“Ang tunay na ganda ay hindi nasusukat sa ayos ng buhok o kinis ng balat, kundi sa kung paano mo tinitingnan ang iba—lalo na ang mga nasa ilalim ng iyong tingin.”

Sa isang abalang opisina sa gitna ng siyudad, sabay-sabay na huminga nang maluwag ang mga empleyado. Eksaktong alas-dose ng tanghali—oras na para magpahinga. Limang oras na walang tigil na pagtatrabaho, limang oras na puro tikatik ng keyboard at tunog ng telepono. Halos lahat ay halatang pagod—maliban sa isang babae.

Si Chris, ang pinakakilalang empleyada sa kanilang opisina. Laging maayos ang buhok, presko ang itsura, at tila hindi naaabot ng pagod. Kahit buong umaga ay puno ng meeting at tawag, hindi man lang nabubura ang kanyang maputing ngiti. “Grabe, Chris,” wika ng katrabahong si Julie, “ang ganda mo pa rin kahit buong araw tayong puro trabaho.”

Ngumiti lamang si Chris, ang tipo ng ngiting may halong kumpiyansa at bahagyang yabang. Sa totoo lang, sanay na siya sa mga papuri. Sa mata ng iba, siya ang huwarang empleyado—maganda, propesyonal, at tila perpekto. Ngunit sa likod ng bawat papuri ay naroon ang mga matang naiinggit, at mga pusong nagtatanong kung totoo ba ang lahat ng iyon.

Pagdating ng tanghalian, niyaya siya ni Julie kumain sa bagong bukas na restaurant sa baba ng gusali. Habang naglalakad sila, nagkukuwentuhan at nagtatawanan, hindi nila napansin ang lalaking matagal nang nakamasid kay Chris—si Ron, ang janitor ng kanilang kumpanya.

Tahimik lang itong nagmamasid, bitbit ang maliit na lalagyan ng kanyang baon—bagoong at kanin.

Pag-upo nila sa loob ng restaurant, pumili sila ng lugar malapit sa glass wall, kung saan maganda ang tanawin. Habang nagsisimula silang kumain, biglang may umupo sa tabi nila. Si Ron. May dala itong Tupperware, kutsara’t tinidor na nakabalot sa plastic, at isang ngiting tila inosente ngunit may halong kaba.

“Kamusta? Puwede bang makisabay?” magalang niyang sabi.

Napangiwi si Chris, bahagyang inilayo ang upuan, at bahagyang nagtakip ng ilong nang maamoy ang ulam ni Ron. Sa kanyang paningin, hindi ito kaaya-aya—marumi, mabaho, at hindi bagay sa lugar na iyon. “Ah… anong ginagawa mo?” tanong niya, pilit na ngumingiti.

“Pwede bang makikain? Nakakalungkot kasing kumain mag-isa,” sagot ng lalaki, may pag-aalangan ngunit may sinseridad.

Si Julie, bagaman naiilang, ay tumango bilang pahintulot. Ayaw niyang mapahiya ang lalaki. Pero halata sa mukha ni Chris ang labis na pagkadismaya. Nang buksan ni Ron ang kanyang baon, kumalat ang amoy ng bagoong sa hangin.

“Masarap ‘to,” sabi ni Ron, masiglang ngumiti. “Noong una, hindi ko rin gusto ang amoy. Pero nung natikman ko, ang sarap pala. Naiintindihan ko na kung bakit maraming Pilipino ang mahilig dito.”

Ngunit bago pa siya makapagtapos, mariing tumingin sa kanya si Chris. “Pwede ba? Huwag kang umastang malapit tayo. Pinalampas ko na nga na tumabi ka rito kahit hindi ako pumayag. Tapos ibabalandra mo pa sa harap ko ‘yang… bagoong mo? Hindi ka ba nahihiya?”

