Ang Cubao, alas-kwatro ng madaling araw, ay isang nilalang na may sariling buhay. Ang hangin ay malamig pa, ngunit ang amoy ng usok ng bus at bagong lutong kape ay nagsasabi na ang walang-tulog na puso ng Quezon City ay naghahanda na naman para sa isang magulong araw. Ito ang tanawin na bumungad kay Tatay Junior, isang matandang lalaki na ang bawat guhit sa mukha ay kwento ng hirap at pag-asa.

Galing pa sila sa malayo. Ang biyahe mula Tacloban, Leyte, ay hindi biro—isang mahabang paglalakbay sa lupa at dagat, na pinasan nila ng kanyang asawa. Ang bigat ng pagod ay balewala dahil sa isang pangako: isang bagong buhay sa Maynila. Isang trabaho sa manukan ang naghihintay, ayon sa kanyang asawa. Ito na marahil ang katapusan ng kanilang paghihikahos.

Dumating sila sa terminal, sa pusod ng Cubao. Ngunit sa isang iglap, ang pangakong iyon ay gumuho. Sa labas ng makintab na pader ng Gateway Mall, sa ilalim ng mga ilaw na hindi pa napapatay ng umaga, ang matandang lalaki ay naiwang mag-isa. Ang kanyang asawa, ang kasamang bumuo ng pangarap, ay bigla na lang naglaho.

Doon siya natagpuan.

Isang netizen, si Reyna Sinangote Lamis, ang unang nakapansin. Sa gitna ng dagsa ng mga taong nagmamadaling pumasok sa trabaho, may isang eksenang hindi tama. Isang matandang lalaki, nakaupo sa malamig na semento, humahagulgol. Hindi ito simpleng pag-iyak; ito ay ang tunog ng isang taong pinagsakluban ng langit at lupa.

Si Tatay Junior, ayon sa kanyang pagpapakilala, ay hindi lang matanda. Siya ay may kapansanan. Ang kanyang pag-iyak, na humahalo sa kanyang hirap sa pagsasalita, ay nagpahirap sa mga gustong tumulong na intindihin ang kanyang sinasabi.

“Sabi ni tatay, dumating sila ngayong araw ng 4:00am sa cubao,” isinulat ni Reyna sa kanyang Facebook post na mabilis na kumalat. “Ipapasok daw sana si tatay sa manukan ng kanyang asawa dito sa maynila kaso ina-band0n xa sa gateway cubao.”

Ang bawat salita ay parang isang sampal. Inabandona. Isang salitang napakadaling bitawan, ngunit katumbas ng isang sentensya ng kamatayan para sa isang matandang may kapansanan, na walang kakilala, at walang pera sa isang lugar na kilala sa pagiging mabangis.

Ang ginawa ni Reyna ay isang testamento sa kabutihan ng loob. Kasama ang ilang iba pang “concerned citizens,” sinubukan nilang alamin ang buong kwento. Ang nakuha nila ay mga pira-pirasong detalye na bumuo ng isang nakakakilabot na larawan: isang asawang nagplano ng pag-abandona, isang pangarap na ginawang pain, at isang biyaheng hindi na alam kung paano tatapusin.

Ang Maynila, para sa marami sa probinsya, ay ang lupang pangako. Ito ang lugar kung saan ang mga pangarap ay natutupad, kung saan ang isang trabaho sa “manukan” ay maaaring mangahulugan ng gamot, pagkain, at ginhawa. Subalit para kay Tatay Junior, ang Maynila ay naging isang malamig na bilangguan na walang rehas. Ang mismong taong dapat niyang maging kakampi ang siyang nagtulak sa kanya sa kapahamakan.

Ang tanong na bumabagabag sa lahat ay: anong klaseng tao ang kayang gumawa nito? Kayang iwanan ang sariling asawa—isang taong may kapansanan—sa isang lugar na hindi nito kabisado, alas-kwatro pa lang ng umaga? Ito ba ay desperasyon? Galit? O isang kalkuladong plano para makawala sa isang responsibilidad?

Habang ang mga tanong ay naglalaro sa isip ng mga nakapaligid, ang kagyat na problema ay kung saan dadalhin si Tatay Junior. Hindi nila siya maaaring iwan doon.

Napagpasyahan ni Reyna at ng kanyang mga kasama na dalhin muna si Tatay Junior sa isang ligtas na lugar. Sa tabi ng National Bookstore, sa baba ng Gateway Mall, ay may isang simbahan, ang Jesus Christ Church. Doon, pansamantala nilang ipinagkatiwala ang matanda sa mga missionaries. Isang baso ng tubig, isang upuan na malayo sa alikabok ng kalsada, at ang pangakong babalikan siya.

Umalis si Reyna, marahil upang humanap ng mas permanenteng tulong, marahil upang makipag-ugnayan sa mga awtoridad o sa isang social welfare agency. Ang kanyang puso ay panatag na kahit paano, si Tatay Junior ay nasa loob ng isang simbahan, ligtas sa kapahamakan.

Ngunit ang kwento ay hindi nagtapos doon. Ito ay nagsimula pa lang sa isang mas nakakabagabag na kabanata.

Nang binalikan ni Reyna ang simbahan, si Tatay Junior ay wala na.

Ang pakiramdam ng gulat ay agad na napalitan ng matinding pag-aalala. Kinausap niya ang isa sa mga missionaries na nag-asikaso sa matanda. Ang sagot nito ay isang bagay na mahirap ipaliwanag.

