“Minsan hindi ang distansya ang naglalayo sa dalawang tao… kundi ang katahimikang unti-unting kumakain sa pagitan nila.”

Sa gabing iyon nagsimula ang kwento ko—isang gabing kailanman ay hindi ko inakalang magiging simula ng tanong na matagal ko nang iniiwasang harapin. At oo, ako ang Andrea sa kuwentong ito. Ako ang taong pilit kumakapit sa pangarap, sa pag-ibig, at sa ideya na ang dalawang puso ay kayang tumindig sa gitna ng magkaibang direksyon. Ngunit habang tumatagal, napagtatanto kong hindi lahat ng pagmamahal ay sapat para buuin ang hinaharap na pinapangarap ko.

Sa maliit na karinderyang palagi naming tagpuan ni Jobert, nakaupo ako habang marahang hinihipan ang mainit na sabaw. Galing ako sa interview ng isang internship na matagal ko nang inaasam. Sa isip ko, iyon ang magiging unang hakbang para sa career na matagal ko nang pinaplano. Gaya ng nakasanayan, maaga akong dumating. At gaya rin ng dati, malamang ay muli na naman siyang may biglaang lakad.

Pagtingin ko sa orasan, nagtama ang hinala ko. Dumating si Jobert na pawis, hingal, may dalang camera na halos hindi na bumibitiw sa leeg niya. Kumaway siya, ngumiti, at parang wala lang ang lahat.

“Han, pasensya na. May tinapos lang akong shoot. Wala kasing ibang puwede.”

Tumango ako. Sanay na ako. Pero sa loob-loob ko, may bulong na nagsasabing sana man lang ay nagpaalam siya—kahit saglit, kahit maiksi.

Umupo siya sa harapan ko, mabilis pa sa ihip ng hangin ang kuwento niya. May bago na namang booking. May bago na namang raket. May bago na namang ideyang pinapasok niya nang buong tapang. At oo, mahal ko siyang ganoon. Pero sa likod ng ngiting pinipilit kong ilabas, may kirot na kumakapit.

“Han,” malumanay kong tanong, “nag-iisip ka ba para sa long-term? Yung stable? Yung future?”

Parang may malamig na hangin na dumaan sa pagitan namin. Kita ko agad ang iritasyon sa mukha niya, kahit pilit niya itong tinatago.

“Han, paulit-ulit na tayo dito. Hindi ko nakikita ang sarili ko na may boss. Mas gusto kong malaya. Mas gusto kong ako ang may hawak ng oras.”

Hindi ko alam kung paano ko sasabihin nang hindi siya masasaktan. Pero sinabi ko pa rin.

“Iba pa rin kapag may siguradong sweldo, benefits… future.”

Tumahimik siya saglit. “Han, may future naman ako ah. Hindi lang katulad ng naiisip mo.”

Hindi na ako nagsalita pa. Pilit kong kinain ang malamig na kanin habang ang isip ko ay kumakawala sa pagitan naming dalawa.

Pag-uwi namin, sabay kaming naglakad. Magkahawak kamay. Pero sa loob ko, pakiramdam ko parang may dingding na unti-unting tumataas sa pagitan namin. Hindi ko alam kung kailan nagsimula iyon. Hindi ko alam kung kasalanan ko ba o kasalanan niya. Basta ang alam ko—may nagbabago.

“Han,” bulong niya, “ginagawa ko ‘to para sa future natin.”

Oo, narinig ko iyon. Pero hindi ko ramdam.

Kinagabihan, habang nakatingin ako sa kisame, tinanong ko ang sarili ko: bakit parang mas mahal ko ang plano kaysa sa taong parte ng plano? O baka mas mahal niya ang pangarap niya kaysa sa akin?

Hindi ko alam.

Lunes ng umaga, abala ako sa pag-aayos ng portfolio para sa panel interview ko. Alam kong malaking oportunidad iyon kaya gusto ko sanang makarinig ng kaunting suporta mula sa kanya. Maaga akong nag-message. Pero walang sagot. Alam kong may shoot siya. Pero kahit isang good morning man lang, sana.

Nang matapos ang interview, masaya akong tumawag. “Han, tapos na. Sana pumasa ako!”

Pero boses niya ang narinig ko, nagmamadali, may maingay na background music, at halatang abala.

“Han pasensya na. Busy ako. Later na lang ha. Congrats!”

At bago ko man sabihin na miss ko siya, naputol ang tawag.

Napatigil ako sa sidewalk. At doon ko naramdaman ang bigat na ilang buwan ko nang dinadala.

“Bakit parang ako ang laging may oras, pero siya… kailan ba ako naging priority?”

Kinagabihan, dalawang oras akong naghintay. Nang dumating siya, dala niya ang pagod, ang pawis, at ang isa na namang dahilan.

