Si Lola Selya ay tinawag na katulong sa loob ng limampung taon, ngunit ang kanyang tungkulin sa Pamilya Villanueva ay mas malalim pa. Siya ang nagpalaki kay Don Ricardo, ang patriarch. Siya ang nagpakain, naglinis, at nagbigay ng ginhawa kay Senyora Alicia, ang asawa nito. At ngayon, sa edad na sitenta, siya pa rin ang tahimik na anino na nagpapanatili ng kaayusan sa bahay, kasama na ang paghahanda para sa pinakamalaking event ng taon: ang debut ni Cynthia, ang nag-iisang apo nilang ubod ng ganda at kayabangan.

Si Cynthia ay kabaligtaran ni Lola Selya. Kung si Lola Selya ay tila cloth na laging faded, si Cynthia ay tila isang diamond na laging nagniningning at naghahanap ng atensiyon. Sa pananaw ni Cynthia, si Lola Selya ay isang relic, isang eyesore na nagpapaalala sa kanya na ang kanilang pamilya ay galing sa simpleng buhay. Sa gitna ng preparasyon para sa debut, lalong tumindi ang pagmamalupit ni Cynthia. Ginawa niyang tagahawak ng sapatos si Lola Selya, tagasalin ng alak para sa kanyang mga barkada, at tagahugas ng plato kahit may mga caterer. Ginawa niya ito dahil alam niya na hindi magagalit ang kanyang Lolo at Lola kay Lola Selya.

“Lola Selya, gusto ko, bawat isa sa mga silverware na ‘yan, kumikinang na parang bago. Ayoko ng kahit anong mantsa! Nakakahiya sa mga bisita ko!” ang sigaw ni Cynthia habang nakaturo sa plato. Ang bawat utos ay may kalakip na pag-aalipusta.

Dumating ang gabi ng debut. Ang mansion ay napuno ng ilaw, musika, at mamahaling damit. Ang mga bisita ay tila mga elite na modelo na naglalakad sa red carpet. Si Lola Selya, na nakasuot ng kanyang lumang uniform na puti at may apron, ay abala sa pag-aasikaso. Ang kanyang mga paa ay sumasakit, ngunit nagpatuloy siya.

Bandang alas-nuwebe ng gabi, nagbigay si Cynthia ng speech. Punung-puno ng arrogance ang bawat salita, nagpapakita ng kanyang yaman at social status. Habang nagaganap ang program, may pumasok na isang VIP—si Atty. Rafael “Rafa” Reyes. Si Atty. Reyes ay isang CEO ng isang major telecommunications company at kilala sa kanyang philanthropy. Ang kanyang presensiya ay nagdala ng mas malaking aura sa party.

Ang lahat ay abala sa pag-aasikaso kay Atty. Reyes. Ngunit si Atty. Reyes, na may mataas na posisyon, ay laging may matalim na mata sa mga taong nasa likod—sa mga waiter, sa mga cleaner, at kay Lola Selya. May kakaiba siyang connection kay Lola Selya, tila may matagal na silang pinagsamahan. Sa tuwing naglalakad siya, nakatingin siya kay Lola Selya, at ang matanda naman ay umiiwas.

Sa gitna ng kainan, nagdesisyon si Cynthia na gawin ang kanyang masterplan. Nakita niya si Lola Selya na umiinom ng tubig sa isang sulok, nagpapahinga ng kanyang mga paa.

“Mga kaibigan!” ang malakas na sabi ni Cynthia, kinuha niya ang mikropono. “Alam n’yo, sa lahat ng yaman natin, hindi natin dapat kalimutan ang mga taong nagbigay effort para sa atin. Dito sa tabi ko, si Lola Selya. She’s practically family! Para sa effort niya, bibigyan ko siya ng special na plato!”

