Ang Dalawang Uri ng Batas: Bakit Ang Kawalan ng Permit ng Isang Magtitinda ng Gulay Ay Mas Mabigat Kaysa sa Pagnanakaw ng Bilyon-Bilyon sa Kaban ng Bayan?

Sa isang lipunang sinasabing may katarungan at social justice, may mga sandali na naglalabasan ang matinding tanong: Sino ba talaga ang pinoprotektahan ng batas, at sino ang dinadahas nito? Kamakailan, isang insidente ang nagpainit sa damdamin ng marami, nagpaalala sa atin ng bulok na sakit na matagal nang kumakain sa sistema ng ating bansa.

Ito ang kuwento ng isang simpleng lalaki, isang magtitinda ng gulay, na sa halip na parangalan dahil sa kanyang marangal na pagpupursige sa buhay, ay hinarap ng pinakamasakit na reality check ng ating lipunan. Ang kanyang paninda, na siyang huling pag-asa para may maihain sa hapag-kainan ng kanyang pamilya, ay pilit na kinuha ng mga awtoridad. Ang dahilan? Kawalan ng permit sa pagtitinda.

Ang Eksena ng Desperasyon: Hinasmas ang Palanggana, Winasak ang Paninda
Ang pangyayari ay hindi lamang simpleng paghuli sa isang naglabag sa ordinansa. Ito ay isang madamdaming eksena ng galit at pagkadismaya na nag-ugat sa katotohanan ng kahirapan.

Nahuli ang lalaki dahil sa pagtitinda ng gulay sa kalsada na walang kaukulang permit. Ang hindi malinaw sa insidente ay ang eksaktong lokasyon o kung bakit nakakalat sa kalsada ang mga paninda—kung ito ba ay dahil sa pag-iwas niya sa mga enforcer o kung ito ay bahagi ng kanyang orihinal na pwesto. Subalit, ang resulta ay iisa at nakakasakit ng damdamin: Kinumpiska ang kanyang mga paninda.

Dahil sa matinding galit at pagkadurog ng damdamin—ang hanapbuhay niya ay literal na kinuha sa harap niya—nagprotesta ang lalaki sa paraang hindi malilimutan ng mga nakakita. Hinampas niya ang palanggana na lalagyan ng gulay. Hindi siya nagtapos doon; sinira rin niya ang sarili niyang paninda para hindi na mapakinabangan. Isang aksiyon ito ng desperasyon, isang huling sigaw na nagsasabing: “Kung hindi ko man mapapakinabangan ito para sa aking pamilya, huwag na ring mapunta sa inyo.”

Ang protesta na ito ay hindi laban sa batas; ito ay laban sa kawalan ng humanity at kawalan ng proportionality ng pagpapatupad ng batas.

Ang Di-Mababagong Katotohanan: Dalawang Uri ng Hustisya
Ang kuwento ng magtitinda ng gulay ay lalong nagpapatingkad sa isang matagal nang sakit ng ating sistema: Ang batas ay tila may dalawang mukha—isa para sa mahirap at isa para sa mayaman at makapangyarihan.

Tingnan natin ang bigat ng kasalanan:

Ang Kasalanan ng Mahirap: Nagbebenta siya ng gulay (isang pangangailangan sa buhay) nang walang permit. Ang intensyon ay marangal na magtrabaho para may maipakain sa pamilya. Ang parusa: Pagkumpiska ng lahat ng paninda, na katumbas ng gutom at kawalan ng kita sa loob ng ilang araw o linggo.

Ang Kasalanan ng Mayaman/Politiko: Pagnanakaw ng bilyon-bilyong piso sa kaban ng bayan. Ang intensyon ay pansariling pagpapayaman at pagnanakaw sa pondo na dapat sana ay para sa serbisyo-publiko, tulad ng edukasyon at kalusugan. Ang parusa: Madalas, walang parusa. Malaya silang nakakalakad, nagpapaliwanag, at naghahari-harian pa rin sa lipunan.

Ang tanong na bumabagabag sa lahat ay: Nasaan ang hustisya?

Kung ang batas ay mahigpit na ipinatutupad sa isang taong nagbebenta lamang ng gulay, bakit tila maluwag at mabagal ang proseso kung ang akusado ay may pera at impluwensya?

Ang mismong nararamdaman ng magtitinda ay ang katotohanan ng sistema: “Oo, mali siya dahil wala siyang permit— pero paano naman ‘yung mga politiko? Nagnanakaw ng pera ng bayan pero hindi man lang nakukulong.”

Ito ang bulok na kalagayan: “Kapag mahirap ka— wala kang takas sa batas.” Ang paglabag sa petty offense ay mabilis at brutal na pinarurusahan, samantalang ang grand larceny ay nagiging mahaba at nakakabagot na proseso na karaniwan nang nauuwi sa limot at kawalan ng pananagutan.

Ang Tawag sa Pagbabago: Mula sa Galit Hanggang sa Solidarity
Ang insidente ay hindi lamang dapat tingnan bilang isang viral video o isang balita sa mga tabloid. Ito ay isang wake-up call, isang salamin ng ating lipunan na nagpapakita ng matinding agwat ng pagpapatupad ng batas sa pagitan ng mayaman at mahirap.

Ang magtitinda ng gulay ay sumigaw ng protesta hindi lang para sa sarili niya, kundi para sa lahat ng marginalized na sinasampal ng sistema araw-araw. Siya ay nagta-trabaho nang marangal at lumalaban sa tamang paraan, subalit hindi pa rin siya pinalampas ng batas na tila mas vigilant sa maliliit na paglabag kaysa sa malalaking pagnanakaw.

Upang maging tunay na makatao ang ating lipunan, hindi sapat na ipatupad lang ang batas; dapat itong ipatupad nang may proportionality at hustisya. Ang parusa sa kawalan ng permit ay dapat na multa at hindi pagkumpiska ng tanging source of livelihood. Higit sa lahat, ang bilis at tindi ng pagpaparusa sa magnanakaw ng gulay ay dapat na mas maramdaman ng mga corrupt na opisyal na nagnakaw ng kinabukasan ng bansa.

Ang sistema ay patuloy na magiging bulok hangga’t ang mga mayayaman at magnanakaw ng bilyon-bilyon ay hindi pa rin napaparusahan, habang ang isang magtitinda ng gulay ay literal na pinagkakaitang makakain. Ang protesta niya sa pagwasak ng sarili niyang paninda ay isang testamento sa tindi ng kawalan ng pag-asa na inihahatid ng batas sa mahihirap.

Ang Huling Sigaw: Isang Paalala sa Ating Etika
Ang insidenteng ito ay nag-iwan ng isang tanong sa ating konsensya: Kung kaya nating kumpiskahin ang gulay ng isang nagtitinda, bakit hindi natin makumpiska ang bilyon-bilyong ninakaw ng mga kurakot?

Ang hustisya ay hindi lamang tungkol sa pagsunod sa mga legal code at ordinansa; ito ay tungkol sa moralidad at pagkakapantay-pantay sa ilalim ng batas. Hangga’t hindi ito nagbabago, ang kuwento ng magtitinda ng gulay ay patuloy na magiging isang nakakakilabot na paalala sa atin ng tunay na kalagayan ng Pilipinas. Ang panawagan para sa tunay na social justice ay mas malakas pa sa paghampas ng palanggana sa aspalto.