“Ang Pag-ibig ng Isang Ina, Walang Hanggan.”

Isang kwento ng sakripisyo, pag-ibig, at katotohanang walang hihigit sa puso ng isang ina.

Isang labandera lamang si Nanay Merlinda, ngunit sa likod ng pagod at mga basing kamay ay nakatago ang pusong matatag at puno ng pagmamahal. Siya ang haligi at ilaw ng maliit na tahanang pinaghirapan niyang buuin mag-isa. Sa bawat patak ng ulan, sa bawat araw ng paglalaba sa ilalim ng araw, tanging ang pangarap para sa anak niyang si Jerome ang kanyang sandigan.

“Jerome, anak, kumain ka na. Mainit pa ang sinigang!” sigaw niya mula sa kusina, habang ang amoy ng sinigang na may sampalok ay bumabalot sa buong bahay.
“Opo, Nay! Pababa na po!” sagot ni Jerome, iniwan ang mga blueprints sa lamesa.

Sa bawat hapunan nilang mag-ina, laging may halong lambing at pagmamalaki. Hindi man marangya ang buhay, sapat na para kay Jerome ang mainit na sabaw at mga ngiti ng ina. Sa isip niya, ang bawat diploma na kanyang natanggap ay tagumpay ni Nanay.

Pagkalipas ng ilang taon, nakamit ni Jerome ang pangarap—isang maganda at matatag na trabaho sa isang prestihiyosong kumpanya. Doon niya nakilala si Katrina — isang babae na tila bituing bumaba sa lupa. Matalino, elegante, at may kakaibang kislap sa mata. Sa unang pagkikita pa lang, nahulog na agad ang loob ni Jerome.

Isang gabi habang sila’y naghahapunan, tinanong ni Katrina, “Jerome, ang iyong ina?”
Ngumiti siya. “Si Inay? Siya ang buhay ko. Siya ang dahilan ng lahat ng meron ako.”
Napangiti si Katrina. “Sana makilala ko siya balang araw.”

Hindi nagtagal, nagkita ang dalawang babae sa buhay ni Jerome. Sa unang tingin, maganda ang naging ugnayan. Si Nanay Merlinda ay masayahing nagkuwento ng mga simpleng bagay, habang si Katrina naman ay nakikinig na may mga ngiti. Ang bahay na dati tahimik at puno ng alaala ng kahirapan ay tila nabuhay muli sa bagong presensiya.

“Inay,” sabi ni Jerome isang hapon, “plano po naming tumira muna dito pansamantala. Mas makakatipid po tayo.”
Sandaling nagulat si Nanay, ngunit agad din ngumiti. “Aba, oo naman, anak. Mas gusto kong malapit kayo sa akin.”
Ngunit sa kislap ng kanyang mga mata, may halong lungkot na hindi maipaliwanag.

At doon nagsimula ang bagong kabanata ng kanilang buhay. Sa una, tila maayos ang lahat. Si Katrina ay nagpasya na huwag nang magtrabaho.
“Bakit pa ako magtatrabaho, Jerome? Malaki naman ang kita mo. Mas gusto kong maging maybahay na lang at alagaan ka.”
Ang mga salitang iyon ay parang musika sa pandinig ni Jerome — isang tanda ng tiwala at pagmamahal.

Ngunit sa paglipas ng mga linggo, ang saya ay napalitan ng malamig na katahimikan.
Si Nanay na dati laging masigla, ngayon ay tila laging pagod. Madalas niyang abutan ito ng naglalaba o naglilinis, kahit hapon na. Hindi niya iyon pinansin; abala siya sa trabaho, abala sa pagbuo ng kinabukasan nilang tatlo.

Hanggang isang araw, narinig niya ang boses ni Katrina mula sa kusina — matalim, malamig, at puno ng paghamak.
“Aling Merlinda, hindi ka pa ba tapos maglaba? Ang bagal mo naman. Pakiinita mo nga ‘tong kape ko!”

