“Minsan, ang katotohanan ay hindi sumisigaw… kundi dahan-dahang kumakatok sa budhi mo, hanggang wala ka nang matakbuhan.”

Sa isang sulok ng Maynila kung saan nagtatagpo ang liwanag ng hustisya at anino ng katiwalian, nagsimula ang isang kuwentong hindi sinadya ng tadhana—kundi sinadya ng mga taong handang gumawa ng lahat, kapalit ng kapangyarihan.

Sa gabing iyon, si Josh ay nakatanaw sa malayo mula sa itaas ng gusaling pinagtatrabahuhan niya. Tahimik ang lungsod, ngunit sa loob ng headquarters na iyon, iba ang ihip ng hangin. Masikip, mabigat, parang may nakaambang bagyo. Napapikit siya sandali, pilit na inaalis sa isip ang tensyon na paulit-ulit na gumigising sa kaniya tuwing madaling-araw.

“Sir, may dinala po kaming video para sa inyo.”

Isang tauhan ang lumapit, nanginginig ang kamay habang inaabot ang USB. Sa loob ng maliit na bagay na iyon, naroon ang katotohanang gagamitin laban sa kanya—o para iligtas siya, kung tama ang pagkakahawak niya nito.

Huminga si Josh nang malalim bago niya isinalpak ang USB sa laptop. Nag-loading ang screen, at unti-unting lumitaw ang imahe ng isang lalaking nakaposas, nanginginig, tila nagmamakaawa. Kilala niya ang lalaking ito. Isa itong sundalong sangkot sa kasong matagal nang gumugulo sa kaniya: ang kaso ng pinatay na babae, ang kasong pinipilit ipasa sa kanya ng sarili niyang mga kasama.

“Sir… baka po kasi kailangan ninyo ‘yan,” sabi ng tauhan na halos hindi makatingin sa kaniya.

Nagsimula ang video.

Sa loob, may lalaking marahas na sumasampal sa suspek, paulit-ulit, kasunod ang nakabibinging sigaw na pilit siyang pinagtatapat sa krimeng hindi man lang malinaw ang ebidensya. Pero ang ikinabigla ni Josh ay hindi ang pananakit—kundi ang tinig ng boses na narinig niya sa background.

Isang boses na matagal na niyang pinagkakatiwalaan.

Si Captain Roque.

“Pilitan n’yo! Ipagtapat niya ang gusto nating marinig!”

Napalunok si Josh. Ang video, kung totoo, ay hindi lamang ebidensya. Isa itong patunay na may kumikilos sa loob ng kanilang hanay—isang grupo na handang pagtakpan ang kasinungalingan kapalit ng kapayapaan sa ibabaw lamang.

Ngunit mas matindi ang sumunod.

Biglang pumasok sa frame ang isa pang lalaki. Malinis ang tikas, mabigat ang presensya, at malinaw ang boses na halos kasing lamig ng bakal.

Si General Ordoñez.

“Tandaan n’yo,” anito, “kapag hindi sumunod si Josh, may paraan naman para sumunod siya.”

Nanlamig ang katawan ni Josh.

Hindi dahil sa takot—kundi dahil sa pagdududa kung sino pa ba ang kakampi niya.

Ilang sandali niyang pinanood ang video bago niya biglang pinatay ang laptop. Hindi niya alam kung ano ang mas mabigat: ang makita ang pagmamalabis… o ang katotohanang maaaring siya ang isunod.

Habang nakapikit siya, muling bumalik sa isip niya ang gabing tumawag ang isang babaeng nagpakilalang “Maria.”

“Sir Josh, may kailangan kayong malaman… at hindi kayo pwedeng magtiwala kahit kanino.”

Noong una, akala niya prank. Pero nang sabihin nito ang mga detalye na isang opisyal lang ang dapat nakakaalam, napukaw ang interes niya. At ngayon, habang humaharap siya sa video, muling tumunog ang cellphone niya.

Unknown number.

“Sir… nakikita ko na napanood ninyo na.”

Napahinto siya.

“Maria?”

“May mga larawan pa. May mga testigo. At may koneksyon ang kaso na ‘yan sa pagkawala ng dalawang sundalo tatlong buwan na ang nakakaraan.”

“Hindi puwedeng ikaw lang ang may alam nito,” sagot ni Josh.

“Hindi lang ako. Marami kami. Pero isa-isa na kaming nawawala.”

Napatayo si Josh, mabilis ang tibok ng dibdib.

“Nasaan ka?”

“Hindi ko pwedeng sabihin. Sir, sila—”

Biglang naputol ang linya.

Naiwan siyang nakatulala, kasabay ng nakakakilabot na katahimikan. Huminga siya nang malalim, at sa unang pagkakataon, naniwala siyang hindi aksidente ang lahat. May pattern. May koneksyon. At siya ang susunod sa listahan.

