Mainit na usapin ang sumabog sa gitna ng pambansang politika matapos humarap si Vice President Sara Duterte sa Senado para sa deliberasyon ng pondo ng Office of the Vice President (OVP). Hindi pa man umaabot ng limang minuto ang diskusyon, mabilis na naaprubahan ang panukalang budget—isang hakbang na agad nagpasiklab ng opinyon, puna, at batikos mula sa publiko.

Mula Php73 milyon na nasa unang bersyon ng panukala, ibinalik ng Senado ang Php889 milyon na orihinal na hinihingi ng OVP. At dahil sensitibo ang isyung ito—lalo na’t ilang buwan na ring laman ng balita ang alegasyon tungkol sa confidential funds at paggamit ng pondo—hindi nakapagtataka na muling nagliyab ang diskusyon online.

Kasabay ng pag-apruba ng pondo ay ang mga litrato at video kung saan makikitang nagkita-kita sina VP Sara Duterte at ilang senador na kilala niyang kaalyado—kabilang sina Senator Robin Padilla, Senator Bong Go, at Senator Imee Marcos. Para sa ilang netizens, malinaw itong indikasyon ng solidong suporta sa kanya sa kabila ng kontrobersiya. Para naman sa iba, lalo nitong pinatindi ang kanilang pagdududa at pangamba.

Sa social media, mabilis kumalat ang mga komentong may halong pangungutya, galit, at pagkadismaya. Isa sa mga pinakanag-trending: “Madam, sana present din kayo kapag kailangang ipaliwanag ang pondo. Basta budget, present kaagad.” May isa pa: “Dami nang mabibiling Piattos niyan.” Sa gitna ng pag-ulan ng reaksyon, lalong lumutang ang tensyon sa pagitan ng suporta at pagkuwestyon sa liderato.

Pero hindi lang ang budget ang naging sentro ng diskusyon. Mas lumaki ang usapan nang ipahayag ni VP Sara na “handa” siyang maging pangulo sakaling magbitiw si President Ferdinand Marcos Jr. Matapang at diretso ang kanyang pahayag—at doon mas nag-init ang lahat.

Ayon sa ilang opisyal ng administrasyon, ang ganitong pahayag ay hindi angkop para sa isang vice president. Para kay Presidential Communications Office Undersecretary Yusrael Castro, ang ganitong klaseng sagot ay maaaring magdulot ng political destabilization. Maaari raw itong makalikha ng impresyon na inaantabayanan o inaasahan ni VP Sara ang pag-alis ng pangulo—isang bagay na nakakadagdag sa takot at pagkalito ng publiko.

Sa ilang analyst, hindi maikakailang sensitibo ang timing. Sa panahong mainit ang mga usapin tungkol sa leadership crisis, factionalism, at mga naglalabasang proposal para sa transition councils, military-backed caretaker governments, at kung anu-ano pang panukalang lumalabas sa social media, kahit maliit na pahayag ay maaaring lumaki at ma-misinterpret.

Hindi rin maitatanggi na ang politikang bumabalot sa relasyon ng Marcos at Duterte camps ay mas nararamdaman ngayon kaysa dati. Mula sa dating matatag na “UniTeam,” unti-unting nabiyak ang magkabilang grupo matapos ang serye ng isyu, batikos, at pagpoposisyon para sa susunod na halalan. Sa mata ng ilang netizens, ang pahayag ni VP Sara ay tila bahagi ng mas malawak na pangyayaring politikal.

Pagkatapos ng unang interview kung saan ayaw pa niyang sagutin ang tanong tungkol sa posibilidad ng pag-takeover, nagbago ang tono niya sa sumunod na pagkakataon. Mula “ayaw kong pag-usapan,” naging “handa ako kung sakaling mangyari.” Maraming naghinalang may naging pagbabago sa payo mula sa kanyang mga tagasuporta at political allies.

Sa kabilang banda, mula sa kampo ng administrasyon, malinaw ang paninindigan: hindi naman umaalis, hindi nanghihina, at hindi humihinto si Pangulong Marcos sa trabaho. Ayon sa kanila, ang anumang pag-uusap tungkol sa posibleng pag-resign o pag-takeover ay walang basehan at lalo lamang nagpapalala sa takot at pagkakawatak ng bansa.

Habang tumitindi ang diskusyon, lumabas ang iba pang isyu na matagal nang usap-usapan ng publiko—pagkakasangkot ng ilang pulitiko sa mga kontrobersiya, mga alegasyon ng korapsyon, political alliances na nagbabago-bago, at mga personalidad na tila pumapagitna sa mga kaganapan. Sa social media, bawat pangalan na nababanggit ay nagiging mitsa ng bagong debate.

Isa sa pinakamalakas na tanong ngayon: Sino ba talaga ang handa? At sino ang dapat maghanda?

Ang sagot ay nagkakaiba depende kung sino ang tinatanong. Para sa mga tagasuporta ni VP Sara, natural lamang na maging handa ang isang vice president—iyon nga ang trabaho. Para naman sa mga kritiko, ang timing, tono, at paraan ng pagsagot niya ay may dalang mensahe na hindi basta-basta maikakaila.

May isa pang mahalagang katanungan: Handa ba ang taong bayan?

Sa maraming diskusyon online, mababasa ang pagkabahala ng ilan. Ang pangamba nila, kapag nagkaroon ng biglaang pagbabago sa liderato, baka mas lalo pang lumala ang political instability sa bansa. May ilan ding humuhugot sa nangyaring tensyon sa pagitan ng Marcos at Duterte factions, pati ang mga kasaysayan ng mga kudeta at political maneuvering sa bansa noon pa man.

Sa ilang bahagi ng komunidad, may naririnig na takot na baka kung sinuman ang maupo, lalo pang sumirit ang korapsyon o personal na interes. Sa iba naman, mahalaga ang katapatan sa Konstitusyon at tamang proseso. At sa gitna ng lahat ng ito—nakatayo ang Pilipinas sa isang punto kung saan bawat salita, bawat pahayag, bawat galaw ay may epekto sa takbo ng bansa.

Maliwanag ngayon na hindi lamang simpleng pagharap sa Senado ang nangyari. Ang eksena ay nagbukas ng napakaraming tanong tungkol sa tiwala, succession, kapangyarihan, alyansa, at direksyon ng bansa.

At sa huli, sa dami ng naririnig at nakikita, isang tanong ang paulit-ulit na lumilitaw:

Kung may taong nagsasabing handa siyang pumalit, handa ba ang sambayanang Pilipino sa magiging kahihinatnan?

Ang sagot—kayo ang magpapasya.