Hindi pa man tuluyang lumalamig ang gabi sa Malacañang nang biglang kumalat ang balitang parang kidlat — may hatol na raw ang Korte Suprema laban kay Vice President Alaya. Ngunit sa halip na magbigay-linaw, lalo lamang itong nagpaalab sa kaguluhan. Sa gitna ng mga pahayag, paninindigan, at pagdepensa, lumitaw ang tanong na walang gustong sagutin: sino ang tunay na nagtulak sa pagbagsak ng isa sa pinakamakapangyarihang babae sa bansa?

Isang linggo bago lumabas ang desisyon, nakunan ng video si Alaya sa isang pulong sa loob ng Palasyo. Makikita siyang nakasandal sa upuan, tahimik, ngunit tila alam na niya kung anong paparating. Ayon sa isang insider na tumangging pangalanan, “May nag-leak sa kanya. Alam na ni VP Alaya na may galaw laban sa kanya, pero hindi niya akalain na manggagaling ito sa loob mismo ng kanyang kampo.”

Ang tinutukoy ng source ay ang misteryosong “Document 72”, isang classified report na diumano’y ipinadala mula sa isang opisina sa Department of Justice papunta sa tanggapan ng Punong Mahistrado. Sa dokumentong iyon, nakasaad ang mga “findings” tungkol sa misuse ng pondo ng isang government scholarship program — programang personal na itinaguyod ni Alaya noong siya pa ang Secretary ng Education. Ngunit ayon sa mga eksperto, may kakaiba sa petsa ng mga papeles: ilang pirma ang halatang photocopied, at may mga selyo na hindi tumutugma sa aktuwal na template ng opisina.

Habang tahimik ang Palasyo, sa labas ay nagngangalit ang mga balita. Sa mga social media platform, trending ang #JusticeForAlaya at #WhoLeakedDoc72. Sa isang live interview, mariing itinanggi ni Alaya ang mga paratang. “Hindi ako magnanakaw. At alam ng Diyos kung sino ang gumawa ng script na ito,” matigas niyang pahayag. Ngunit sa parehong oras, napansin ng marami ang kakaibang pananahimik ni Justice Secretary Tadeo — isang dating kaalyado ni Alaya na biglang umiwas sa mga tanong ng media.

Ayon sa mga dokumentong nakuha ng isang investigative team, dalawang linggo bago ang desisyon ng korte, nagkaroon ng closed-door meeting sina Tadeo, Senator Velasco, at isang mataas na opisyal ng Bangko Sentral. Walang opisyal na record ng pagpupulong, ngunit may CCTV footage na nagpapakita ng tatlo sa isang pribadong lounge sa Ortigas, bandang alas-onse ng gabi. Ilang araw matapos iyon, lumabas ang isang anonymous post na may pamagat: “The Price of Silence.” Ang laman? Mga screenshot ng mga email na nagpapakita ng coordination sa pagitan ng mga abogado ng dalawang panig — tila ba may sabwatan upang mapabilis ang hatol.

Hindi rin nakaligtas si Pangulong Moreno sa intriga. Habang abala siya sa pagharap sa mga isyu ng ekonomiya, dumarami naman ang mga bulong na alam niya lahat ito mula sa simula. Isang dating aide ng Presidente ang nagbunyag: “Walang nangyayari sa loob ng gobyerno nang hindi alam ng Pangulo. Pero pinabayaan niyang bumagsak si Alaya kasi masyado na siyang malakas.” Sa gitna ng mga paratang, tumanggi ang Malacañang na magbigay ng opisyal na pahayag, ngunit ilang political analyst ang nagsabing ito na raw ang simula ng cold war sa pagitan ng dalawang pinakamakapangyarihang opisina ng bansa.

Sa ikalawang araw matapos lumabas ang hatol, bumisita si Alaya sa kanyang probinsya sa Davao. Nakasuot siya ng puti, walang makeup, at halos hindi nakangiti. Ngunit sa harap ng kanyang mga tagasuporta, binigkas niya ang mga salitang nagpayanig sa buong bansa: “Hindi pa ito ang katapusan. Ang tunay na laban, magsisimula pa lang.” Kasunod nito, lumabas ang balitang may hawak siyang mga audio recordings na magbubunyag kung sino ang nasa likod ng Document 72.

