“Sa gitna ng katahimikan ng bundok, may isang dalaga na tila may lihim na ilaw na sinusundan ng mga taong hindi niya kilala—liwanag na magbabago sa kanyang buhay.”

Sa mataas na bahagi ng baryo ng San Marudo, kung saan madalas ay pinapaspasan ng malamig na simoy mula sa bundok, naroon ang maliit na kubo ni Lira Montera. Isang payak na dalaga, ngunit may kakaibang ning sa bawat ngiti niya na kayang magpabago ng araw ng kahit sinong makakita. Tuwing umaga bago pa man sumikat ang araw, maririnig ang kaluskos ng mga kahoy mula sa bakod ng mga kambing ni Aling Puring, tanda ng simula ng kanyang araw.

Doon nagsisimula ang araw ni Lira. Hindi lamang dahil siya ang katulong ni Aling Puring, kundi dahil sa pag-aalaga at pagtulong na natutunan mula pagkabata. “Lira! Hihaigin ka sa labas!” sigaw ng matanda mula sa bintana. Ngumiti si Lira at sinara ang maliit na gate ng kulungan. “Ayos lang po ako, Aling Puring. Masasanay din po ang mga kambing ninyo. Parang ako rin po, matigas ang ulo pero mabait naman,” biro niya. At agad na tumugon ang malutong na tawa ng matanda.

Lumaki si Lira sa pangangalaga ng tiyuhin niyang si Tio Rohelio, isang tahimik ngunit mabait na mangingisda. Wala siyang maalalang magulang. “Iniwan ka ng ina mo noong sanggol ka pa, at mula noon, ikaw na ang sariling anak ko,” madalas sabihin ng tiyuhin. Dahil dito, nasanay si Lira na harapin ang buhay nang walang hinihintay na kapalit mula sa iba. Sa ilog, natutunan niyang magbuhat ng lambat, manghuli ng isda, at maging matibay sa bawat hamon ng buhay.

Isang umaga, habang naglalakad siya papunta sa palengke upang dalhan ng gulay si Miming, isang batang vendor na paborito niyang tulungan, biglang napahinto si Lira. May tatlong magagarang sasakyan na pumarada sa gitna ng makipot na daan. Bumukas ang pinto at bumungad ang tatlong lalaking halatang may presensya ng yaman at kapangyarihan—ang magkakapatid na Drake, Kael, at Nox Alejandro, tatlong milyonaryong pumasok sa San Marudo upang maghanap ng lupang puwedeng gawing Eco Resort.

Napatigil ang tatlong lalaki nang makita si Lira, inaakay si Miming para tumawid sa kalsada. “Bro, sino yun?” bulong ni Nox. “Lokal siguro,” sagot ni Kael. Si Drake, ang pinakamatanda, ay seryosong nakatingin lamang habang inaayos ang kanyang relo. Ngunit may ngiti sa kanyang mga mata, isang pagkakitaan ng kabaitan. Kahit hindi pa sila lumalapit, naramdaman ni Lira na pinagmamasdan siya. Pinilit niyang ngumiti ngunit agad ding umiwas ng tingin at nagpaalam kay Miming. “Oh, siya, iwan na kita rito. Ingat ka ha.”

Pagdating niya sa ilog sa ilalim ng malaking punong nara, muli niyang nakita ang tatlong magkakapatid. Nahatayo sila roon, tila nag-iinspeksyon ng paligid. Tahimik na bumaba si Lira mula sa path, ngunit nang mapansin siya ni Kael, kumaway ito. “Hay, Miss!” masiglang bati ni Kael. “Ah, hello po,” maikling tugon ni Lira habang nagsisimulang maglakad palayo.

“Pwede bang magtanong?” humabol si Drake, mas seryoso ngunit magalang. “May shortcut ba papunta sa kapilya?” “Meron po, pero medyo madulas doon sa may paakyat,” sagot niya. “Pwede mo ba kaming ituro?” tanong ni Nox, may ngiting parang nanunukso. Ngunit biglang narinig ni Lira ang kampana mula sa baryo. Tumigil siya, parang may kaba sa mukha. “Pasensya na po, kailangan ko pong umuwi. Diretso lang kayo tapos kanan sa malaking kawayan. Hintay!” wika niya kay Kael, ngunit mabilis na lumakad palayo. Nagkatinginan ang magkakapatid.

“Bakit parang nagmamadali palagi?” bulong ni Nox. “Hindi ko alam… pero interesting,” sagot ni Drake. Ilang araw ang lumipas, madalas nilang makita si Lira sa iba’t ibang bahagi ng baryo—mula palengke hanggang tabing-ilog. Hindi niya ito planado, ngunit dahil sa dami ng gawain niya sa baryo, palaging nagtatagpo sila.

Minsan, nakita ni Kael si Lira sa plaza habang tinutulungan ang ilang kabataang magpintura. Lumapit siya at nagbiro, “Hindi ka ba napapagod? Parang lagi kang may ginagawa.” Ngumiti si Lira, nagpupunas ng pawis gamit ang lumang panyo. “Pagod po, eh. Pero masarap sa feeling kapag may natatapos,” sagot niya. “Nakakatuwa ka naman,” tugon ni Kael, sabay ngiti.

Si Drake naman ay madalas mapadpad sa kubo ni Tio Rohelio. “Dior Rogelyo, may isda ba kayo ngayon?” tanong nito. Ngunit halatang hindi isda ang pakay. Si Nox naman ay minsang nakasabay ni Lira sa talipapa. “Ikaw na naman,” biro niya. “Lagi ka yatang nandito.” “Ganun po talaga pag maraming kailangan gawin,” sagot ni Lira, sabay ngiti.

