol ng malakas. Maging si Alon ay hindi na napigilan ang luhang kanina pa niya pinipigilan.

Ang tatlong magkakapatid ay magkakayakap sa gitna ng malamig na pasilyo ng ospital. Ang kanilang mundo ay tila gumuho kasabay ng pagbagsak ng kanilang ama.

Habang sila’y nasa ganoong kalagayan, isang tunog ng mamahaling sasakyan ang huminto sa tapat ng ospital. Bumukas ang pinto nito at bumaba ang isang babaeng nakasuot ng eleganteng bestida at malaking itim na salamin. Dahan-dahang naglakad palapit sa kanila, bawat hakbang ay may kasamang tunog ng mamahaling takong.

Tumigil ito sa kanilang harapan. Inalis ang salamin at ipinakita ang mukha—si Amihan, ang ina na labing tatlong taon na nilang tinalikuran.

“Narinig ko ang nangyari sa tatay ninyo,” sabi nito, malamig at malayo ang boses.

Ang unang iminulat ni Lino ay ang kisameng puting-puti at blanko. Amoy gamot ang hangin, malamig at hindi pamilyar. May nakaturok sa kanyang kamay, at bawat paghinga ay may kasamang mabigat na pakiramdam sa dibdib.

Sinubukan niyang bumangon, ngunit isang matinding kirot ang pumigil sa kanya. Nasaan ang mga anak niya? Sila ang unang pumasok sa isip niya.

Ngunit hindi. Ang pumasok ay isang anino mula sa nakaraan na matagal niyang ibinaon—si Amihan. Nakatayo sa pintuan, suot ang damit na mas mahal pa sa anim na buwang sahod niya. Ang pabango nito ay tila lason na kumakalat sa payak na silid.

Ang itsura nito ay maganda pa rin, ngunit may bakas ng lamig at kalkulasyon sa mga mata.

“Ganito na lang ba ang itsura mo, Lino?” Ang unang salita mula sa bibig nito, walang bahid ng awa o pag-aalala, isang simpleng pagtatasa na para bang tumitingin sa isang lumang kasangkapan.

Uminit ang pisngi ni Lino. Sa kabila ng panghihina, pilit niyang inayos ang pagkakaupo. Nais itago ang kanyang kahinaan sa harap ng babaeng minsan niyang minahal.

“Anong ginagawa mo rito?” tanong niya, mahina at garalgal ang boses.

Naglakad si Amihan palibot sa silid. Ang mga daliri nito ay marahang dumadampi sa luma at kinakalawang na gamit ng ospital.