Makalipas ang tatlong araw, isang misteryosong USB drive ang natagpuan ng mga security personnel sa labas ng isang media network sa Quezon City. Nakasulat sa label: “Para sa katotohanan.” Nang buksan ito, may lamang mga audio file na may mga boses na tila pamilyar — isang lalaki na may tonong opisyal, isang babaeng tila nagbibigay ng direktiba, at isang ikatlong boses na malinaw na nagsasabing, “Tapusin natin ito bago mag-Disyembre.”

Ang mga clip ay agad ipinadala sa mga awtoridad, ngunit bago pa man nila mapatunayan ang pagiging totoo ng mga ito, kumalat na ang mga recording sa internet. Sa loob lamang ng ilang oras, sumabog ang social media — mga teorya, memes, pati death threats. Ang dating isyung legal, naging personal, emosyonal, at halos mistulang telenovela sa mata ng publiko.

Habang patuloy ang imbestigasyon, may bagong twist: isa sa mga investigator ng Ombudsman ang biglang nawala. Si Atty. Lira Santos, kilala bilang matapang na tagasuri ng mga political case, ay hindi na muling nakita matapos niyang kumpirmahin na may irregularities sa chain of custody ng mga ebidensiya laban kay Alaya. Huling nakita si Santos sa isang coffee shop malapit sa UP Diliman, sakay ng isang puting SUV na walang plaka. Tatlong araw ang lumipas, natagpuan ang sasakyan sa isang bakanteng lote sa Bulacan — walang laman, ngunit may iniwang sobre sa glove compartment. Sa loob, isang papel na may nakasulat lang: “Stop digging.”

Lalong umigting ang mga haka-haka. Sino ang may kapangyarihang magpatigil ng isang imbestigasyon sa ganitong paraan? Ang mga daliri ngayon ay nakaturo kay Senator Velasco, na biglang nagbakasyon sa abroad. Ngunit ayon sa kanyang kampo, “pure coincidence” lamang ito, at matagal na raw nakaplano ang kanyang pag-alis.

Samantala, isang retired general ang biglang lumutang at nagsabing may hawak siyang classified memo na magpapatunay na ang lahat ng ito ay bahagi ng mas malaking plano para tanggalin si Alaya at palitan ng isang “acting vice president” mula sa ruling coalition. “Hindi ito simpleng kasong legal,” sabi ng general. “Ito ay isang political cleansing.” Ngunit ilang oras matapos ang panayam, umatras siya sa kanyang pahayag at sinabing “mali lang ang konteksto.”

Sa mga sumunod na linggo, nagkaroon ng sunod-sunod na cyberattacks sa ilang opisina ng gobyerno. Ayon sa Department of Information and Communications, may pattern na nagtuturo sa isang grupo ng hackers na posibleng konektado sa mga dating intelligence personnel. Ang teorya ng marami: may gustong burahin ang mga bakas ng komunikasyon tungkol sa Document 72. Ngunit sa isang twist na parang pelikula, isang independent tech group ang nakakuha ng mirror copy ng mga files — at ayon sa kanila, may mga dokumento roon na naglalaman ng pirma ng dalawang cabinet members na ngayo’y nananatiling tahimik.

Habang nagbabago ang ihip ng hangin sa pulitika, unti-unting nagiging malinaw ang isang bagay: si Alaya ay hindi basta-basta susuko. Sa kanyang pinakahuling pahayag, sinabi niya, “Hindi ako lalaban para sa sarili ko. Lalaban ako para sa katotohanan.” Ang mga salita niya ay sinundan ng isang nakakakilabot na linya — “At kapag lumabas ang lahat, may mga taong hindi na makakatulog.”

Ngayon, habang naghahanda ang bansa para sa panibagong halalan, hindi pa rin natatapos ang usapin. Ang mga tao ay hati — ang ilan naniniwalang si Alaya ay biktima ng isang sistematikong sabwatan, habang ang iba’y kumbinsidong siya mismo ang may kasalanan. Ngunit sa gitna ng lahat ng ingay, isa lang ang sigurado: ang katotohanan ay unti-unti nang lumalabas, at kapag sumabog ito, maaaring yumanig hindi lamang ang gobyerno kundi ang buong bansa.

At sa bawat gabi na dumaraan, may isang tanong na paulit-ulit sa isip ng bawat Pilipino — kung may hatol na nga ba talaga ang korte, o kung ang tunay na verdict ay isusulat pa lamang ng kasaysayan.