KAYAMANANG NAGPAPAGULAT: MULING NABUNYAG ANG YAMAN NI IMELDA MARCOS

MAS MALAWAK KAYSA SAPATOS

Hindi na bago sa publiko ang usapin ng marangyang pamumuhay ni Imelda Marcos, ngunit sa muling pagbubukas ng mga dokumento at testimonya, mas lumilinaw na ang lawak ng kayamanang hawak at naiugnay sa dating Unang Ginang ng Pilipinas ay higit pa sa mga sapatos at alahas na matagal nang iniuugnay sa kanyang pangalan.

Ayon sa ilang bagong isiniwalat na ulat, may mga bahagi ng ari-arian at foreign assets na hindi pa kailanman naipapahayag sa publiko—at ang mga ito ay nagdudulot ng panibagong tanong: Saan nanggaling ang lahat ng ito, at bakit ngayon lang ito lumalabas?

HINDI LANG MANSYON, KUNDI MGA REAL ESTATE SA IBANG BANSA

Isa sa mga pinagtutuunan ng pansin ng mga bagong ulat ay ang lawak ng real estate holdings na iniuugnay sa pamilya Marcos. Bukod sa mga mansyon sa San Juan, Baguio, at Leyte, may mga ulat na tumutukoy sa ilang pag-aari sa Amerika, London, Rome, at kahit sa Hong Kong.

Ang ilan sa mga ito ay diumano’y nakapangalan sa mga shell corporations o mga pribadong foundation na may koneksyon sa pamilya. Ibinunyag din na ilang apartment units sa New York at mga estate sa California ay minsang isinailalim sa imbestigasyon ng mga international anti-corruption watchdogs.

MGA ACCOUNT SA BANGKO NA NASA LABAS NG BANSA

Lumabas din ang bagong mga dokumento na nagsasabing may ilang dollar accounts at trust funds sa iba’t ibang bangko sa Switzerland, Austria, at Singapore na iniuugnay kay Imelda Marcos at sa kanyang inner circle.

Ayon sa mga eksperto, ang ilan sa mga account na ito ay isinara na matapos ang mga imbestigasyon noong dekada ‘90, ngunit may mga ulat na may mga account na nanatiling aktibo sa pamamagitan ng third-party entities. Ibig sabihin, patuloy ang takbo ng mga pondo sa likod ng mga legal na takip.

ANG TUNAY NA HALAGA NG “HIDDEN WEALTH”

Ilang dating opisyal ng Presidential Commission on Good Government (PCGG) ang nagsabing kahit na maraming bahagi ng yaman ay na-recover na, malaking porsyento pa rin ng tinaguriang “hidden wealth” ang hindi pa natutunton hanggang ngayon.

May mga pagtataya na nagsasabing maaaring aabot sa bilyon-bilyong dolyar ang kabuuang halaga ng kayamanang ito—kung isasama ang mga ari-ariang hindi naitala sa Pilipinas, mga sining at antiques, at iba pang assets tulad ng stocks at bonds sa mga banyagang kumpanya.

ANONG SABI NG MGA ANALISTA?

Ayon sa ilang political and economic analysts, ang bagong paglabas ng impormasyon ay hindi lamang tungkol sa pagbibilang ng ari-arian. Ito raw ay usapin ng accountability at historical transparency.

Sinabi ng isa sa mga eksperto,
“Ang pag-unawa sa lawak ng yaman ng pamilya Marcos ay hindi lang tsismis. Ito ay mahalaga sa pag-unawa ng kasaysayan at epekto ng pamumuno sa yaman ng bayan.”

PAANO ITO NAKAAAPEKTO SA PUBLIKO NGAYON?

Sa muling pagbubukas ng isyung ito, muling napaisip ang maraming Pilipino kung paano dapat pinapangalagaan ang pera ng bayan, lalo na sa panahon kung saan ang bawat sentimo ng buwis ay may malaking halaga.

Marami ang humihiling ng panibagong imbestigasyon, lalo na mula sa mga independent financial bodies at international transparency groups, upang mas mapalalim ang pag-unawa sa tunay na lawak ng kayamanang naiugnay sa dating Unang Ginang.

KONEKSIYON SA KASALUKUYANG HENERASYON

Habang ang mga Marcos ay may aktibong papel pa rin sa kasalukuyang politika, ang mga usaping ito ay muling nagbubukas ng tanong ukol sa transparency, public trust, at moral responsibility ng mga nasa kapangyarihan.

Marami ang nagsasabing mahalagang harapin ang mga usaping ito nang bukas at patas—hindi upang manira kundi upang matuto, at tiyaking hindi na mauulit ang mga pagkakamali ng nakaraan.

ANG BAHAGI NG SINING AT ALAHAS

Bukod sa pera at ari-arian, bahagi rin ng yaman na muling isinusuri ay ang koleksyon ng alahas, sining, at mamahaling gamit na nasabat ng gobyerno sa mga nakalipas na taon. Isa sa mga kilalang kaso ay ang tinatawag na “Roumeliotes Collection” na sinubukang ipuslit palabas ng bansa noong 1986.

Hanggang ngayon, patuloy ang pagsasaayos at dokumentasyon ng mga ito sa ilalim ng pangangalaga ng gobyerno. Ang ilan ay ipinasusubastang muli upang ibalik sa kaban ng bayan ang halaga nito.

MGA TANONG NA HINDI PA NASASAGOT

Sa kabila ng dami ng ulat at testimonya, may mga bahagi pa rin ng kasaysayan ng kayamanan ng Marcoses na nananatiling misteryo. Saan pa nga ba nakatago ang iba pang bahagi ng yaman? May mga tagapamagitan pa bang tahimik na kumikilos upang ito’y mapanatili?

At higit sa lahat—may katarungan pa bang makakamit mula rito para sa karaniwang mamamayan?

PAGTANAW SA KASAYSAYAN AT PAG-ASA SA KINABUKASAN

Ang paglalantad sa malalalim na bahagi ng yaman ni Imelda Marcos ay hindi lang simpleng balita. Isa itong paalala na ang kapangyarihan at yaman, kung walang pananagutan, ay maaaring humantong sa maling direksyon.

Habang lumilipas ang mga dekada, nananatiling mahalaga ang patuloy na pagtutok sa mga isyung ito—upang hindi malimutan, at upang maipasa sa susunod na henerasyon ang isang aral: na sa isang demokratikong lipunan, dapat ay may pananagutan ang bawat lider, at malinaw na pamantayan ng katapatan sa paglilingkod.