Isinulat ng Special Investigative Desk

Tahimik ang hallway ng Senado noong una—mga boses lang ng aide, mga yapak ng camera crew, at ang malamig na katahimikan ng mga naghihintay sa panibagong yugto ng imbestigasyon. Ngunit sa oras na iyon, biglang pumasok ang isang pangalan na muli na namang yumanig sa bulwagan ng politika: Orly Guteza—at ang kanyang affidavit na sinasabing tugma sa isinasagawang imbestigasyon ng ICI (Independent Commission of Inquiry).

Hindi ito basta dokumento.
Hindi rin basta pahayag.
Sa mga mata ng ilan, ito ang “missing piece” na maaaring magpatibay ng isang kwento na matagal nang bumabalot sa mga pader ng Senado—at maaaring magpabagsak din ng ilan.

Ang Affidavit na Nagpayanig

Sa kopyang nakalap ng media, makikita ang mga detalye na, ayon sa ilang analyst, “tumugma” sa mga impormasyong hawak ng ICI. Ang mga pangalan, petsa, at transaksyong binanggit ni Guteza ay kapareho raw ng mga linya ng pagsisiyasat na matagal nang pinupuntirya ng mga senador.
Ngunit sa kabilang dulo ng istorya, hindi lahat kumbinsido.

May ilan na agad nagsabing ito raw ay “scripted,” may nagtatanong kung sino ang nasa likod ng paglabas ng dokumento, at may ilan pang nagmungkahi na baka ito’y bahagi ng mas malaking plano—isang diversion upang iligaw ang atensyon ng publiko.

Dito na pumasok ang isa sa pinaka-matapang na boses sa bulwagan: Sen. Rodante Marcoleta.

Ang Pagsabog ng Emosyon

Hindi na bago ang tapang ni Marcoleta sa mga public hearing, ngunit sa pagkakataong ito, iba ang tono. Mainit. Direkta.
“Hindi ito tungkol sa katotohanan kung hindi ginagamit na sandata ang fake news,” mariin niyang pahayag habang itinataas ang ilang pahina ng affidavit.

Ayon sa kanya, napakaraming ulat na hindi dumaan sa wastong beripikasyon. “Bakit ninyo binabato sa amin ang mga dokumentong ito na hindi man lang nasuri?” dagdag pa niya, sabay lingon sa panel kung saan nakaupo ang ilang miyembro ng media at mga kinatawan ng ICI.

Sa kabilang panig, pinasaringan din niya si Ping Lacson, na aniya’y “masyadong mabilis magbigay ng opinyon kahit hindi pa nakikita ang kabuuan ng imbestigasyon.”
Hindi nagtagal, kumalat ang video clip ng kanyang pahayag—libo-libo ang nagkomento, naghati ang opinyon, at muling nabuhay ang debate tungkol sa fake news at selective transparency.

Mga Tanong na Hindi Mawala-Wala

Habang lumalalim ang gabi, mas dumami ang mga tanong kaysa sagot.
Totoo bang “tugma” ang affidavit ni Guteza sa findings ng ICI?
Kung oo, bakit may mga bahagi itong tila sinadyang i-redact?
At sino ang nagpakalat nito sa media bago pa man ito maisumite sa opisyal na record ng Senado?

Sa mga forum online, may ilan nang naglabas ng teorya:

May nagsabing may internal leak sa ICI.

May nagsabing isa itong “test document” upang sukatin kung kaninong kamay ito unang lalabas.

May ilan ding naniniwalang sinadya ito upang ilihis ang usapan mula sa mas malalaking isyung hindi binibigyang pansin ng publiko.

Ngunit sa gitna ng lahat ng espekulasyon, isang bagay lang ang malinaw:
may mga taong ayaw masilayan ng publiko ang buong nilalaman ng affidavit.

Ang Di-Inaasahang Eksena

Isang linggo matapos sumabog ang isyu, nagharap sa parehong bulwagan sina Guteza at ilang kinatawan ng ICI. Tahimik ang lahat nang itaas ni Guteza ang kanyang kanang kamay, tila handang manumpa sa katotohanan.
Ngunit bago pa man siya makapagsalita, isang boses mula sa likod ang umalingawngaw:
“May dokumento kaming hawak na iba sa kopyang isinumite sa amin!”

Agad napatingin si Marcoleta, seryoso, at tila may alam.
Mabilis na kumalat ang bulung-bulungan sa loob ng Senado:
may dalawang bersyon ng parehong affidavit—at magkaiba ang nilalaman.

Ang mga cameraman, halos mag-unahan sa pagkuha ng reaksyon. Si Guteza, tahimik. Si Lacson, nakakunot ang noo. Si Marcoleta, nakatitig sa mesa, parang may binubuong susunod na hakbang.

Ang Katahimikan Pagkatapos ng Sigawan

Kinabukasan, tila biglang natahimik ang lahat. Wala munang bagong pahayag mula sa ICI. Tahimik din ang opisina ni Sen. Marcoleta, at maging si Lacson ay umiwas muna sa media interview.
Pero sa kabila ng katahimikan, patuloy ang pag-usad ng mga tanong.
Sino ang nag-edit ng dokumento?
At kung may dalawang kopya, alin ang totoo?

Isang source na malapit sa imbestigasyon ang nagsabing “may mga pangalang hindi dapat lumabas pa sa ngayon,” dahil maaari raw itong makaapekto sa ibang kaso na kasalukuyan pang tinututukan ng komisyon.
Ngunit sa mundo ng politika, walang lihim ang nananatiling lihim magpakailanman.

Isang Misteryosong Mensahe

Ilang araw lang ang lumipas, may kumalat na larawan online—isang screenshot ng e-mail na umano’y ipinadala ng hindi kilalang account sa ilang mamamahayag.
Ang subject line: “The Truth Behind the Affidavit.”
Walang kalakip na dokumento, walang pangalan, tanging isang linya lang sa katawan ng email:

“Huwag ninyong hanapin ang katotohanan sa papel—nasa mga taong ayaw pumirma.”

Hindi malinaw kung sino ang nagpadala. Ngunit mula noon, nagsimulang magtanong ang marami: may mas malalim pa bang kwento sa likod ng lahat ng ito?

Ang Cliffhanger: Hanggang Saan Aabot ang Katotohanan?

Ngayon, patuloy pa rin ang imbestigasyon. Ang mga pangalan—Marcoleta, Lacson, Guteza—ay nananatiling sentro ng mga usapan. May mga nagsasabing ito raw ay simula lamang ng mas malaking pagbubunyag; may ilan namang naniniwalang ito ay isa lang sa mga taktika ng politika upang sirain ang kredibilidad ng mga kalaban.

Ngunit sa mga mata ng publiko, isang bagay lang ang malinaw: may mga kwentong hindi pa tapos.
At sa bawat tanong na hindi nasasagot, lalong lumalalim ang hinala.

Habang nagsasara ang mga ilaw ng Senado sa huling oras ng gabi, isang mamamahayag ang bumubulong sa kanyang dikta:

“Minsan, hindi mo kailangang marinig ang sagot—dahil sapat na ang katahimikan para malaman mong may tinatago talaga.”

At doon, muling nagsimula ang bagong kabanata ng imbestigasyon.