Pumalakpak ang mga bisita. Akala nila, act of kindness ito. Ngunit ang bawat salita ni Cynthia ay may poison. Lumapit si Cynthia sa buffet table. Hindi sa mga sariwang steak o pasta, kundi sa service area sa likuran. Kumuha siya ng isang dirty plate na mayroong scraps mula sa kainan ng mga waiter—mga buto, lumang salad dressing, at mga patapong bahagi ng lechon. Para lalong matindi ang pang-iinsulto, binigyan niya ito ng ilang patak ng sarsa mula sa panis na sisig na naitago na noong isang araw.

Inabot niya ang plato kay Lola Selya. “O, Lola Selya! Para sa iyo! Eat well! Ito ang reward mo para sa effort mo. Alam kong nagugutom ka na. Kainin mo ‘yan sa harap namin! Para makita ng lahat kung gaano ka namin ka-mahal!”

Namula ang mukha ni Lola Selya. Ang kanyang mga kamay ay nanginginig habang hawak ang plato. Ang mabahong amoy ng panis na pagkain ay pumupuno sa kanyang ilong. Ang mga bisita ay nagsimulang magtawanan. Ang ilang teenagers ay kinukunan siya ng video sa kanilang mga telepono. Ang kahihiyan ni Lola Selya ay tila isang public show para sa kasiyahan ni Cynthia.

“S-Salamat, Ma’am Cynthia,” ang pilit na sabi ni Lola Selya, at naglakad siya palayo.

“Hindi! Dito ka sa tabi ko kumain, Lola Selya! Para mas special!” sigaw ni Cynthia, at hinila niya ang matanda pabalik sa gitna.

Walang magawa si Lola Selya. Sa tindi ng kahihiyan, sumunod na lang siya. Kinuha niya ang lumang kutsara, at dahan-dahang inihanda ang sarili na kainin ang panis na ulam.

Ngunit bago pa man niya maisubo ang kutsara, biglang narinig ang isang boses na matalas at punung-puno ng galit.

“ITIGIL ANG PARTY NA ITO!”

Ang boses ay galing kay Atty. Rafa Reyes. Ang CEO ay tumayo, ang kanyang mukha ay namumula sa galit, at ang kanyang mga mata ay nakatitig kay Cynthia at sa plato ni Lola Selya.

“Ano ang ginagawa mo, Cynthia? Atty. Reyes, it’s just a joke,” ang natatawang sabi ni Cynthia.

“Hindi ito joke! Ang ginagawa mo ay krimen! At ang pang-aalipusta mo ay isang kahiya-hiyan!” sigaw ni Atty. Reyes, na lumapit sa stage. Tiningnan niya ang plato at naamoy ang masamang amoy ng pagkain. Sa galit, itinapon niya ang plato sa sahig. Ang panis na scraps ay nagkalat sa marmol na sahig.

“Anong karapatan mo? Sino ka ba para makialam sa party ko?!” ang matapang na sabi ni Cynthia.

Ngumiti si Atty. Reyes, ngunit ang ngiti na iyon ay hindi nagpapahiwatig ng kasiyahan, kundi ng cold truth.

“Ako?” tanong ni Atty. Reyes. “Ako lang naman ang anak. Ang biological son ni Lola Selya.”

Biglang tumahimik ang buong bulwagan. Parang tumigil ang musika. Hindi makagalaw ang lahat ng bisita. Si Lola Selya ay nanlalaki ang mata, tila hindi makapaniwala. Si Cynthia naman ay tulala, bumaba ang kanyang panga.

“A-Ano? Impossible! Lola Selya ay isang katulong lang!” ang sigaw ni Cynthia.

“Katulong lang? No, Cynthia. Si Lola Selya ay si Elena Dela Paz, ang nag-iisang beneficiary ng charitable trust na itinatag ng tunay na patriarch ng pamilyang ito. At ako, si Rafael Dela Paz Reyes, ang kanyang legal son na kanyang inampon at pinalaki sa hirap, ay CEO ng Tele-Global Corporation.”