“Han, sorry ah, traffic—”

“Bakit lagi ka na lang may aberya?” nanginginig ang boses kong putol sa kanya. “Bakit hindi ka marunong magsabi? Bakit parang ako ang laging naghihintay?”

Nagulat siya. Hindi siya sanay na ako ang pumuputok. Kahit ako rin, hindi ko sanay ang sarili ko.

“Han, alam mo namang ganito ang trabaho ko. Hindi ko hawak ang takbo ng araw.”

“Pero hawak mo ang oras mo, hindi ba? Lagi mong sinasabi iyan. Kung hawak mo, bakit hindi mo ako kayang unahin kahit minsan?”

Nakatingin lang siya. Para siyang batang hindi makasagot.

“Hindi sa hindi kita priority,” mahinang sabi niya. “Nagpapagal ako para sa future natin.”

“Future?” Napatawa akong mapait. “Paano tayo magkakaroon ng future kung hindi mo kayang maging present?”

Tahimik siya. Ako rin. Parang huminto ang oras sa pagitan namin.

“Han,” bulong niya, “bakit minamaliit mo ang ginagawa ko?”

“HIndi ko minamalit,” tugon ko. “Natatakot lang ako. Parang wala kang malinaw na plano. Parang lagi kang nadadala ng hangin. Paano ako magkakaroon ng tiwala kung hindi ko alam kung saan tayo patungo?”

Hindi siya sumagot.

At doon ko nakita ang isang bagay na mas nakakatakot pa sa pag-aaway: ang katahimikang walang gustong mauna.

Umuwi kami nang magkasabay, pero hindi magkahawak kamay. Magkatabi, pero malayo.

Isang linggo ang lumipas. Pilit naming tinapalan ang sugat sa pagitan namin, pero ramdam kong may punit na hindi na basta malalapatan ng simpleng sorry.

Hanggang isang gabi, habang pauwi ako galing sa trabaho, tumawag siya.

“Andrea… kailangan natin mag-usap.”

Iba ang tono. Hindi ito si Jobert na mabilis magsalita, masigla, puno ng ideya. Ito ang Jobert na tahimik, nag-iingat, parang may buhol sa dibdib.

Pagkita namin sa park, nakaupo siya sa bench na madalas naming tulugan ng kwentuhan noon. Pero ngayon, tila hindi niya alam kung saan niya ilalagay ang mga kamay niya.

“Han,” simula niya, “napapansin kong nasasaktan ka na.”

Hindi ako sumagot. Nakinig lang ako.

“Hindi ko sinasadyang hindi ka unahin. Pero… siguro, sa paraan ko ng paghanap ng pangarap, hindi ko namalayang unti-unti na kitang nasasaktan.”

Huminga siya nang malalim.

“Hindi ko alam kung kaya ko pang baguhin ang sarili ko. Hindi ko alam kung kaya kong tumigil sa mga raket. Hindi ko alam kung kaya kong maging taong gusto mong kasama mo.”

Tumingin siya sa akin. Ngayon ko lang nakita ang ganoong lungkot sa kanya.

“At hindi ko rin kayang hilahin ka pababa kung ang kailangan mo ay isang taong kayang tumindig ng matatag.”

“Jobert…” bulalas ko, pero pinutol niya ako.

“Han, mahal kita. Pero baka… baka hindi sapat para punan ang dalawang mundong sobrang magkaiba.”

At doon, parang may malamig na hangin na tumagos sa akin.

Hindi ko alam kung magiging ako ba ang bibitaw—o siya ba ang unti-unting bumibitaw. Basta ang alam ko, pareho kaming napagod sa paghila sa isa’t isa.

Niyakap niya ako. Hindi mahigpit. Hindi rin maluwag. Saktong alam mong iyon na ang huling yakap.

“Sa ibang panahon siguro,” bulong niya, “baka mas gumana tayo.”

At tulad ng dalawang ilaw sa magkabilang dulo ng kalye, naghiwalay kami nang walang sigawan, walang galit, walang sisihan.

Kundi dalawang pusong napagod kakatanong kung saan ba talaga ang gitna namin.

Hanggang ngayon, minsan naiisip ko pa rin si Jobert. Ang mga ngiti niya. Ang mga pangarap niya. Kung saan siya dinala ng mga raket niya. Kung naging masaya ba siya sa napili niyang direksyon.

At ako? Natuto akong ang pagmamahal ay hindi laging sapat. Kailangan ng direksiyon, oras, at handang mag-adjust na puso—mula sa parehong panig.

Ngunit ang pinakaimportante? Natutunan ko ring hindi ko kailangang isiksik ang sarili ko sa mundong hindi na ako binibigyan ng espasyo.

Minsan, hindi ang kawalan ng pag-ibig ang nagtatapos sa dalawang tao.

Minsan, ang pagmamahalan mismo ang nagtutulak sa inyong payagan ang isa’t isa… na lumipad sa magkaibang langit.