HENYO SA PULITIKA! JUAN PONCE ENRILE, BINIGYANG-PUGAY ANG TALINO AT KAKAIBANG KARAKTER; MULA 1978 CONFLICT HANGGANG SA CORONA IMPEACHMENT

Sa mahabang yugto ng kasaysayan ng pulitika ng Pilipinas, iilan lamang ang mga pangalan na kasing-kontrobersyal, kasing-maimpluwensya, at kasing-enigmatic ni Juan Ponce Enrile (JPE). Siya ay isang political survivor na dumaan sa iba’t ibang administrasyon, nakasaksi at naging bahagi ng pinakamalaking pagbabago sa bansa. Higit pa sa kaniyang political trajectory, ang kaniyang kakaibang karakter at di matatawarang talino ang siyang nananatiling sentro ng mga kuwento at analisis.

Sa isang panayam na nagbabalik-tanaw sa mga di malilimutang engkwentro kay JPE, binigyang-diin ang mga aspeto ng kaniyang buhay at karera na nagpapatunay kung bakit siya itinuturing na isa sa pinakamatalinong pulitiko sa Pilipinas—isang pagkilala na nagkakaisa ang kaniyang mga kaibigan at kaaway. Mula sa isang negatibong unang engkwentro noong martial law era hanggang sa kaniyang kritikal na papel sa impeachment ni Chief Justice Renato Corona, ipinakita ang isang lider na highly intelligent, calculating, at may kakaibang abilidad na manindigan o magmaniobra kung kinakailangan.

Ang pamana ni JPE ay tila nakabitin sa balanse ng kasaysayan, ngunit ang talino at intelektwal na kakayahan niya ay isang katotohanan na walang makapagtatatuwa.

Ang Baptism of Fire: The Flame Incident Noong 1978
Ang unang engkwentro ng source kay Juan Ponce Enrile ay hindi nagsimula sa isang friendly meeting, kundi sa isang matinding paghaharap noong 1978. Noong panahong iyon, si Enrile ay Secretary of National Defense sa ilalim ng Old Marcos regime, at ang source naman ay editor ng The Flame sa University of Santo Tomas (UST).

Ang ugat ng engkwentro ay ang paglalathala ng The Flame ng isang artikulo na pinamagatang “Confessions of a Butcher.” Ang artikulo na ito ay direktang tumutuligsa sa mga paglabag sa karapatang pantao noong panahon ng martial law. Ang reaksyon ni Enrile ay mabilis at mariin: ipinagbawal niya ang publikasyon ng diyaryo.

Ang pagbabawal na ito ay nagdulot ng rebelde at kakaibang aksyon mula sa mga estudyante. Sa halip na sumuko, nagsagawa sila ng isang “special operation”—isang operasyon na nagpapakita ng tapang at diskarteng estudyante laban sa kapangyarihan ng state defense chief.

Inilarawan ng source ang detalye ng operasyon: naglagay sila ng mga baby rocket at iba pang distractions (quitties) sa opisina ng dean upang ilihis ang atensyon ng mga security guard. Habang abala ang mga guwardiya sa sunog-sunugan, sinira nila ang lock ng bodega at ipinamahagi ang lahat ng pinagbabawal na publikasyon sa buong UST.

“Yun yung unang special operations at yun yung unang relasyon namin kay Juan Pon and Rile nung siya ay Secretary of National Defense,” emosyonal na kuwento ng source. Ang insidente na ito ay nagpapakita ng kapangyarihan ni Enrile na ipagbawal ang pamamahayag at ang tapang ng mga kabataan na hamunin ang awtoridad sa martial law era.

Ang Pivotal Role sa Corona Impeachment: Walang Kapalit na Hiningi
Isa sa mga most memorable na yugto sa karera ni Juan Ponce Enrile ay ang kaniyang papel sa impeachment ni Chief Justice Renato Corona. Sa panahon ng pagdinig sa Senado, malaki ang impluwensya ni Enrile bilang Senate President at bilang isang beteranong pulitiko.

