“Minsan, ang katahimikan ng lungsod ay nagtatago ng mga sigaw na walang nakaririnig. Pero kapag ang liwanag ng hustisya ay muling nagising, kahit sa pinakasimpleng karinderya, may muling mabubuhay na lakas ng loob.”

Sa isang makitid na eskinita sa Quiapo, sa gitna ng amoy ng usok, kape, at pawis ng lungsod, may isang maliit na gotohan na matagal nang sandigan ng mga taong pagod at gutom. Doon, sa ilalim ng dilaw na bumbilya na kumikislap sa kisame, naganap ang isang kwentong babago sa katahimikan ng gabi—isang banggaan ng kabutihan at kasamaan, ng tapang at takot, ng isang sundalong naghahanap ng kapayapaan at ng mga aninong sanay mamuhay sa gulo.

Tahimik na nakaupo si Major Alena Dela Cruz, kilala sa hanay ng militar bilang Aguila Uno, isa sa mga pinakamahusay na babaeng opisyal ng Special Forces. Sa labas, isa lamang siyang babaeng nakasuot ng lumang maong at itim na t-shirt, may suot na cap na bahagyang nagtatago sa kanyang mga matang sanay makakita ng panganib. Kakatapos lang niya ng isang misyon sa Basilan, isang linggong bakasyon lang ang ipinahinga ng kanyang katawan, pero ang isip niya, tila hindi pa rin nakaaalis sa gubat ng putukan at dugo.

Ngayong gabi, gusto lang niyang malasahan muli ang goto ni Nanay Nelia, ang matandang may-ari ng karinderyang minsang naging parang tahanan niya noong siya’y bata pa. Pagpasok niya, bumungad ang mainit na singaw ng sabaw, ang halimuyak ng bawang at luya, at ang amoy ng pritong baboy na nakapagpabalik ng mga alaala ng kanyang ina.

“Hijja! Ikaw pala yan,” bati ni Nanay Nelia, ang kanyang tinig puno ng tuwa. “Abay kay tagal mong nawala. Payat-payat mo na anak. Halika, ipaghahanda kita ng espesyal.”

Ngumiti si Alena, at sa unang pagkakataon matapos ang maraming buwan, naramdaman niyang parang ligtas siya. Habang hinihigop niya ang mainit na sabaw, pinagmamasdan niya ang paligid: ang magkasintahan sa gilid na nagbubulungan, ang grupo ng mga estudyanteng nagtatawanan, at ang matandang lalaking tahimik na nagbabasa ng dyaryo. Sa gitna ng amoy ng lugaw at patis, sa wakas, naramdaman niyang may tinatawag na kapayapaan.

Ngunit ang kapayapaan ay madalas marupok. At minsan, nasisira ng isang sigaw.

“Ina, ang bagal naman ng matandang ‘to! Hoy, Lola, gutom na kami dito!”

Parang kidlat na pumutok ang tinig mula sa mesa malapit sa pinto. Tatlong lalaking lasing, pawang nakasando at may mga tattoo na parang mga ahas na gumagapang sa kanilang mga braso. Sa gitna nila si Beiste, ang lider—mata pa lang ay puno na ng yabang at panganib. Sa mesa nila, kalat ang mga bote ng alak, at sa paligid, unti-unting nabalot ng kaba ang buong kainan.

Tahimik na lumapit si Nanay Nelia, may dalang pitsel ng tubig. “Pasensya na mga iho, marami lang talagang customer ngayon. Heto, tubig muna.”

Ngunit sa pandinig ni Beiste, iyon ay isang insulto. “Tubig? Ano kami, isda?” sabay tawa ng malakas. Ang tunog ng kanyang halakhak ay parang basag na salamin sa gitna ng tahimik na gabi.

“Lola,” dagdag pa niya, “alam mo naman kung anong kailangan namin ‘di ba? Huwag mo na kaming pinaghihintay. Baka mainip kami, at alam mo naman kung ano’ng nangyayari kapag naiinip kami.”

Lahat ay natahimik. Ang mga estudyante nagkunwaring abala sa cellphone. Ang magkasintahan, napayuko. Si Nanay Nelia, nanginginig man, ay pinilit ngumiti at tahimik na bumalik sa kusina.

