Ang mga opisyal na pagtitipon ng mga pinuno ng mundo, tulad ng APEC Summit, ay laging tinututukan. Dito, hindi lamang mga isyu sa ekonomiya ang tinatalakay kundi pati na rin ang mga pahiwatig sa mga relasyong pulitikal at diplomatiko. Subalit, ang huling APEC Summit ay nagbigay ng isang kakaibang eksena na hindi inaasahan, na naglantad sa lamat at kaplastikan ng diplomasya ng Pilipinas, partikular sa panig ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr.

Hindi man ito ang main event ng summit, ang biglaang pag-agaw ng pansin ni Marcos Jr. upang pilit na lapitan at makipagkamay kay Chinese President Xi Jinping ay naging viral at usap-usapan, hindi lamang sa Pilipinas kundi maging sa buong mundo. Ang tagpong ito ay lalong nagdulot ng matinding pagtatanong: Ano ba talaga ang tunay na paninindigan ng Pangulo sa China?

Ang Kakaibang Paglapit kay Xi Jinping: Isang Security Nightmare at Palatandaan ng Pagkadoble-Cara?
Ang insidente ng “pagsalisi” o ang hindi inaasahang paglapit ni Marcos Jr. kay Xi Jinping ay naganap sa gitna ng matitinding hidwaan sa pagitan ng Pilipinas at China, partikular na sa isyu ng West Philippine Sea. Sa mga pampublikong pahayag, madalas na binabatikos at binabanatan ni Marcos Jr. ang mga agresibong aksyon ng China. Kaya naman, ang biglaang pagiging palakaibigan at pagpilit na makipagkamay, sa isang paraan na inilarawan ng mga kritiko bilang “parang sinto-sinto,” ay nagdulot ng pagkalito.

Ayon sa mga obserbasyon, ang galaw na ito ay hindi lamang lumabas sa protocol kundi nagdulot pa ng matinding pangamba sa security ni Xi Jinping. Ang mga personal na security ng Chinese President ay nag-react sa paglapit, na nagpapakita na ito ay hindi planado at maituturing na isang security nightmare. Ang tanong ay, bakit gagawin ng isang Pangulo ng bansa ang ganoong peligroso at hindi kailangang galaw, lalo na’t siya mismo ang madalas na nagpapahayag ng pagiging tuta ng Amerika at may matinding dispute sa China?

Ang pagpilit na makipagkamay ay tila nagpakita ng isang double standard sa diplomasya. Kung sadyang galit at nagdududa ang Pangulo sa China, hindi ba dapat ay ipinakita niya ang matatag na paninindigan at iniiwasan ang anumang pilit na paglapit? Ang pagkilos na ito ay naglantad sa tila kawalan ng sincerity at good faith sa mga naunang pronouncement ng administrasyon, na nagbigay ng impresyon ng pagiging plastic at double-talker sa pandaigdigang entablado.

Ito ay lalong pinatindi ng pahayag ni Marcos Jr. sa interview na ang paglapit ay ginawa lamang dahil “Matatapos na ito. Matatapos na ito. He made already his final speech. Hindi ko pa nakamayan kahit minsan in the last 2 days. Baka naman sabihin at mga Pilipino hindi tayo marunong [ng courtesy].” Ang pag-amin na ito ay nagpapakita na ang aksyon ay hindi isang strategic move para sa pambansang interes, kundi isang pilit na courtesy na tila hindi makatwiran sa konteksto ng matinding tensyon.

Ang Kakaibang Decorum sa Diplomasya: Nagmistulang Kikismis at Reporter sa APEC
Sa parehong interview, nagbigay si Marcos Jr. ng mga pahayag na nagpapakita ng kakaibang decorum sa mga seryosong international summit.

Una, inamin niya na nagtanong pa siya sa mga leaders at kay Secretary Blinken ng Amerika tungkol sa mga napag-usapan nila ni Xi Jinping, dahil walang masyadong impormasyon ang inilabas. Inilarawan niya pa ang kanyang sarili na tila “nakikiismis” sa mga lider upang malaman ang mga detalye ng pagpupulong ng dalawang global superpower. Ito ay nagbigay ng imahe ng isang lider na tila kulang sa sariling intelligence at information gathering na dapat ay mayroon ang isang Pangulo, na sa halip ay nakikialam lamang sa mga usapan ng iba.

