Sa gitna ng lumalalang panawagan para sa mas matinding transparency sa pamahalaan, muling naging sentro ng atensyon si Senator Rodante Marcoleta matapos ang matapang at tuwirang pagsuporta niya sa mga alegasyon na inilahad ng dating kongresistang si Zaldy Co. Sa isang pagtitipon na dinagsa ng mga taga-suporta, binatikos ng senador si Ombudsman Boying Remulla dahil umano sa mga hakbang na nagiging hadlang sa pag-unlad ng imbestigasyon kaugnay ng mga isyu sa malawakang korupsiyon.

Malinaw na Hamon sa Ombudsman

Sa kanyang talumpati, iginiit ni Marcoleta na hindi umano dapat maging pangunahing tagapagtanggol ng sinumang mambabatas o opisyal ang Ombudsman. Aniya, ang tungkulin ng opisina ay tiyaking mapapanagot ang mga may sala, hindi ang maglagay ng pader sa pagitan ng publiko at katotohanan. Ayon sa senador, “Papaano natin maipapalitaw ang transparency kung mismong tagapag-usig ay tila nagpapahina sa proseso ng pananagutan?”

Tinukoy ng senador ang umano’y hindi pagkilos sa aplikasyon ng mag-asawang Discaya, na nais umanong magbigay ng impormasyon bilang bahagi ng Witness Protection Program. Para kay Marcoleta, ang pagharang sa kanila bago pa man makapagsimula ang pormal na proseso ay malinaw na pagsalungat sa layuning magbukas ng mga detalye ng umano’y anomalya.

Ang Kontrobersyal na Video ni Zaldy Co

Isa sa pinakamainit na bahagi ng isyu ay ang video na unang inilabas ni Zaldy Co, kung saan tinutukoy niya ang ilang mataas na opisyal bilang utak ng bilyon-bilyong pisong budget insertion. Matapos lumabas ang video, mabilis itong itinanggi ng ilang opisyal, at may pahayag pang tinawag itong “AI-generated.”

Para kay Marcoleta, hindi ito kapani-paniwala. Aniya, ang mismong pinagmulan ng video—ang official page ni Zaldy Co—ay sapat na batayan upang hindi agad ito ibasura bilang gawa-gawa lamang. “Kung panay AI na lang ang isisigaw, palalabuin mo ang katotohanan. Paano pa tayo makakakuha ng accountability kung lahat ay tinatawag na peke?”

Usapin ng Transparency at Paglilitis

Sa karagdagang punto ng senador, binigyang-diin niya na hindi obligasyon ng sinumang aplikante sa Witness Protection Program na magsauli muna ng anumang halagang hinihinalang nakuha, lalo na kung hindi pa ito napatutunayan sa korte. Ipinaalala niyang ang korte lamang ang may kapangyarihang magtakda ng anumang restitusyon—hindi ang Department of Justice o Ombudsman.

Sa paghahambing na ginamit ng senador, sinabi niyang hindi dapat idinidikta ang hindi nakasaad sa batas, tulad ng isang waiter na magtatangkang ilagay ang toyo sa paksiw na hindi mo naman hiniling. Mabilis itong dinala ng mga tagapakinig, sumabay sa palakpakan, at nagpalakas pa ng panawagan para sa mas malinaw na proseso.

Mas Malawak na Tanong: Nasaan ang Ekonomiya?

Hindi lamang isyu ng imbestigasyon ang binuksan ng senador. Ayon sa kaniya, ang pagbaba ng foreign direct investments, paghina ng stock market, at pagsadsad ng piso ay mga indikasyong apektado ng kawalan ng tiwala sa pamahalaan. Para kay Marcoleta, ang mga problemang ito ay hindi lamang datos—ito raw ay direktang bunga ng mga pagkilos na nagkukubli ng impormasyon.

Binanggit niya ang napakalaking national budget na 6.7 trilyong piso at ang inaasahang 1 trilyong pisong deficit na kailangan na naman umanong utangin. Kung hindi umano masisiguro ang wastong paggamit nito, lalong mababaon ang bansa sa utang na hindi nakakatulong sa halip ay nagiging daan para sa maling paggamit.

Paghahanap sa Ugat ng “Kawalang-hiyaan”

Patuloy na sinalubong ng palakpakan ang mga pahayag ng senador lalo na nang banggitin niyang kung nais ng bansa ang tunay na demokrasya, hindi dapat hinahayaan ang pagbabago ng batas ayon sa kagustuhan ng iilang nasa posisyon. Ipinunto niyang nakasaad sa Konstitusyon ang pangangailangan ng integridad sa serbisyo publiko, at anumang pagsuway dito ay paglapastangan sa mismong diwa ng pamahalaang dapat nagsisilbi sa tao.

Sa kanyang salaysay, hindi umano isyu kung nangungutang ang bansa. Ang tunay na problema, ayon sa kanya, ay kung saan napupunta ang perang inuutang. Kung ang utang ay nagagamit para sa mga proyektong hindi natutupad o sa mga pondong nawawala sa katiwalian, mas lumalaki umano ang distansya ng bayan sa pag-asang makaahon.

Alamat ni Isaac: Isang Paalala

Sa dulo ng kaniyang talumpati, gumamit ang senador ng kwento ni Isaac mula sa kasaysayan ng Israel. Inilarawan niya si Isaac bilang isang taong hindi nagpatinag kahit tinatabunan ng dumi ang kanyang mga ginawang balon. Para kay Marcoleta, ang mensahe nito ay malinaw: may mga Pilipinong handang maghukay ng katotohanan kahit paulit-ulit itong tabunan.

Para sa senador at sa mga sumusuporta sa kanya, ang laban para sa transparency ay hindi lamang laban sa katiwalian, kundi laban din para maibalik ang tiwala ng taong-bayan. Pinaalalahanan niya ang publiko na sila ang may responsibilidad na bantayan ang pamahalaan at ipaglaban ang karapatang malaman ang totoo.

Panawagan para sa Patuloy na Pagbabantay

Sa ngayon, hindi pa natatapos ang usaping ito. Nananatiling mainit ang debate tungkol sa kung paano dapat hawakan ng Ombudsman at ng DOJ ang proseso. May naniniwala na dapat pabilisin ang paglalabas ng impormasyon, at mayroon ding naniniwalang dapat maging mas maingat upang hindi makapinsala sa sinumang hindi pa napapatunayang sangkot.

Sa huli, ang isyu ay hindi lamang kung sino ang dapat managot, kundi kung paano ito dapat gawin. Sa isang bansang matagal nang tinatawagan ang pagbabago, nananatiling tanong: maitataguyod ba ang transparency na pinangako ng batas? O mananatili ba itong hamon na paulit-ulit na binabanggit ngunit hindi lubos na natutupad?

Habang patuloy ang mga pag-uusap at pagdinig, hiling ng marami na sa pagkakataong ito ay manaig ang malinaw na katotohanan—hindi para sa iilan, kundi para sa buong bansa.