Nanginginig sa Senado: Imbestigasyon sa Katiwalian, Panawagang Buwagin ang DPWH, at ang Mainit na Ginisa sa PCO Budget

Sa gitna ng mga sunod-sunod na eskandalo sa gobyerno, tila isang mala-bagyong pagsabog ng galit at pagkadismaya ang naramdaman ng sambayanang Pilipino. Sa Senado at Kongreso, ang tensyon ay hindi na matatawaran. Ang dating bulong-bulongan tungkol sa katiwalian ay naging sigaw ng pagkadismaya—at sa gitna ng kaguluhan, may mga panawagang hindi na basta-basta: buwagin na ang buong ahensya ng DPWH.

Sa Senado, sumiklab ang usapin matapos isiwalat ni Senator Sherwin Gatchalian ang umano’y bilyon-bilyong pisong overpricing sa mga proyekto ng “Farm-to-Market Roads” na orihinal na dapat sana’y magsisilbing tulay ng pag-asa para sa mga magsasaka. Ngunit ayon sa mga dokumento, tila naging daan ito ng malawakang pagnanakaw mula sa kaban ng bayan.

“Extremely overpriced ito. For me, obvious sign of corruption na ito,” mariing pahayag ni Gatchalian. Ayon sa kanya, sa loob lamang ng ilang taon, mahigit limang bilyong piso ang maaaring nawaldas sa mga kuwestyunableng proyekto. Iminungkahi niyang bawasan ng 30% ang pondo para sa ganitong uri ng proyekto at ilipat sa mga programang mas may saysay sa taong-bayan.

At sa gitna ng kanyang pangungusap, isang nakakagulat na mungkahi ang binitawan ng senador—ang posibilidad na buwagin na lang ang Department of Public Works and Highways (DPWH).

“Kung ako ang tatanungin, magtayo na lang ng bagong DPWH,” ani Gatchalian. Para sa kanya, masyado nang malalim ang ugat ng katiwalian sa loob ng ahensya. Mula sa flood control projects, paaralan, military infrastructure, hanggang mga ghost projects—tila wala nang aspeto ng DPWH ang ligtas.

Ayon sa senador, “Cancer na ito na kumalat na sa buong katawan ng ahensya. At minsan, kailangan mo na lang talagang magsimula ng bago.”

Habang ang mga pasabog ng anomalya ay patuloy na umaalingawngaw, ang simbahan ay hindi na rin nakatiis. Sa gitna ng kapistahan ng Birhen ng Santo Rosario, nanawagan ang Catholic Bishops’ Conference of the Philippines para sa isang National Day of Prayer and Public Repentance.

“Ang problema ay hindi lang pulitikal, ito’y moral at espiritwal na rin,” ani ng isang pari sa panayam. Dagdag pa niya, “We hope they will return what they have stolen.”

Ang panawagang ito ay sinamahan ng pagdaraos ng mga misa at panalangin sa buong bansa, kung saan hiningi ng mga deboto ang paggabay ng Diyos para sa pagbabago ng mga namumuno. Isa sa mga deboto ang nagsabi, “Ang hirap ng buhay, tapos may ganyan pang corruption. Ayusin na lang nila. Yung para sa tao, ibigay sa tao.”

Habang ang taumbayan ay nagdarasal, isang trahedya ang muling sumambulat sa Cagayan—isang tulay ang gumuho habang tinatawid ng tatlong truck, na nagdulot ng sugat sa hindi bababa sa pitong katao. Ayon sa DPWH, sobra sa kapasidad ang bigat ng mga truck—isang paalala na ang kapabayaan sa imprastraktura ay patuloy na nagbubunga ng trahedya.

Kasabay ng lahat ng ito, isang mainit na pagdinig din ang naganap sa Kongreso. Ang Presidential Communications Office (PCO) ay humihiling ng halos 2.7 bilyong pisong pondo para sa taong 2026. Ngunit hindi ito basta-bastang pinayagan ni Congressman Kiko Barzaga ng Cavite. Matindi ang naging pagtatanong niya sa detalye ng budget, partikular sa bahagi na nauugnay sa pagho-host ng Pilipinas sa ASEAN Summit at ang ambisyong makapasok sa UN Security Council bilang non-permanent member.

“You cannot base such a large budget on speculation,” mariin niyang pahayag. Duda si Barzaga kung talagang makakamit ang layunin ng bansa sa kabila ng bilyong pisong budget. Nagkaroon ng kalituhan at tila nauutal na paliwanag mula sa budget sponsor—hanggang sa pumasok si Deputy Speaker Janette Garin para maglinaw.

Aniya, ang ASEAN Summit ay isang tiyak na responsibilidad na naka-schedule na, hindi ito spekulasyon. Ang UN Security Council seat ay aspirational, ngunit walang direktang pondo roon. Sa kanyang paliwanag, napawi ang ilang pagdududa, ngunit naiwan pa rin ang isang malaking tanong: sapat ba ang transparency na ito para pagkatiwalaan ang bilyon-bilyong pisong inilaan sa kanila?

Sa harap ng lahat ng ito, nagsalita si Pangulong Ferdinand Marcos Jr. sa kanyang podcast, sinabing ang mga tiwali sa gobyerno ay hindi dapat ituring na mukha ng buong pamahalaan. “These corrupt people are not the face of government. They are the face of corruption. That’s all they are,” ani ng pangulo.

Ayon sa kanya, huwag lahatin ang mga lingkod-bayan. Marami pa rin daw ang matitinong opisyal na nagsasakripisyo para sa bayan. Ngunit sa kabila ng mensahe ng pag-asa, isang masakit na katotohanan ang ibinahagi ng pangulo—bumagsak ang literacy rate ng bansa. Isa sa bawat limang high school graduate ay hirap umintindi ng simpleng babasahin.

“Remember when we were the best English speakers in Asia? Let’s get back there,” ani ng pangulo. Bilang tugon, ililipat ang bahagi ng P255 bilyong pondo ng flood control projects papunta sa edukasyon at social programs.

Ngunit sapat ba ito?

Ang kasalukuyang mga kaganapan ay tila nag-uugnay sa iisang tanong: May pag-asa pa ba para sa tunay na pagbabago? Ang mga senador at kongresista ay nag-uungkat ng katotohanan. Ang simbahan ay nananalangin. Ang pangulo ay umaapela. Ngunit ang pinakaimportanteng tanong ay hindi kung may ginagawa ba ang pamahalaan—kundi kung ang bawat kilos ba ay sapat upang masugpo ang isang sistemang matagal nang pinabayaan.

Ang laban ay hindi lang nasa Senado o sa Kongreso—nasa bawat Pilipino ito. Ang bilyon-bilyong pisong nawawala ay hindi lang pera. Ito’y kinabukasan, pag-asa, at dangal ng bayan. At kung hindi tayo kikilos ngayon—kailan pa?