Ang Pilipinas ay muling sumasalamin sa isang larawan ng trahedya na nilikha hindi lang ng kalikasan kundi pati na rin ng umano’y matinding katiwalian at pagmamalabis sa kapangyarihan. Habang ang mga kababayan natin sa Cebu ay nalulubog sa matinding pagbaha, na inilarawan mismo ng Gobernador na “flooded to the max,” ang atensyon ng taumbayan ay nakatuon sa isang mas malaking krisis: ang $26$ bilyong pondo na inilaan para sa flood control na tila naglaho na parang bula.Ang Sigaw ng Cebu: Saan Napunta ang Bilyon-Bilyong Pondo?Ang trahedya sa Cebu ay hindi lang simpleng pinsala ng kalikasan. Ito ay naging lunsaran ng matinding pagdududa at galit. Kung mayroong $343$ flood control projects na nagawa mula $2016$ hanggang $2022$, bakit patuloy na nalulubog sa baha ang probinsya? Ito ang tanong na bumabagabag sa lahat, kasama na ang Pangulong Marcos Jr., na nag-utos ng agarang imbestigasyon.Ayon sa Malakanyang, nakita mismo ng Pangulo ang matinding epekto ng baha, at tulad ng Gobernador ng Cebu, nagagalit din siya sa sitwasyon. Ipinapahiwatig ng kanyang pag-uutos na ang baha ay hindi bunga ng kapabayaan ng kalikasan, kundi ng kapabayaan at katiwalian ng mga taong dapat sanang nagtataguyod ng proteksyon ng publiko. Ang anumang data at facts na makakatulong sa imbestigasyon, maging mula man ito sa mga kaalyado o kritiko, ay itinuturing na welcome. Ngunit, sa gitna ng krisis, ang mga balita hinggil sa political dynamics at ang pagbisita ng Pangulo sa Cebu ay tila nagpapahiwatig na mas inuuna pa rin ang photo-ops at pamumulitika kaysa sa tunay na pagtulong at pagpapanagot.Ang Nagbabadyang Komprontasyon: Ang Pagbakbakan nina Tuta Sotto at Anjo AlianaSa gitna ng kontrobersya sa flood control, sumiklab din ang isang matinding personal at pulitikal na labanan sa pagitan ng vlogger na si Anjo Aliana at ang dating Senador na si Tuta Sotto. Ang isyu ay umikot hindi lamang sa mga kasalukuyang problema kundi pati na rin sa “makulay na nakaraan” ni Sotto at ang di-umano’y pagkakadawit nito sa mga dayaan sa nakaraang eleksyon.Ang matinding pagtuligsa ni Aliana, na sinundan ng komento ni Kuya Ed TV, ay nagpapahiwatig ng isang seryosong banta. Si Aliana ay hinahamon si Sotto na maglatag ng ebidensya, na nagbabadyang magiging “laglagan” ang sitwasyon. Ang tindi ng pahayag ay humantong sa personal na pag-atake, at ang banta na “babawiin” ang lahat ng ari-arian, kahit pa ang huling pako sa tahanan, ay nagpapahiwatig na ang isyu ay mas malalim pa sa personal na feud. Ang batayan ng akusasyon ay ang di-umano’y over-extention ng kapangyarihan, na nag-ugat sa sinasabing pakikialam sa eleksyon.Sa mata ng mga kritiko, si Sotto ay tila nagpapakita ng pagmamalaki sa Senado, na ang mga salita ay tila gospel. Ang mga vlogger ay nanawagan sa publiko na maging mapagmatyag at huwag hayaang magtagumpay ang kasinungalingan laban sa katotohanan. Ang feud na ito ay naglalagay sa publiko sa “prontow” ng isang seryosong sagupaan, na nagbabadya ng paglantad ng mga sikreto na maaaring makapagpabago sa political landscape.ICI: Isang “Bida-Bida” na Komisyon na Walang NgipinAng imbestigasyon sa flood control anomalies ay hawak ng isang komisyon na tinawag sa transkrip bilang ICI. Ngunit, ang kredibilidad at kapangyarihan ng komisyon na ito ay tila kinuwestyon. Inilarawan ito ng kritiko bilang “pinaka walang kwenta” at isang “bida-bida” na komisyon. Ang pagtatanong sa panayam kay Spokesperson Hosaka ay naglantad ng mga kakulangan: mula sa malaking budget na hinihingi, hanggang sa kawalan ng sariling pondo para sa sweldo ng mga tauhan.Ang ICI ay tila nagtatrabaho sa pamamagitan ng “voluntarism” at seconded personnel mula sa ibang ahensya, isang sitwasyon na nagpapakita ng kakulangan ng mandate at resources. Ang pinakamalaking isyu ay ang kawalan ng kapangyarihan ng ICI na magsampa ng kaso; ang tanging magagawa nito ay “mag-rekomenda at mag-refer” sa Ombudsman at Department of Justice (DOJ). Ito ay nagpapahiwatig na ang ICI ay tanging isang “strainer” o tagasala lamang ng mga pangalan na dapat imbestigahan. Ang ganitong limitasyon ay nagpapahintulot sa mga opisyal na tulad ni Martin Romualdez (na binanggit sa konteksto ng di-umano’y selective referral) na di-umano’y makalusot.Ang pahayag ni Spokesperson Hosaka na tanging administrative liability lang ang maaring irekomenda, tulad ng forfeiture ng retirement benefits at prohibition from holding any government position, ay lalo pang nagpalala sa pagdududa. Ang ganitong penalty ay tila hindi sapat sa bigat ng krimen ng pagkawala ng bilyun-bilyong pondo na dapat sana ay nagligtas ng buhay at ari-arian ng taumbayan.Iba Pang Kaso ng Kapabayaan: Mula sa AFP hanggang sa DENRBukod sa isyu ng flood control, lumabas din ang mga kaso ng kapabayaan sa iba pang sektor. Ang pagbagsak ng dalawang sunod-sunod na eroplano ng Philippine Air Force (Super Huey at isa pang hindi binanggit) na ikinamatay ng mga pilots at crew ay tila nagpapahiwatig ng matinding katiwalian at kawalan ng maintenance. Ikinumpara ang sitwasyon sa administrasyong Arroyo at Aquino, at sinabing ang kasalukuyang administrasyon ay “nalampasan” pa ang kakurakutan ng mga nakaraang pinuno pagdating sa AFP modernization funds.Ang isyu ng waste spill sa Negros Oriental na dulot ng collapse ng Waste Water Lagoon ng Universal Robina Corporation Bais Destillery ay naglantad din ng kawalan ng aksyon. Ito ay hindi ang unang environmental incident ng kumpanya, at may mga pag-aalala na ang kabuhayan at yamang dagat ay napinsala. Bagama’t kumilos ang DENR, ang panawagan ay magpataw ng mabigat na parusa sa kumpanya batay sa RA 1105 (posibleng mali ang RA).Ang mga isyu ay nagpapakita ng isang malawak na culture ng katiwalian at kapabayaan sa pamahalaan. Sa gitna ng trahedya at pangangailangan, ang pamumulitika at ang internal feuds ay patuloy na nagaganap, habang ang taumbayan ay nagdurusa sa kawalan ng serbisyo at pananagutan.