“Ang kayamanang itinayo mula sa lupa ay madaling mabuwag—ngunit ang dangal na itinayo mula sa puso, kailanman ay hindi masisira.”

Sa gitna ng makabagong siyudad, kung saan ang mga ilaw ng gusali ay tila mga bituing bumaba sa lupa, iisa ang pangalang hindi kailanman nawawala sa mga pahayagan at balita—Don Ernesto Villaverde. Isa siyang haligi ng negosyo, may-ari ng mga mall, hotel, at pabrika na nagbibigay ng libu-libong trabaho sa buong bansa. Sa paningin ng marami, siya ang larawan ng perpektong tagumpay: matalino, makapangyarihan, at may pusong tumutulong sa mga mahihirap. Ngunit gaya ng lahat ng alamat, may bahagi rin ng kanyang kwento na nilamon ng dilim—isang kwentong magpapabago sa takbo ng kanyang buhay magpakailanman.

Bago naging Don Ernesto, siya muna si Ernesto, anak ng isang mahirap na magsasaka sa bayan ng Laguna. Bata pa lang, alam na niyang ang tanging paraan para makawala sa kahirapan ay ang magpursige. Araw-araw, naglalakad siya ng ilang kilometro papunta sa paaralan, bitbit ang lumang notebook at baong tinapay. Ngunit sa tuwing napapagod, naaalala niya ang huling mga salita ng kanyang ina bago ito pumanaw:
“Anak, balang araw, darating din ang panahon na hindi na tayo maghihirap.”

Ang mga salitang iyon ang naging apoy sa kanyang dibdib. Nagsimula siya sa pagbebenta ng bakal at kahoy, hanggang sa unti-unti, naging kilala siya sa disiplina at katapatan. Sa edad na 25, naitayo niya ang Villaverde Trading, isang maliit na kumpanya na, sa paglipas ng panahon, naging haligi ng industriya ng konstruksyon.

Kasabay ng paglago ng negosyo ang pagdating ng pag-ibig. Nakilala niya si Carmen, isang maganda ngunit ambisyosang dalaga mula sa alta sociedad. Sa simula, si Carmen ay tila sagisag ng lahat ng pangarap ni Ernesto—sopistikada, edukado, at magaling makihalubilo. Ngunit sa paglipas ng mga taon, unti-unting lumitaw ang pagitan sa kanila. Habang si Ernesto ay nanatiling simple at mapagkumbaba, si Carmen ay nasanay sa marangyang buhay—at sa kasinungalingang nakakubli sa likod nito.

Isang gabi ng tag-ulan, habang pauwi si Don Ernesto mula sa pabrika, napadaan siya sa gilid ng Ilog Pasig. Sa ilalim ng tulay, napansin niya ang isang batang lalaking nanginginig sa lamig, may hawak na supot ng tinapay. Nilapitan niya ito.
“Anong pangalan mo, iho?” tanong niya.
“Basti po,” sagot ng bata. “Wala na po akong magulang.”

Nang marinig iyon, tila may tinusok sa puso ni Don Ernesto. Naalala niya ang sarili niyang kabataan—ang gutom, ang pagod, at ang pangako sa kanyang ina. Inuwi niya si Basti, pinaliguan, pinakain, at kalaunan ay itinuturing na parang sariling anak. Sa kabila ng pagtutol ni Carmen, hindi niya ito pinakinggan. “Kung may kayang magbago sa batang ito,” sabi niya, “hindi pera, kundi pagkakataon.”

Ngunit sa likod ng magandang gawaing iyon, may namumuong panganib. Hindi alam ni Don Ernesto, matagal nang may lihim na ugnayan si Carmen sa kanyang business partner na si Alfredo Roxas—isang lalaking kasing talino niya, ngunit walang puso. Matagal nang naiinggit si Alfredo sa tagumpay ni Ernesto, at sa tulong ni Carmen, unti-unti nilang pinlano ang pagbagsak ng emperyo ng Villaverde.

Isang umaga, nagising ang bansa sa balitang ikinagulat ng lahat:
“Don Ernesto Villaverde, naaksidente sa bangka! Wala umanong nakaligtas.”

Lumubog ang kanyang bangka sa ilog sa gitna ng isang business trip. Lahat ay naniwalang patay na siya—maliban kay Basti. Ang batang minsan niyang tinulungan ay nakakita ng bangkay na tinangay ng agos. Ngunit nang lapitan niya, nakita niyang humihinga pa ito. Sa tulong ng ilang mangingisda, iniligtas ni Basti si Don Ernesto at itinago sa isang liblib na lugar sa Rizal.

Ilang linggo ang lumipas bago tuluyang nakarekober si Don Ernesto. Sa bawat sandaling dumadaan, naramdaman niya ang bigat ng katotohanang siya ay pinagkatiwalaan ngunit pinagtaksilan. Nalaman niya sa mga balita na si Alfredo at Carmen ang ngayon ay namumuno sa Villaverde Corporation—at ibinenta na ang ilan sa mga ari-arian para sa pansariling interes.

“Hindi ako babalik para maghiganti,” bulong ni Don Ernesto kay Basti. “Babalik ako para ipaglaban ang pangalan ng aking ama at ang dangal ng bawat taong naniniwala pa sa katapatan.”

Sa tulong ni Basti at ilang matatapat na tauhan, bumuo siya ng bagong kumpanya sa ilalim ng ibang pangalan: San Lorenzo Builders. Dito niya pinanday muli ang kanyang pangarap, tahimik ngunit may determinasyong bakal. Samantala, sa Villaverde Corporation, unti-unti nang nabubunyag ang katiwalian ni Alfredo at Carmen—ang mga pekeng kontrata, ang mga pandaraya, at ang mga kasinungalingang bumabalik sa kanila.

Isang taon matapos siyang ituring na patay, isang press conference ang ginanap sa gitna ng siyudad. Sa harap ng mga mamamahayag, lumitaw ang isang lalaking nakasuot ng itim na amerikana. Lahat ay napatigil.
“Don Ernesto?” bulalas ng isa.
Ngumiti siya ng payapa. “Hindi ako namatay. Ako’y muling isinilang.”

Niyanig ng balita ang buong bansa. Nahuli sina Carmen at Alfredo sa mga kasong pandaraya at pagtataksil. Sa kabila ng lahat, hindi na muling bumalik si Ernesto sa dating marangyang tahanan. Pinili niyang manirahan sa tabi ng ilog—ang lugar kung saan siya minsang muntik mamatay, at kung saan siya muling nabuhay.

Sa tabi niya ay si Basti—hindi na batang palaboy, kundi isang binatang ngayon ay pinuno ng Villaverde Foundation, na nagbibigay ng edukasyon sa mga batang lansangan.
“Bakit mo pa rin tinutulungan ang mga tao, Don Ernesto?” minsang tanong ni Basti.
Ngumiti ang matanda. “Dahil hindi ko kayang mamatay nang hindi naipapasa ang apoy na minsang ibinigay sa akin ng ilog—ang apoy ng pag-asa.”

At mula sa ilog na minsang naging saksi sa kanyang pagbagsak, muling tumindig ang Don na itinuring na alamat. Hindi dahil sa yaman, kundi dahil sa kakayahang bumangon mula sa pagkawasak—kasama ang batang minsang itinuring ng mundo na walang halaga, ngunit siya palang magpapaalala na ang tunay na kayamanan ay hindi nasusukat sa ginto, kundi sa mga pusong muling natutong magmahal at magpatawad.