Napatigil si Jerome. Bumaba siya at nakita ang ina — nakayuko, may ngiting pilit habang inihahanda ang kape.
“Inay, okay lang po ba kayo?” tanong niya.
“Oo naman, anak. Tinutulungan ko lang si Katrina,” sagot ng ina, bagaman ang ngiti nito’y hindi umaabot sa mata.

Lumipas ang mga buwan. Ang bawat araw ay naging pagsubok.
“Aling Merlinda, hugasan mo nga ‘to.”
“Aling Merlinda, linisin mo ang kwarto namin.”
“Aling Merlinda, ayusin mo ‘tong damit ko.”
Paulit-ulit. Nakasanayan na.

At si Jerome — bulag sa katotohanan. Ang mga kilos ni Inay, ang pagod sa kanyang mga mata, ay tinatabunan ng kanyang tiwala kay Katrina. Hanggang sa isang gabi, umuwi siya nang mas maaga, may dalang sorpresa — at ang tahimik na bahay ay tila may tinatagong sigaw.

“Aling Merlinda! Gaano ba kahirap sundin na ayaw ko ng matamis na kape? Ang tanda mo na!” sigaw ni Katrina, puno ng galit.

Parang biglang huminto ang oras. Pumasok si Jerome sa kusina. Nakita niya ang ina, nakayuko, nanginginig ang kamay habang hawak ang tasa ng kape. Sa harap nito, si Katrina, nakapamaywang, punô ng yabang at paghamak.

“Katrina,” mahina ngunit matalim ang boses ni Jerome, “ano ‘to?”
Nagulat si Katrina. “Jerome… nagkakatuwaan lang kami ni Aling Merlinda—”
“Tuwaan ba ‘yan? Ganyan mo ba tratuhin ang ina ko?”

Tahimik ang buong bahay. Ang galit na matagal niyang kinimkim ay sumabog.
“Ilang beses mo na bang ginawa ‘to? Ilang beses mo na bang sinaktan si Inay?”
“Anak, huwag na— okay lang ako,” mahina ang tinig ng ina.
Ngunit hindi siya nakinig. “Hindi okay, Nay. Hindi kailanman magiging okay na bastusin ka!”

At doon tuluyang naglabas ng tunay na kulay si Katrina.
“Ano naman kung inuutusan ko siya? Isa lang naman siyang labandera, Jerome! Hindi siya bagay sa atin!”

Ang bawat salita ay parang karayom sa puso ni Jerome. Ang babaeng minahal niya ay siya palang magpapahiya sa babaeng bumuhay sa kanya.

“Umalis ka,” malamig niyang sabi.
“Ano?”
“Umalis ka, Katrina. Ngayon din. Hindi ka nabibilang dito.”

Naging tahimik ang mundo.
“Wala kang kwenta, Jerome! Pati ‘yang ina mong labandera!”
Yun ang huling mga salitang iniwan ni Katrina bago siya lumabas, mabilis, may yabag ng galit sa sahig.

Naiwan si Jerome at si Nanay sa katahimikan. Lumapit siya, niyakap ito ng mahigpit.
“Patawarin niyo po ako, Nay. Hindi ko kayo naprotektahan.”
Ngumiti si Nanay sa gitna ng luha. “Anak, wala kang kasalanan. Ang mahalaga, magkasama tayo.”

Lumipas ang mga buwan. Ang bahay ay muling naging tahimik, ngunit ngayon, puno na ng kapayapaan. Sa bawat umagang may amoy ng bagong labang damit at nilulutong sinigang, naroon ang presensiya ng pagmamahal.

Si Jerome ay muling bumalik sa kanyang trabaho, mas determinado, mas mahinahon. Sa bawat proyekto, sa bawat tagumpay, palagi niyang sinasabi —
“Para ito sa iyo, Inay.”

At sa bawat ngiti ni Nanay Merlinda, naroon ang isang katotohanan na hindi kailanman magbabago:
Ang pag-ibig ng isang ina ay walang kapalit, at walang hanggan.