Pinagmamasdan ni Alena ang lahat. Sanay siya sa mga ganitong eksena—mga bully na ginagamit ang takot bilang sandata. Pero ngayong gabi, gusto lang niyang maging ordinaryong tao. Isang bisitang kakain ng goto. Kaya pumikit siya, huminga nang malalim, at bumulong sa sarili, “Huwag niyo sanang ituloy. Huling araw ko na sana ng katahimikan.”

Ngunit ang dasal ng isang sundalo ay bihirang pakinggan.

Lumipas ang isang oras. Ang mga lalaki ay lalong nalasing. Unti-unting umalis ang mga tao hanggang sa tatlo na lang silang naroon—sina Beiste, si Nanay Nelia sa kusina, at si Alena na tahimik pa rin sa sulok.

“Hoy, Lola! Ang bill namin!” sigaw ni Beiste. Lumabas si Nanay Nelia, hawak ang maliit na papel. “Tatlong daan at singkuwenta, iho.”

Ngumisi si Beiste. “Tatlong daan? Eh, parang hindi mo kami kilala ah.” Lumapit siya sa matanda, at sa bawat hakbang, ramdam ni Alena ang bigat ng tensyon.

“Lola naman,” patuloy ni Beiste, “karangalan na ngang pumunta kami rito eh. Dapat nga, ikaw pa magpasalamat.”

“Hindi ganyan ang usapan, iho,” sagot ni Nanay Nelia, pilit pinatitibay ang boses. “May utang pa kayo sa nakaraan. Hindi niyo pa nababayaran.”

Tumaas ang kilay ni Beiste, at sa isang iglap, nagbago ang kanyang mukha. “Utang? Kalimutan mo na ‘yon, Lola. Ang mahalaga, nasaan na ang para sa proteksyon ngayong buwan?”

Tahimik. Walang huminga. Alam ng lahat kung anong ibig sabihin ng “proteksyon.” Isa iyong buwis sa takot, binabayaran ng mga maliit na negosyante para lang manatiling ligtas.

Dito, tumigas ang tingin ni Alena. Bumalik sa kanya ang memorya ng mga sibilyang inabuso ng kapangyarihan, ng mga inang umiiyak sa gitna ng giyera. Ang dugo sa kanyang mga ugat ay muling nag-apoy.

Tumayo siya. Dahan-dahan. Tahimik. Lumapit sa mesa ni Beiste.

“Bayaran mo ang matanda,” malamig niyang sabi.

Natahimik si Beiste, saka tumawa. “At sino ka naman, miss? Asawa niya? O taga-DILG ka?”

Hindi sumagot si Alena. Ang mga mata niya, matalim na parang punyal. Sa isang iglap, hinampas ni Beiste ang mesa, pero bago pa siya makagalaw, mabilis na umikot ang kamay ni Alena—isang galaw na sinanay sa libo-libong oras ng combat training. Sa loob ng ilang segundo, nakadapa na sa sahig si Beiste, pinipilipit ang braso at hindi makagalaw.

Napatigil ang dalawang kasamahan niya, tulala. “Mga pulis na yan!” sigaw ng isa, pero bago pa sila makatakbo, hinila ni Alena ang badge mula sa kanyang bulsa.

“Major Alena Dela Cruz, Armed Forces of the Philippines. Subukan niyo.”

Bumagsak ang mga bote sa sahig. Ang ingay ng Quiapo ay muling bumalik, pero ngayon, may halong paghinga ng mga taong kanina ay puno ng takot.

Lumapit si Nanay Nelia, luhaan pero nakangiti. “Salamat, hija. Akala ko… wala nang tutulong.”

Ngumiti si Alena, ibinalik ang kanyang cap, at tumingin sa pinto. “Hindi po lahat ng laban nasa gubat, Nay. Minsan, nandito lang sa mga lugar na ganito. At minsan, isang goto lang ang kailangan para ipaalala sa atin kung bakit tayo lumalaban.”

Lumabas siya sa kainan, bitbit ang bigat ng katahimikan na minsan niyang hinanap. Sa likod niya, ang liwanag mula sa karinderya ay kumislap sa dilim ng gabi—parang paalala na kahit sa gitna ng lungsod, may mga agilang patuloy pa ring nagbabantay.