“Binalikan ko po ung lugar kung saan sya pinatigil pansamantala,” paglalahad ni Reyna sa kanyang update. “Naka usap ko po ang isa sa mga missionar1es ng nasabing church, ang sabi po nya na nag pupumilit daw na umalis c tatay junior.”

Nagpumilit umalis.

Bakit?

Bakit aalis ang isang taong wala namang ibang mapupuntahan? Ang isang taong umiiyak dahil sa pagka-abandona ay biglang nagpumilit na harapin muli ang magulong kalye ng Cubao?

Dito pumapasok ang trahedya ng isip na nalilito. Si Tatay Junior ay hindi lang inabandona; siya ay nasa estado ng matinding “shock” at kalituhan. Marahil, sa kanyang isip, kailangan niyang hanapin ang kanyang asawa. Marahil ay iniisip niyang nagkahiwalay lang sila at naghihintay ito sa kanya sa terminal. Marahil, ang kanyang kapansanan ay hindi lang sa pisikal na katawan, kundi pati na rin sa pag-iisip.

Ang kanyang pag-alis ay hindi isang desisyon ng isang malinaw na pag-iisip; ito ay isang kilos ng desperasyon. Ang “ligtas” na lugar ng simbahan ay maaaring naramdaman niyang isang hadlang sa kanyang kailangang gawin: ang hanapin ang taong nanakit sa kanya.

Ang mas nakapanghihina pa ng loob ay ang isa pang detalyeng ibinahagi ni Reyna. Ang simbahan mismo ay sinubukang tumulong sa tamang paraan. Ngunit sila man ay napaharap sa isang pader.

Ayon kay Reyna, “Bigo din daw ang naturang simbahan na makahingi ng tulong mula sa ahensiya ng mga Pulis sa Quezon City upang doon sana maisurrender ang matanda.”

Ito ay isang nakakagulantang na alegasyon. Isang simbahan, na may kustodiya sa isang matandang may kapansanan, na halatang biktima ng pag-abandona, ay hindi umano nakakuha ng agarang tulong mula sa kapulisan? Ito ay nagbubukas ng isang mas malaking usapin ng sistemang panlipunan. Saan dadalhin ang isang “foundling” na matanda? Kaninong responsibilidad siya?

Ang kabiguan na ito—kung totoo man—ay ang nagbigay-daan sa pagkawala ni Tatay Junior. Ang sandaling pagkakataon para siya ay mailagay sa pangangalaga ng Department of Social Welfare and Development (DSWD) ay nawala kasabay ng kanyang paglabas sa pinto ng simbahan.

Ang tanging nagawa na lang ni Reyna ay ang gamitin ang kapangyarihan ng social media. Ang kanyang Facebook post, na may kasamang video ni Tatay Junior habang umiiyak, ay sumabog online. Sa loob ng ilang oras, daan-daang tao ang nag-share, nag-comment, at nag-alok ng tulong.

Ang mga komento ay isang pinaghalong galit at awa.

“Walang kaluluwa ang asawang gumawa nito!” sabi ng isang netizen. “Nasaan na siya? Gusto kong magpadala ng pamasahe niya pabalik ng Tacloban.” “Taga-Cubao ako, iikot ako baka makita ko siya.”

Ang bayanihan, na madalas nating makita sa gitna ng trahedya, ay muling nabuhay. Ang mga alok na pinansyal, pagkain, at tirahan ay bumuhos. Ang problema: ang tulong ay handa na, ngunit ang nangangailangan ng tulong ay nawawala.

Si Tatay Junior ay naging isang multo. Isang mukha sa isang viral post, isang kuwento ng kalupitan, na ngayon ay palaboy-laboy sa isang siyudad na kayang lumamon ng tao nang buo.

Ang huling update ni Reyna ay isang panawagan. “Marami sanang gustong magpapaabot ng tulong para makauwi na si Tatay Junior sa kanilang probinsya ngunit walang may alam kung nasaan man siya ngayon.”

Ang kuwento ni Tatay Junior ay higit pa sa isang simpleng kaso ng pag-abandona. Ito ay isang salamin ng ating lipunan. Isang salamin na nagpapakita kung paano ang desperasyon sa kahirapan ay maaaring magtulak sa isang tao na gumawa ng hindi makataong bagay sa kanyang sariling kapamilya. Ito ay isang salamin ng ating mga sistema—kung paano ang isang matandang may kapansanan ay maaaring mahulog sa mga bitak ng burukrasya, kung paano ang pulisya at mga ahensya ay maaaring mabigo sa pagtugon sa isang kagyat na pangangailangan.

At higit sa lahat, ito ay isang salamin ng ating pagkatao. Habang may isang asawang kayang mang-iwan, may isang Reyna Sinangote Lamis na kayang huminto at dumamay. Habang ang sistema ay maaaring mabigo, ang komunidad online ay handang kumilos.

Ngunit ang lahat ng ito ay walang saysay kung si Tatay Junior ay hindi matatagpuan.

Sa ngayon, ang pangakong trabaho sa manukan ay nananatiling isang mapait na alaala. Ang mahabang biyahe mula Tacloban ay natapos sa isang bangungot. At sa isang lugar sa Cubao, o sa mga karatig-lungsod, isang matandang lalaking may kapansanan ang naglalakad, nalilito, nagugutom, at nag-iisa.

Ang kuwento ay hindi pa tapos. Ang paghahanap ay nagpapatuloy. At ang tanong na iniiwan nito sa bawat isa sa atin ay: Kung makita natin si Tatay Junior, titigil ba tayo?