“Minsan, ang ilaw ng tagumpay ay hindi agad nanggagaling sa kuryente—kundi sa liwanag ng gaserang sinindihan ng pag-asa at sakripisyo.”

Ang umaga sa San Isidro ay palaging amoy lupa at asin. Sa maliit na bahay na yari sa kahoy at yero, nagigising si Lara de la Peña sa halimuyak ng ginisang tuyo ni Nanay Belen at sa mahinang tunog ng gaserang nag-aalab sa sulok ng kusina. Sa ilalim ng dilaw na liwanag nito, paulit-ulit niyang sinusulat ang kanyang mga pangarap sa lumang kuwaderno—maging guro, makatulong sa pamilya, at mabigyan sila ng bahay na may kuryente at ilaw na hindi kailangang sindihan tuwing gabi.

“Anak,” wika ni Tatay Pio habang pinupunasan ang pawis, “ang kahirapan ay parang anino. Hindi mo kailangang labanan, kailangan mo lang lampasan.”

Iyon ang baon niyang aral nang siya’y tumungo sa Maynila matapos makatanggap ng scholarship. Bitbit ang lumang maleta, ilang pirasong damit, at pangako sa mga magulang. Habang papalayo ang bus, mahigpit niyang hinawakan ang kamay ni Nanay Belen.
“Babalik ako,” bulong niya. “Bibigyan ko kayo ng bahay na may ilaw, hindi gasera.”

Sa lungsod, agad niyang naranasan ang bigat ng pangarap. Ang bawat araw ay labanan—sa umaga, estudyante; sa gabi, tindera ng kakanin sa labas ng dorm. Kapag may libreng oras, nagtu-tutor siya sa mga batang kalye kapalit ng kaunting bayad. Madalas siyang umuwing pagod, ngunit hindi kailanman sumuko.

“Kapag napapagod ka,” madalas niyang isulat sa dingding ng kanyang maliit na silid, “isipin mo ang liwanag ng gasera. ’Yan ang paalala kung saan ka nagsimula.”

At nang dumating ang araw ng kanyang pagtatapos, bitbit niya ang karangalang Cum Laude—isang parangal hindi lamang para sa kanya, kundi para sa lahat ng umaasang makaalis sa dilim ng kahirapan. Ngunit gaya ng sabi ni Tatay Pio, iyon pa lang ang simula ng mas malaking laban.

Sa unang taon niya sa trabaho, pumasok siya bilang research assistant sa isang kompanyang tumutulong sa mga liblib na barangay na walang kuryente. Habang ang karamihan ay naghangad ng matataas na posisyon sa lungsod, pinili ni Lara ang maglakbay sa mga bundok at baryo—dalhin doon ang liwanag na minsang ipinangarap niya.

Sa isang paglalakbay patungo sa Mindoro, nakilala niya si Mang Ruben, isang matandang mangingisda na tuwing gabi ay gumagamit pa rin ng gasera.
“Sanay na kami dito, hija,” sabi nito. “Hindi naman namin kayang magbayad ng kuryente.”
Ngumiti si Lara. “Pero hindi ibig sabihin na sanay na kayo, ay wala na kayong karapatang umasa sa mas maganda.”

Ang mga salitang iyon ang naging simula ng isang proyekto na magbabago ng kanyang buhay. Mula sa simpleng ideya ng paglalagay ng solar-powered lamps sa mga liblib na barangay, nagsimula siyang mangalap ng mga donasyon, tumakbo sa mga NGO, at magsulat ng mga proposal. Ilang beses siyang nabigo—may mga tumangging tumulong, may mga tumawa sa kanyang plano. Ngunit sa tuwing nadidismaya, naiisip niya ang mga magulang niyang nagtitipid ng gaas para lang magkaroon ng liwanag tuwing gabi.

“Hindi ito para sa akin,” wika niya minsang kausap ang kanyang sarili. “Ito para sa lahat ng batang katulad ko, na nag-aaral sa ilalim ng gasera.”

Isang taon ang lumipas, at sa wakas, natapos nila ang unang proyekto: “Liwanag sa Baryo: Solar para sa Kinabukasan.” Sa unang gabing sindihan nila ang mga solar lamp sa San Isidro, halos hindi mapigilan ni Lara ang luha. Mula sa dilim, isa-isang nagliwanag ang bawat tahanan. Ang mga batang dati’y nag-aaral sa ilalim ng gasera ay ngayon ay nagbabasa sa ilalim ng malinaw na ilaw ng araw na naipon sa mga panel.

Lumapit si Nanay Belen, yakap ang anak. “Lara, ’yan na ang pangako mo. Natupad mo na.”

Ngumiti si Lara. “Hindi pa po, Nay. Ang pangako ko, hanggang sa bawat baryo sa bansa ay may ilaw na ganito.”

Mula noon, naging kilala si Lara de la Peña bilang “Ang Babae ng Liwanag.” Ang kanyang proyekto ay lumago, sinuportahan ng iba’t ibang organisasyon. Dinala niya ang solar lights sa Samar, Bukidnon, at Palawan—sa mga lugar na dati’y binabalot ng dilim, ngayon ay may pag-asang kumikislap tuwing gabi.

Isang araw, habang iniinterbyu siya ng isang mamamahayag, tinanong siya:
“Lara, ano ang pakiramdam ng isang dating batang nagsusulat sa ilalim ng gasera, ngayon ay nagbibigay liwanag sa buong bansa?”

Tahimik siyang ngumiti. “Ang totoo po, hindi ko kailanman iniwan ang gasera. Nasa puso ko pa rin iyon. Dahil doon nagsimula ang lahat—ang pangarap, ang sakripisyo, at ang paniniwala na kahit maliit na liwanag, kayang baguhin ang mundo.”

Sa pagtatapos ng panayam, dinala niya ang mamamahayag sa kanilang lumang bahay sa San Isidro. Nandoon pa rin ang gaserang dati niyang gamit, ngunit ngayong gabi, nakapatong ito sa tabi ng solar lamp na siya mismo ang nagdisenyo.

Sabay silang nagliwanag. Ang isa, mula sa nakaraan; ang isa, mula sa kinabukasan.

Habang pinagmamasdan iyon ni Lara, marahan siyang nagsalita, parang panalangin sa hangin:
“Salamat sa dilim, dahil kung hindi ko iyon pinagdaanan, hindi ko malalaman kung gaano kaganda ang liwanag.”

At sa gabing iyon, sa ilalim ng bituin at liwanag ng solar, sumiklab ang tunay na kahulugan ng tagumpay—hindi sa yaman o titulo, kundi sa kakayahang maghatid ng pag-asa sa iba.

Mula sa dilim ng gasera, tinahak ni Lara ang daan patungo sa liwanag ng kinabukasan—at sa bawat ilaw na kanyang pinapasindi, naroon ang alaala ng batang minsang nangarap sa ilalim ng dilim.