Inilarawan siya bilang isang “hold out” na may malaking impluwensya sa limang senador. Ang boto ni Enrile ay kritikal; kung bumoto siya laban sa impeachment, maaaring hindi ito natuloy. Ang desisyon niya ay nagpabigat at nagbigay-direksyon sa pagpapasya ng Senado bilang impeachment court.

Ang source ay nagbigay-diin sa integridad ng desisyon ni Enrile. Ayon sa source, kinausap niya si Enrile, ngunit “walang hiningi” (walang hininging kapalit) si JPE. Ang pinag-usapan lamang ay ang merito ng kaso.

Sa huli, bumoto siya at ang limang senador na kaniyang inaasahang impluwensyahan pabor sa impeachment. Ang boto na ito ang naging susi sa tagumpay ng impeachment case laban kay Corona. Ang pagkilos na ito ay nagpapakita ng kalkuladong liderato ni Enrile, kung saan nakatuon ang atensyon sa pulitikal at legal na implikasyon ng kaso, malayo sa mga pulitikal na pabor o kapalit.

Ang Kakaibang Karakter: Outlive ang Kaaway at Kakampe
Ang kakaibang karakter at intelektwal na ababilidad ni Enrile ay ipinakita sa kaniyang book launching ng talambuhay. Ito ay isang kaganapan na nagpagsama-sama ng mga kilalang personalidad na may magkakaibang history sa pulitika at personal na hidwaan kay JPE.

Naobserbahan ng source ang kakaibang eksena na ito: “Nakakita na ba kayo ng ganito? Tingnan mo. Magkatabi si Imelda, si Enrile, si Era tsaka siy sila lahat sa book launching no?” Ang presensya nina Imelda Marcos, Joseph Estrada (Era), at iba pang prominenteng personalidad sa isang lugar ay nagpapakita ng kakaibang impluwensya ni Enrile.

Ayon sa source, “only really no ay pwedeng kasamaung yung ganon karami na magkakaaway.” Ang pahayag na ito ay nagpapahiwatig na si JPE ay isang lider na kayang mag-transcend ng pulitikal na hidwaan at personal na galit. Ang kakaibang abilidad na pagsama-samahin ang mga dating kalaban at magkakaibang panig ay nagpapakita ng political genius at malawak na network niya.

Ang pagkilos na ito ay nagpapatunay sa talino ni Enrile—ang kakayahan niyang outlive ang lahat ng kaniyang mga kakampe at kalaban, na itinuring ng source na “quite an achievement.”

Ang Verdict ng Kasaysayan: Talino Higit sa Moralidad
Sa pagtatapos ng panayam, hiningi ang opinyon ng source kung paano huhusgahan ng kasaysayan si Juan Ponce Enrile. Ang sagot ay tapat at balansyado, naghihiwalay sa intelektwal na kakayahan mula sa moral na pamana.

Aminado ang source na hindi siya sigurado sa moral balance o moral leadership ni Enrile. Ang paghuhusga kung siya ay “masama o mabuti” ay nakasalalay sa “value judgment” ng bawat indibidwal at sa epekto ng kaniyang mga desisyon sa bansa.

Gayunpaman, nagbigay-diin siya sa isang bagay na sigurado: “Ang sigurado ko lang yung kanyang intelligence, yung kanyang intellect, even friends or enemies will agree ay isa siya sa pinakamatalino at pinakaigorous na politician sa atin.”

Ang pagkilala na ito ay walang pasubali. Si Enrile ay hindi matatawaran ang talino, galing, at kakayahan na mag-analisa at magmaniobra sa pulitikal na larangan. Ang rigorous na intelektwal na kakayahan niya ang naging susi sa kaniyang matagal at maimpluwensyang career.

Ang legacy ni JPE ay masalimuot at kontrobersyal, ngunit ang pagkilala sa kaniyang talino ay universal. Ang source ay nagbigay-diin na iba ang pagkilala sa kaniyang kakayahan sa anumang value judgment. Siya ay isang historical figure na nag-iwan ng marka sa pulitika ng Pilipinas, at ang kuwento niya ay patuloy na magbibigay-inspirasyon at magiging aral sa mga susunod na henerasyon ng mga lider at mamamayan. Ang karakter at talino ni Enrile ay isang puwersa na dapat kilalanin at unawain sa konteksto ng kasaysayan.