Tiningnan ni Atty. Reyes si Lola Selya, ang kanyang mga mata ay punung-puno ng luha. “Ma, bakit mo ito hinayaan? Bakit?”

Doon, lumabas ang matinding lihim. Ang Pamilya Villanueva ay hindi talaga mayaman. Sila ay caretakers lang ng estate ng totoong pamilya. Matagal na silang naging bankrupt. Ang debut ni Cynthia ay ginawa para mapakita na mayaman sila, at para makakuha ng investors mula sa mga bisita, kasama na si Atty. Reyes. Ngunit ang mansyon, ang lupa, at ang lahat ng assets ay nakapangalan sa isang trust fund na itinatag ng tunay na owner—ang older brother ni Lola Selya na namatay nang maaga. Ang trust fund ay managed ni Atty. Reyes, na siyang anak ng owner at kinakapatid ni Lola Selya, at ang sole beneficiary ay si Lola Selya. Ngunit dahil sa tapat na puso ni Lola Selya at sa pagmamahal niya kay Don Ricardo (na kaibigan ng kanyang kapatid), hinayaan niya ang mga Villanueva na tumira doon, basta’t itatago ang lihim at aalagaan siya.

Ngunit ginamit ni Cynthia ang kabutihan ni Lola Selya para ipahiya siya.

“Ang pamilya mo, Cynthia,” ang sabi ni Atty. Reyes, “ay squatters lang. Hinayaan sila ng trust ko na tumira rito bilang caretakers ni Mama. Ngunit ang ginawa mo sa kanya, ang pang-aalipusta mo sa taong nagbigay sa iyo ng bahay, ay hindi matatawaran!”

Kinuha ni Atty. Reyes ang kanyang telepono. “Tawagin niyo ang security! Simula ngayon, ang trust ay nag-revoke na ng permission sa Pamilya Villanueva na manatili rito. Don Ricardo, Senyora Alicia, Cynthia—lumabas kayo sa estate na ito. Ngayon na!”

Gumuho si Cynthia. Ang kanyang designer dress ay tila costume na lang. Ang mga bisita ay nagtatakbuhan, ang mga investor ay nag-aapura na umalis. Ang lavish party ay naging crime scene ng kahihiyan at pagbagsak.

Dahan-dahang lumapit si Atty. Reyes kay Lola Selya. Hindi siya humingi ng tawad; nagbigay siya ng dignidad. Hinubad niya ang kanyang expensive coat at ipinasuot kay Lola Selya.

“Ma, tara na po. Umuwi na tayo sa tunay nating bahay. Ito po ang reward niyo sa kabutihan ninyo,” ang sabi ni Atty. Reyes. “Hindi mo kailangang kumain ng panis na ulam. Ang puso mo, mas mahal pa sa anumang mansyon.”

Umalis si Lola Selya, hindi na bilang katulong, kundi bilang reyna na may engineer na anak. Ang Barong-Barong na tinutuluyan niya noon ay pinalitan niya ng isang malaking charity foundation na nagbibigay ng scholarship sa mga batang nangangailangan. Si Cynthia at ang kanyang pamilya ay nawalan ng lahat, at ang kahihiyan nila ay laging naaalala.

Ang kuwentong ito ay nagpapatunay na ang dignity ay hindi nabibili ng yaman, at ang kabutihan ay laging may interest na bumabalik. Ang panis na ulam ay nagbigay ng kapaitan, ngunit ang katotohanan ang nagbigay ng kalayaan.

Mga Kaibigan, ang kuwentong ito ay nagpapaalala sa atin na ang pagpapahiya sa kapwa ay laging may karmang kapalit. Sa inyong palagay, ano ang pinakamalaking aral na dapat matutunan ni Cynthia, at ano ang magiging first step niya para makamit ang tunay na karangalan at dignidad sa buhay? I-comment ang inyong sagot at ipagdiwang natin ang tagumpay ng mabuting puso!