Pangalawa, binanggit din niya na: “I always got something out of it there. I I think I’m getting a reputation buuse I pick everybody’s brain. What do you think about this? What do you think about that? What are you going to do about this? What? Nagpakaano ho siya doon. Nagpaka-smarti ah. Nagpakaano siya. Nagpaka-reporter siya.” Ang pahayag na ito ay nagdulot ng katanungan: Ang job description ba ng isang Pangulo sa summit ay ang maging “reporter” at magtanong sa lahat? Ang summit ay dapat na lugar kung saan ang head of state ay nagpapakita ng sovereign na paninindigan at nagpapahayag ng mga policy ng bansa, hindi naghahanap ng “matutunan” o “makakalap” na impormasyon mula sa iba.

Ang mga galaw at pahayag na ito ay nagbigay ng impresyon na tila hindi handa, hindi seryoso, o sadyang kulang sa delicadeza ang Pangulo sa pandaigdigang entablado, na lalong nagpalala sa pagdududa ng taumbayan sa kanyang kakayahan bilang chief diplomat.

Ang Task Force Philippines at ang Matinding Pagkadoble-Cara
Upang maipagtanggol ang interes ng Pilipinas sa West Philippine Sea, inanunsyo ang pagbuo ng Task Force Philippines kasama ng Estados Unidos. Ang wisdom sa likod nito, ayon kay Marcos Jr., ay ang “organizing ourselves into a more cohesive unit… in terms of the protection of the freedom of navigation in the South China Sea, the West Philippines for us.”

Subalit, ang Task Force na ito ay agad na kinuwestiyon dahil sa tila nagkakasalungatang aksyon ng Pangulo. Kung ang Task Force ay binuo laban sa “agresibong” China, bakit siya pilit na makikipagkamay kay Xi Jinping? Ang sagot ni Marcos Jr. ay tila hindi nakakakumbinsi, dahil sinabi niya na ang Task Force ay “will not lower it will not sorry it is it will I hope it will lower the tensions in West Philippines it will certainly not heighten them.”

Ang timing ng pagbuo ng Task Force, kasabay ng pilit na paglapit sa lider na tinututulan, ay nagpapakita ng inconsistent na foreign policy. Ito ay nagpapahiwatig na ang Pilipinas ay tila “double-talker” sa harap ng mga international power, na maaaring magdulot ng kawalan ng tiwala mula sa magkabilang panig—sa Amerika at maging sa Tsina.

Ang Kawalan ng Delicadeza sa Interview at Ghost Projects
Hindi lamang sa diplomasya nagpakita ng kawalan ng delicadeza ang Pangulo. Sa interview, binanggit niya ang isyu ng korapsyon, partikular ang mga ghost project sa flood control, na kinuwestiyon ng mga mamamahayag. Ang Pangulo, sa kanyang pagtatanggol, ay sinabi na: “If we had not exposed it. Saying that there’s a problem. Now that we have exposed it, their confidence is is stronger in the Philippines.”

Ang pahayag na ito ay kinuwestiyon ng mga kritiko, dahil ang isyu ng ghost projects at malawakang korapsyon sa ilalim ng kanyang administrasyon ay matagal nang inilalabas sa publiko bago pa man niya ito “sinabi” na exposed niya. Ang sinasabi ng Pangulo na siya ang nag- expose ay tila isang pagtatangkang angkinin ang credit sa kabila ng katotohanan na ito ay bunga ng panggigipit at public outcry. Ang pagtatangkang ipinta ang sarili bilang anti-corruption champion sa kabila ng malawakang problema sa governance ay nagpapakita ng matinding kawalan ng delicadeza.

Bukod pa rito, ang interview ay naglantad din sa isyu ng delicadeza sa personal na aspeto. Ang pagbisita ni Marcos Jr. sa puntod ng kanyang ama ay inilarawan bilang isang pagkakataon na dapat niyang tanungin ang kanyang sarili, lalo na’t siya mismo ang nagpasalamat kay dating Pangulong Rodrigo Duterte sa pagpapalibing sa dictator na si Marcos Sr. Ang kritisismo ay nakatuon sa kawalan ng hiya at delicadeza na tila hindi man lang niya naaalala ang mga taong pinatapon at tiniis sa ilalim ng Martial Law.

Ang mga pahayag, kilos, at desisyon ni Marcos Jr. sa pandaigdigang summit at maging sa loob ng bansa ay nagdulot ng malalim na pagdududa sa kanyang leadership at sincerity. Ang mga aksyon niya ay naglantad sa isang style of governance na tila nagkakasalungat, kulang sa delicadeza, at nagpapakita ng kaplastikan sa kritikal na yugto ng kasaysayan ng bansa.