HINDI NA PWEDENG ITAGO—ANG MGA BUTO MULA SA TAAL LAKE, DADAAN SA DNA TESTING! Ayon sa DOJ, ito ang susi para matukoy ang pagkakakilanlan ng biktima. Magbubunyag ba ito ng matagal nang NAKATAGONG LIHIM?

Isang Hakbang Patungo sa Katotohanan

Kumpirmado na mula sa Department of Justice (DOJ): ang mga butong natagpuan kamakailan sa Taal Lake ay isasailalim sa DNA testing. Isa itong mahalagang hakbang upang tukuyin kung sino ang biktima—at posibleng buksan ang pinto ng mas malalim pang imbestigasyon tungkol sa mga pagkawala at posibleng krimen sa lugar.

Ayon kay DOJ Secretary Crispin Remulla, “Hindi na ito haka-haka. May ebidensya na kailangang iproseso, at nararapat lang na malaman ng publiko kung sino ang tunay na biktima sa likod ng mga kalansay na ito.”

Paano Gagana ang Pagsusuri?

Ang mga bahagi ng buto na hindi pa lubos na naaagnas ay sinuri ng forensic pathologists at siniguradong maayos ang pagkakakuha ng tissue sample. Ang mga ito ay ipapadala sa National Bureau of Investigation (NBI) DNA Laboratory kung saan gagamitin ang advanced sequencing techniques para ikumpara ang DNA ng mga buto sa mga DNA sample ng mga kaanak ng mga nawawala.

Ang resulta ng pagsusuri ay inaasahang lalabas sa loob ng tatlo hanggang limang linggo, ngunit posibleng mas matagal depende sa kondisyon ng sample.

Mga Nawawalang Tao: Umaasang May Sagot

Sa ngayon, may sampung kaso ng nawawalang indibidwal sa mga kalapit na bayan ng Taal na isinusumite na ng mga pamilya sa NBI para i-cross-match sa DNA. Kabilang dito ang ilang mangingisda, isang estudyante, at isang 34-anyos na lalaki na huling nakita malapit sa baybayin ng Agoncillo.

Ayon sa isang kaanak ng nawawala, “Masakit isipin na baka siya nga ang nahanap. Pero kung totoo man, gusto naming malaman… at mabigyan siya ng maayos na paglilibing.”

May Banta ng Mas Malalim na Krimen?

Bagamat wala pang opisyal na pahayag kung ito ay kaso ng pagpatay, may ilang palatandaan na nagbibigay hinala sa mga awtoridad. Ang pagkakabalot ng buto sa sako, may tali pa at inilubog sa malalim na bahagi ng lawa—tila indikasyon na sinasadyang itago ang katawan.

Isang forensic officer ang nagsabi, “Hindi ito typical na pagkamatay. May intensyong iligaw ang mga awtoridad, at kung may isa na tayong natagpuan, maaaring hindi ito ang huli.”

Tumatambad ang mga Katanungan

Sa sandaling matukoy kung sino ang biktima, sisimulan ng mga awtoridad ang pagbalik sa timeline ng kanyang pagkawala—sino ang huling nakakita sa kanya, sino ang kasama niya, may banta ba sa buhay niya bago siya nawala?

Ito rin ang posibleng magsilbing susi sa pagbubunyag ng mas malawak na serye ng mga krimen. Kung ang pagkakakilanlan ng biktima ay may koneksyon sa iba pang mga insidente sa rehiyon, maaari itong magbukas ng kaso laban sa isang grupo o sindikato.

Reaksyon ng Publiko: Tigil ang Katahimikan

Habang ang balita ay patuloy na umiikot sa social media at mga pahayagan, dama ang takot at galit ng mga mamamayan. Marami ang nagtatanong—ilang taon nang may tinatago ang tubig ng Taal? Ilan pa ang kailangang madiskubre bago may managot?

Ang iba naman ay nananawagan ng transparency at mas masinsing imbestigasyon. May ilang netizens ang nagbahagi pa ng sarili nilang hinala, pati mga litrato ng mga kahina-hinalang lugar malapit sa lawa na posibleng ginamit bilang taguan ng ebidensya.

Hindi Na Maaaring Manahimik Pa

Ayon sa Commission on Human Rights, dapat maging malawak ang imbestigasyon. Hindi lamang ito tungkol sa isang katawan—ito ay tungkol sa karapatang pantao ng mga biktima at ng mga pamilyang naiwan.

Muli nilang iginiit na kailangan ang mas mahigpit na monitoring sa paligid ng lawa at dapat may malinaw na coordination sa pagitan ng pulisya, forensic experts, at local government units.

Pag-asa sa Gitna ng Takot

Para sa maraming pamilya, ang DNA testing na ito ay maaring magdala ng kasagutan—masakit man, ngunit mas mabuti kaysa sa kawalang-katiyakan. Ayon sa isang ina ng nawawalang dalaga, “Kung siya man ‘yon… gusto ko siyang maiuwi. Hindi na lang siya alingawngaw sa tubig. Anak ko siya.”

Ang Simula ng Hustisya?

Ang tanong ngayon: kapag natukoy na ang biktima, susunod ba ang katarungan? O mananatiling isa lamang itong entry sa listahan ng mga kaso ng nawawala na hindi kailanman nabigyan ng hustisya?

Ang kasagutan ay nasa kamay ng mga awtoridad—at sa sama-samang panawagan ng taumbayan na hindi na papayag na ang katahimikan ng lawa ay maging dahilan ng paglimot.