ANG TRAHEDYANG HINDI APOY PERO NAGPASUNOG NG DAMDAMIN

MGA PAMILYANG WALANG NAUWIAN SA AROMA, TONDO

Ngayong araw, isang trahedya ang yumanig sa Aroma, Tondo—hindi dahil sa baha, hindi dahil sa sunog, kundi sa isang demolisyong isinagawa na nag-iwan ng libo-libong pamilya na walang matirhan. Habang tila karaniwang araw sa ibang bahagi ng lungsod, sa Aroma ay tunog ng iyakan, sigawan, at paghampas ng martilyo ang umalingawngaw.

Hindi ito eksena mula sa pelikula. Ito ang tunay na kwento ng mga Pilipinong bigla na lamang nawalan ng bahay, seguridad, at katahimikan.

ISANG PAGGISING NA WALANG KASIGURUHAN

Maaga pa lamang ay ramdam na ang tensyon. May ilang pamilya ang may kaalaman na tungkol sa naka-iskedyul na demolisyon, pero marami ang nagsabing wala man lang silang natanggap na abisong malinaw. Nagising na lang sila sa tunog ng mga backhoe, pulis, at tauhan ng demolition team.

“Wala kaming alam! Bigla na lang sila dumating. Wala man lang konsiderasyon sa mga bata, sa matatanda,” umiiyak na wika ng isang inang nawalan ng tahanan.

Sa gitna ng maiinit na bato at alikabok, makikitang may mga batang nakasiksik sa mga karton, matandang nakaupo sa sira-sirang monobloc, at ama ng tahanan na tahimik na nakatingin sa dating bahay na ngayo’y giba na.

HINDI LANG BAHAY ANG NAWALA—PANGARAP DIN

Para sa mga residente ng Aroma, ang kanilang tahanan ay hindi lamang bubong at dingding. Ito’y bunga ng ilang dekadang pagpupursige, pagtitiyaga, at pag-asa. Marami sa kanila ang namuhay sa lugar mula pa noong sila’y mga bata, at doon na rin nagsimulang bumuo ng sariling pamilya.

“Kahit barong-barong lang ito sa paningin ng iba, para sa amin ito ang mundo. Lahat ng alaala namin, dito,” sabi ng isang lalaking padre de pamilya habang pinupunasan ang luha sa pisngi.

Ang pagguho ng kanilang mga bahay ay tila pagsabog din ng kanilang mga pangarap. May mga mag-aaral na nawalan ng gamit pang-eskwela, may mga negosyong pang-kanto na tuluyang nawala, at higit sa lahat—nawala ang pakiramdam ng pagiging ligtas.

BAKIT NANGYARI ITO?

Ayon sa lokal na pamahalaan, ang demolisyon ay bahagi raw ng clearing operations at redevelopment ng lugar na matagal nang planado. Isa raw itong hakbang para bigyang daan ang mas maayos na imprastruktura. Ngunit para sa mga pamilyang naapektuhan, tila wala silang naging boses o kabahagi sa desisyong ito.

May panig din ang gobyerno na nagsasabing may inilaan na relocation site para sa mga residente, ngunit marami ang nagsasabi na ito’y malayo, walang hanapbuhay, at kulang sa serbisyo gaya ng kuryente, tubig, at paaralan.

MGA BATANG WALANG KASALANAN, PERO APEKTADO

Isa sa pinakamasakit sa lahat ay ang makitang mga bata na tila walang kamuwang-muwang sa bigat ng nangyayari. Ang iba’y naglalaro pa sa gilid ng gumuhong bahay, habang ang ilan nama’y tahimik lang sa gilid, hawak-hawak ang kanilang mga laruan.

“Paano na po ang klase ko bukas?” tanong ng isang batang babae habang binabalot sa plastik ang kanyang notebook na basa sa ulan.

Ang sitwasyong ito ay malinaw na nagpapatunay na ang tunay na epekto ng ganitong trahedya ay hindi lang pisikal—kundi emosyonal, mental, at panghabambuhay.

TULONG NA HINDI SAPAT, SAKIT NA HINDI NAKIKITA

Matapos ang demolisyon, may ilang tents na itinayo. May mga rasyong pagkain din na dumating. Ngunit sa dami ng naapektuhan, halatang kulang ito para matugunan ang lahat ng pangangailangan. Maraming pamilya ang nagkakasiya na lamang sa isang supot ng lugaw o sardinas, habang ang iba’y walang choice kundi matulog sa semento.

At higit sa lahat, wala pa ring malinaw na plano kung ano ang susunod.

“Nasaan na po ang solusyon? Hindi lang po kami numero. Tao po kami,” sigaw ng isang residenteng babae habang tinutulungan ang kanyang anak na may lagnat.

MGA TANONG NA HINDI MASAGOT

Hanggang ngayon, marami pa rin ang nagtatanong: Bakit ganito kabilis? Bakit hindi pinaghanda ang mga tao? Bakit tila ang nawalan ay laging simpleng mamamayan?

Ang mga sagot ay nananatiling malabo, habang ang mga mata ng daan-daang pamilya ay nakatingin sa kawalan—nangangarap ng kahit kaunting linaw sa kanilang kinabukasan.

PANAWAGAN SA PUSO AT ISIP NG BAYAN

Hindi kailangan maging taga-Tondo para maramdaman ang kirot ng ganitong pangyayari. Hindi mo kailangang personal na makilala sila para maintindihan ang sakit na dulot ng pagkawala ng tahanan. Ang kailangan lang ay puso—at pakialam.

Ito’y panawagan sa mga may kakayahan: tulungan natin sila. Pakinggan natin sila. At higit sa lahat, kilalanin natin ang karapatan ng bawat Pilipinong magkaroon ng tahanan, dignidad, at pag-asa.

DAHIL ANG TUNAY NA PAG-UNLAD AY HINDI PAG-GIBA NG MAHIRAP, KUNDI PAG-ANGAT NG LAHAT.