Ngunit sa bawat pagtatagpo, mapapansin ng matalas ang mata—bago pa dumilim, palaging biglang nagmamadaling umalis si Lira. Para siyang may hinahabol o may oras na hindi dapat lumagpas. Sa tuwing natatapos ang araw, may makikita ang magkakapatid na hindi nila maipaliwanag—isang maliit na liwanag sa tuktok ng bundok, kung saan paakyat si Lira gamit ang isang lumang lampara.

Matapos ng ilang araw ng palaging biglaang pag-alis ni Lira tuwing dapit-hapon, lalo lamang silang naging interesado sa kanya. Hindi nila maintindihan kung bakit tila ba may tinatago siya, o may sinusunod na oras na hindi lumalampas. Sa kabila ng pagtatago ng dalaga sa tunay niyang dahilan, hindi maiwasang mas mapalapit sila sa kanya sa bawat pagkakataong nagtatagpo ang kanilang landas.

Isang umaga, maaga pa lamang ay bumaba si Drake mula sa kanilang rest house at nagtungo sa kubo ni Lira. Bitbit niya ang maliit na paper bag na may lamang tinapay mula sa panaderya ng baryo. Nang makita siya ni Tio Rohelio, napakamot pa ang matanda. “Abay Drake, ang aga mo namang bumisita. Ano bang atin?” “Ah, magpapabili po sana ako ng isda,” sagot ni Drake, bagamat halatang biro lang iyon. “Eh hindi pa ho ako nangingisda. Pero teka lang, gigisingin ko si Lira.” “Ah huwag na po. Huwag niyo na siyang gambalain,” mabilis na tugon ni Tio Rohelio. Ngunit huli na, lumabas si Lira.

“Sir Drake, gulat niyang bati. Napaaga po kayo ngayon.” “Kailangan ko lang ng isda, kunyari,” biro ni Drake. Umiling si Lira, bahagyang namumula ang pisngi. Habang nag-uusap sila, dumaan si Mangkulas, ang kapitbahay na maubalitang bago. “Ay Lira, yung mga punong santol sa likod. Kailangan na raw ayusin. Nakatabingi na baka mahulog sa mga kambing ni Aling Puring.” Agad nag-alok si Drake. “Gusto mo tulungan ka namin?” “Naku, hindi na po. Taya ko po ‘yun.” Ngunit sa mata ni Drake, kitang-kita ang pag-aalala.

Samantala, si Kael naman ay nagpakitang-gilas sa community cleanup drive ng barangay. Pagdating niya sa plaza, naroon na si Lira, nagpipintura ng lumang stage kasama si Tita Malen at ilang kabataan. “Uy Lira!” nakangiting bati ni Kael habang may dalang timba ng pintura. “Tulungan na kita diyan.” “Hoy Kael, marunong ka bang magpintura?” sabat ni Tita Malen, nakataas ang kilay. “Of course!” sagot ni Kael sabay walis ng buhok pataas.

Ngunit pag-apak niya sa hagdan, nalagkit ang sapatos niya sa pintura. “Oh, okay. Medyo hindi pala ako ganon kagaling.” Natawa si Kael, at mas lalo siyang natawa nang makita si Lira na hindi makapagpigil sa pagngiti. Sa hapon ding iyon, si Nox naman ay napadpad sa talipapa. Doon niya naabutan si Lira na nakikipagtawanan kay Nanang Resa, isang tindera ng gulay.

“Nox!” bati ni Lira. “Medyo gulat. Ang layo mo sa rest house ah,” tugon ni Nox. “Diretsahan lang, ngunit hindi bastos. May bibilhin sana akong kahit ano. Basta yung bibilhin ko, masarap.” “Ah, yung pinakamura o pinakamahal,” singit ni Nanang Resa, napapailing. “Natawa si Nox. Pinakamura. Pero huwag mo ng sabihin kay Lira, baka isipin niyang naghihirap ako.” “Wala naman akong sinasabi,” sagot ni Lira, bahagyang naiilang.

Habang lumilipas ang mga araw, natural nang nagiging bahagi ng araw ni Lira ang presensya ng magkakapatid. Kahit hindi niya inaamin, may kakaibang damdamin siyang nararamdaman tuwing nakikita sila. Paminsan-minsan, nag-aalitan ang tatlo dahil pareho silang gustong mapalapit sa kanya. Isang hapon, habang nagtutulungan ang buong komunidad sa pag-aayos ng mga bulaklak sa harap ng kapilya, napansin ni Tita Malen ang sabay-sabay na pagdating nina Drake, Kael at Nox.

“Ma anak, may piyesta ba? Bakit sabay-sabay kayong nandito?” tanong niya, ngunit may ngiti sa kanyang mukha, dahil alam niyang may kakaiba sa tatlong lalaking ito at sa simpleng dalagang naglalakad sa gitna ng baryo.

At sa gabing iyon, habang pinagmamasdan ni Lira ang paglubog ng araw mula sa tuktok ng bundok, may isang lihim na liwanag na kumikislap sa kanyang puso—isang paalala na sa kabila ng katahimikan ng baryo, may mga pangyayaring magbabago sa kanyang mundo, at may tatlong magkakapatid na handang sumama sa kanya sa kanyang paglalakbay.