“Minsan, ang pinakamalaking panganib ay hindi nagmumula sa labas, kundi sa loob ng sariling tahanan. Sa isang gabi ng pagdiriwang, natuklasan ni Mang Ernesto na ang ngiti ng anak ay may tinatagong kamandag.”

Sa edad na animnapu’t tatlo, nagpasya si Mang Ernesto Vergara na ibenta ang kumpanyang itinayo niya mula sa wala. Sa loob ng apat na taon, mula sa isang lumang jeep na ginagamit niya sa maliit na trucking business, ay nabuo ang A Cargo Logistics—isang dambuhalang kompanyang kinikilala sa buong bansa. At ngayong ibinenta niya ito sa halagang tatlong daan at dalawampung milyong piso, inakala niyang iyon na ang simula ng kanyang mapayapang pagreretiro.

Bilang pagdiriwang, inimbitahan niya ang nag-iisa niyang anak na si Ramon at ang manugang na si Claris sa isang mamahaling restaurant sa Bonifacio Global City. Sa ilalim ng malambot na liwanag at marahang tugtugin ng piano, dama ni Mang Ernesto ang katahimikan na minsang sumisimbolo ng tagumpay—ngunit ngayong gabi, parang may kakaibang lamig ang hangin.

“Tay,” sabi ni Ramon habang nag-aangat ng mamahaling wine glass, “grabe, tatlong daan milyon! Ang sipag mo talaga. Dapat magpahinga ka na. Kami na ang bahala sa’yo.”

Ngumiti si Ernesto, ngunit sa loob niya ay may bigat na hindi maipaliwanag. Alam niyang bawat pisong iyon ay bunga ng pawis, puyat, at sakripisyo—mga bagay na hindi kailanman nakita ng anak. Si Claris, ang magandang manugang na galing sa mayamang pamilya, ay ngumiti rin. “Tama si Mon, Pa. Enjoyin mo na lang ang natitirang taon mo. Kami na bahala sa’yo.”

“Alagaan.”
Ang salitang iyon ay tumimo sa isip ni Ernesto. Parang may ibang ibig sabihin. Tinitigan niya ang anak—wala na ang batang minsang sabik sumama sa mga biyahe ng truck. Sa halip, kaharap niya ngayon ang isang lalaking may malamig na tingin, puno ng ambisyon. Naalala niya ang yumaong asawa niyang si Aling Lorna, at ang mga salitang binitiwan nito bago pumanaw: “Nes, bantayan mo ang anak natin. Nakikita ko sa kanya, mas gusto niya ang pera kaysa pagmamahal.”

Noon ay tinawanan lang iyon ni Ernesto. Ngunit ngayong gabi, habang pinagmamasdan niya ang mag-asawang anak, bigla niyang naramdaman na totoo ang babala ni Lorna.

Matapos ang hapunan, tumayo si Ramon at niyaya si Claris na sumayaw. “Tay, tugtog nila yung paborito naming kanta,” sabi ng anak habang inaakay ang asawa. Habang nagsasayaw ang dalawa, nanatili si Mang Ernesto sa mesa, pinagmamasdan sila na may halong saya at lungkot. Maganda silang pagmasdan, parang eksena sa pelikula. Ngunit alam niya, hindi totoo ang mga ngiti.

Bago pa niya maabot ang baso ng cranberry juice sa harap niya, may lumapit na gwardya—matanda, ngunit matalas ang mga mata. “Sir Ernesto,” mahinang sabi nito, “pasensya na po, pero may nakita ako kanina.”

“Nakita mo?” tanong ni Ernesto, bahagyang naguguluhan.

“Habang papunta po rito yung anak niyo, may tinapik siyang maliit na bote sa ilalim ng mesa. Nang tumalikod po kayo, binuhos niya yung laman sa cranberry juice ninyo.”

Parang biglang tumigil ang oras. Ang tugtugin ng piano ay parang nawala, at ang ilaw ay lumabo. “Sigurado ka?” halos pabulong niyang tanong.

“Opo, sir. Parang may halong puting likido,” sagot ng gwardya, ang pangalan sa badge ay Morales.

Tahimik na tumango si Ernesto. “Salamat, Morales. Wala kang nakita, naintindihan mo?” Tumango ang gwardya. “Mag-iingat kayo, sir,” dagdag nito bago umalis.

Habang nakatingin si Mang Ernesto sa basong kulay pula, alam niyang ang inakalang gabi ng tagumpay ay naging gabi ng pagtataksil. Dahan-dahan siyang umupo, marahang huminga, at pinilit ang sariling ngumiti. Mula sa dance floor ay papalapit sina Ramon at Claris, nagtatawanan na parang walang nangyari.