Habang naglalakad siya palabas ng opisina, nasalubong niya si Captain Roque.

“Sir, may meeting daw po kayo sa itaas,” anito, may ngiting may tagong patalim.

“Ngayon?”

“Opo. Sabi ng General, importante raw.”

Sumikip ang dibdib ni Josh. Parang hinahatak ang bawat hakbang niya. Parang may matang nakatutok sa kanya mula sa bawat sulok.

Sa loob ng conference room, naroon ang tatlong opisyal. Tahimik. Walang ngiti. Walang emosyon.

“Josh,” sabi ni General Ordoñez, “nakarating sa amin ang impormasyon na may hawak kang video.”

Hindi kumibo si Josh.

“Hindi namin gusto ‘yan,” dagdag ni Roque, “kasi ang video na ‘yan… puwedeng sumira sa buong organisasyon.”

Huminga siya nang malalim. “Kung gano’n, bakit ginagawa n’yo?”

Hindi sumagot ang General. Sa halip, ini-slide nito ang isang folder sa mesa.

“Kunin mo ‘to. Pag-aralan mo. At unawain mong mas malaki ang nakasalalay kaysa sa iniisip mo.”

Binuksan ni Josh ang folder.

Mga larawan. Mga report. Mga pangalan ng sundalong matagal nang missing. At sa dulo—isang dokumento na may pirma niya.

Isang pirma na hindi niya kailanman ginawa.

“Para saan ‘to?” tanong niya, mas matigas na ang boses.

“Tanda ng pagsang-ayon. At proteksyon mo,” sagot ni General Ordoñez.

Napalunok si Josh. “Kung hindi ako pumirma?”

Dahan-dahang ngumiti ang General. “Hindi ka magkakaroon ng problema… kung makikiayon ka.”

Lumabas siya ng kwarto na tila hinihigop ang kaluluwa niya. Sa hallway, puno ng anino ang paligid. Ang mga tao’y abala, pero alam niyang may mga matang nakabantay. Hindi niya alam kung saan siya kakampi. Hindi niya alam kanino dapat tumakbo.

Pagsapit sa parking lot, saka niya napansin ang isang envelope sa windshield ng kanyang sasakyan.

Walang pangalan.

Walang sulat.

Pero sa loob nito, may isang flash drive.

At isang papel na may maikling mensahe:

“Kung gusto mong mabuhay, buksan mo ’to — pero hindi diyan.”

Gumalaw ang instinct ni Josh. Agad siyang sumakay at nagmaneho palayo, hindi na tumitingin sa salamin kahit ramdam niyang may sasakyang sumusunod.

Huminto siya sa isang lumang warehouse na matagal nang abandonado. Dito niya binuksan ang flash drive gamit ang lumang laptop na palagi niyang dala.

Lumitaw ang isang video.

At hindi niya inaasahan ang laman.

Si Maria… duguan, umiiyak, at tila pinipilit magsalita.

“Sir… hindi ako magsisinungaling. Ang totoo… nasa loob ang kalaban. At hindi lang sila tatlo. Mas marami pa. At ikaw… ikaw ang pinili nilang isunod—”

May sumigaw sa likod niya.

“Isara mo ‘yan!”

Nagulat si Josh. Isang grupo ng armadong lalaki ang papalapit.

“Sir Josh, sumama ka sa amin. Mas mabuti ‘yan.”

Ngunit nang akmang hahawakan siya, umalingawngaw ang putok.

Isang putok.

Isang sigaw.

At isang boses mula sa dilim:

“Tumakbo ka, Josh!”

Isang babae. Hingal na hingal. Nanginginig ang kamay habang hawak ang baril.

Si Maria.

Buhay siya.

“Walang oras! Kailangan natin umalis!”

Nagkatinginan sila. Isang sandaling puno ng tanong, takot, ngunit higit sa lahat—katotohanang pareho nilang kinatatakutan.

“Maria… ano ba talaga ang nangyayari?”

“Hindi ito simpleng kaso, Sir. May grupo sa loob ng militar. Mga opisyal. Mga pulitiko. At ang ginagawa nila—”

Tumigil siya, nanginginig ang labi.

“Kung hindi natin sila mapipigilan… may mawawala na naman. At posibleng ikaw ang sunod.”

Napatingin si Josh sa mga papalapit pang sasakyan.

“Kung gano’n…” sabi niya habang humigpit ang hawak sa flash drive.

“…simulan na natin.”

At doon nagsimula ang laban nilang dalawa—laban sa aninong hindi mo nakikita, at sa katotohanang pilit nilang itinatago.

At ang gabing iyon… ay unang sigaw lamang ng digmaang matagal nang nakahimlay sa katahimikan.

At hindi na sila umatras.