Natahimik ang buong mesa. Si Ron ay tila binuhusan ng malamig na tubig, habang si Julie ay napayuko sa hiya. Lahat ng kumakain sa paligid ay napatingin sa kanila. Tumayo si Chris, nagdabog, at tiningnan si Ron mula ulo hanggang paa. “Matuto kang mahiya. Isa kang janitor—at sa pagkakaalam ko, hindi ka nababagay sa lugar na ‘to.”

At tuluyan siyang umalis, iniwan ang lalaki sa gitna ng mga matang nanliliit, mga ngising nagtatawanan.

Tahimik na nagpatuloy sa pagkain si Ron. Hindi niya alam kung saan kukuha ng lakas, pero pinilit niyang ngumiti. Ang totoo, matagal na niyang kilala si Chris. Noong high school pa sila, siya na ang unang babae na nagpabilis ng tibok ng kanyang puso. At ngayong nagtagpo silang muli, janitor man siya, buo ang loob niyang patunayan na kaya rin niyang magmahal—at mahalin.

Ngunit tila napakalayo ng pagitan nila.

Kinabukasan, kumalat ang tsismis sa opisina. “Totoo bang may nanliligaw kay Chris na janitor?” tanong ni Vina, kasabay ni Rose, na parehong sabik sa balita. Nagtawanan silang dalawa habang nag-aayos sa harap ng salamin.

“Hindi ‘yan totoo,” sagot ni Chris, taas-noo. “Oo, may mga lalaking lumalapit sa’kin—pero hindi ako papatol sa gano’n. Janitor? Hindi bagay sa akin ‘yon.”

Ngumiti ang dalawa, parang lalong humanga sa kanya. “Tama ka. Ikaw pa, bagay ka sa may-ari ng kumpanya, hindi sa mababang tao,” sabi ni Rose. Napangiti si Chris, bahagyang kinilig. Sa isip niya, oo nga—hindi siya para sa katulad ni Ron.

Ngunit sa labas ng restroom, nakatayo si Ron. Narinig niya ang lahat. Nakatungo, pinipigil ang emosyon. Sa bawat salitang “mababang tao,” parang may kutsilyong humihiwa sa kanyang puso.

Habang naglilinis siya ng sahig, lumabas si Chris mula sa banyo. Maganda pa rin, mabango, at confident. Sandaling nagtama ang kanilang mga mata—ang kanya, puno ng paghanga; ang kanya, puno ng lamig. Pero biglang nag-iba ang ngiti ng babae, tila may naisip na kakaiba.

“Ron,” wika niya, may lambing sa tinig, “may hihingin sana akong pabor.”

Tumuwid agad ng tayo ang lalaki. “Ano ‘yon? Kahit ano, gagawin ko.”

“Pwede bang pumasok ka sa banyo? Nahulog kasi ‘yung lipstick ko sa toilet bowl. Pwede mo bang kunin para sa akin? Mahal kasi ‘yon, sayang naman.”

Napakurap si Ron, sandaling nag-alinlangan, ngunit agad ding tumango. “Sige, walang problema.”

Ngumiti si Chris—ngiting tila inosente, pero sa likod niyon ay may halong pangmamata. Sa kanyang isip, simpleng laro lang ito. Ngunit sa isip ni Ron, isa itong pagkakataong muling makatulong, muling mapansin.

Sa pagitan ng dalawang taong magkaibang mundo—ang isa’y nakatingin pababa, ang isa’y umaasang mapansin—nabubuo ang isang kwentong puno ng aral.

Sapagkat sa buhay, hindi laging ang perpekto sa paningin ang tunay na maganda. Minsan, nasa mga kamay na may kalyo, sa amoy ng bagoong, o sa pusong marunong magpakumbaba, naroon ang ganda na hindi kumukupas.

At sa oras na matutunan nating tumingin hindi lang sa labas kundi sa loob ng isang tao—doon natin mauunawaan kung sino talaga ang may tunay na halaga.