“Tay, ayos ka lang?” tanong ni Ramon, habang inaabot ang balikat ng ama.

“Medyo sumakit lang ang sikmura ko,” sagot ni Ernesto. “Siguro sa pagkain.”

Tumango si Claris. “Gusto mo bang umuwi na, Tay?”

“Oo, siguro nga,” sagot niya. Tumawag siya ng sasakyan, at bago umalis, sinadyang masanggi ang baso. Kumalat ang pulang juice sa puting mesa—tila dugo. Habang abala ang mag-asawa sa pagpupunas, dahan-dahan niyang kinuha ang basang tela at ipinasok ito sa bulsa ng kanyang Amerikana.

Habang naglalakad palabas ng restaurant, malamig ang hangin, ngunit mainit ang pintig ng puso niya. Ang basang tela sa bulsa ay tila mabigat—isang tahimik na saksi sa pagtataksil ng sariling dugo. Sa loob ng sasakyan, tumingin siya sa bintana. Ang mga ilaw ng siyudad ay parang kumikislap na luha.

“Anak ko,” mahina niyang sabi, “bakit mo nagawa ito?”

Pagdating sa bahay, hindi siya nakatulog. Binuksan niya ang ilaw sa kanyang opisina at inilabas ang tela. Amoy cranberry pa rin, ngunit may kakaibang singaw—parang gamot, o kemikal. Hindi na siya nagduda. Tinawagan niya ang isang dating kliyente, si Doktor A.C. Pons, isang chemist na may sariling laboratoryo.

“Dok, kailangan ko ng tulong. Gusto kong ipa-test ang isang bagay. Kailangan kong malaman kung may halong lason.”

Tahimik sandali ang kabilang linya bago sumagot si Pons. “Dalhin mo rito. Huwag ka nang dadaan sa front desk. Dumiretso ka sa likuran.”

Alas-dos ng madaling araw, bumiyahe si Ernesto papuntang Pasig. Madilim ang kalsada, tanging mga poste ng ilaw at alulong ng aso ang kasama niya. Pagdating sa laboratoryo, sinalubong siya ni Dok Pons. “Ito ba ‘yon?” tanong ng doktor.

Tumango si Ernesto. “Oo. Galing ‘to sa baso ko kagabi.”

Inilagay ni Pons ang tela sa isang sterilized bag. “I’ll run a toxicology test. May resulta ito bago mag-umaga.”

Habang naghihintay, umupo si Ernesto sa karinderya sa tabi ng kalsada. Umorder siya ng kape ngunit hindi niya ito ininom. Ang isip niya ay paulit-ulit na bumabalik sa mukha ng anak at sa mga salitang iniwan ni Lorna. “Hindi lahat ng ngiti ay totoo.”

Lumipas ang ilang oras. Nang mag-vibrate ang cellphone niya, alam niyang dumating na ang sagot. Binuksan niya ang email, at doon niya nakita ang mga salitang nagpatigil sa kanyang paghinga:

“Result: Positive for toxin – high concentration of cyanide derivative.”

Tahimik siyang napapikit. Hindi na niya kailangang magtanong kung sino ang may gawa. Ang dugo ng kanyang dugo, ang batang inakay niya mula pagkabata, ang siyang nagtangka ng kanyang buhay.

Ngunit sa halip na galit, isang kakaibang linaw ang dumaloy sa kanyang isipan. Hindi siya mamamatay ng tahimik.

Tumayo siya, inilagay ang cellphone sa bulsa, at marahang ngumiti. “Salamat, Lorna,” bulong niya. “Hindi mo ako pinabayaan.”

Sa paglabas niya ng karinderya, unti-unti nang sumisikat ang araw. Ang unang liwanag ng umaga ay tumama sa kanyang mukha, at sa unang pagkakataon, naramdaman niyang hindi siya talunan. Sapagkat ngayong alam na niya ang katotohanan, handa na siyang ipaglaban ang natitirang bahagi ng kanyang buhay—hindi bilang biktima, kundi bilang ama na marunong magmahal at maghiganti sa paraang makatarungan.

At sa paglalakad ni Mang Ernesto sa umagang iyon, isang bagong kabanata ang kanyang sinimulan—hindi ng negosyo, kundi ng katarungan at katapangan ng isang ama na nilason ng sariling anak, ngunit piniling lumaban sa halip na mamatay nang tahimik.